2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre, imalat sanayisinde kimya, ilaç-tıbbi cihaz, makine, elektrikli teçhizat, otomotiv, elektronik ve raylı sistem araçları gibi alanlarda yeşil ve dijital dönüşüm hedefleniyor. Bu dönüşüm çerçevesinde tüm sektörlerin yüksek katma değerli üretim yapısına geçişi amaçlanıyor.
Sürdürülebilir üretim ve yeşil dönüşüm teknolojilerinin benimsenmesini, geliştirilmesini ve yaygınlaştırılmasını sağlamak adına AR-GE faaliyetleri ile teknoloji transferi desteklenecek.
Temiz ve kaynak verimli üretim gerçekleştiren sanayi tesislerinden yeşil dönüşüm belgesi başvuruları alınacak. Ayrıca, bu belgelendirme sürecinin yapay zeka ile geliştirileceği sistemler üzerinde çalışmalar yürütülecek.
KOBİ’lerin dijitalleşme yatırımlarına kredi faiz desteği
Belgenin yeşil finansmanla erişim imkânlarını artırmayı hedefleyen kamu ihalelerinde önceliklendirme çalışmalarına da yer verilecek. Bunun yanı sıra, sanayide yeşil dönüşüm süreçlerine katkı sağlayacak “sektörel uzman havuzu” oluşturulması planlanıyor.
İmalat sanayisinde dijital teknolojilerin entegrasyonunu teşvik etmek amacıyla sektörel analizler yapılacak. Yapay zeka, büyük veri analitiği ve ileri otomasyon gibi dijital teknolojilerin üretim süreçlerine dahil edilmesi hedefleniyor.
Dijital Dönüşüm Programı sayesinde, işletmelerin dijital teknolojileri imalat süreçlerine entegre etmesi için yapılacak yatırımlar desteklenecek.
KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı çerçevesinde, imalat sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerin dijitalleşme yatırımlarına kredi faiz desteği sağlanacak.
Rakamlarla dönüşüm
İmalat sanayiinde uygulanan programların etkileri rakamlara da yansımakta. Ocak-eylül döneminde toplam imalat sanayi ihracatı, 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 4,3 artışla 189,5 milyar dolara ulaştı.
Eylülde faaliyetteki özel sektör AR-GE merkezi sayısı 1356’ya yükseldi. İstanbul, Ankara, Kocaeli, Bursa ve İzmir, bu merkezlerin en yoğun olduğu iller arasında yer aldı. Bu merkezlerde görev yapan toplam personel sayısı 89 bin 621 kişiye ulaştı. Merkezlerdeki patent başvurusu sayısı 29 bin 21 iken, tescil edilen patent sayısı 16 bin 17 olarak belirlendi.
Toplam 29 ilde faaliyet gösteren 342 özel sektör tasarım merkezi, en çok İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir’de bulunuyor. Bu merkezlerde 8 bin 454 kişi çalışmakta ve eylül itibarıyla yapılan patent başvurusu sayısı 603, tescil edilen patent sayısı ise 332 olarak kaydedildi.
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) çerçevesinde organize sanayi bölgelerinin altyapılarının güçlendirilmesi, üretim ve istihdam artırıcı faaliyetler ile kültürel miras konularında toplam 4,7 milyar lira bütçeli 54 proje önerisi alındı. Değerlendirme süreci tamamlanan ve toplam bütçesi 1,79 milyar lira olan 15 proje onaylandı.
Dönüşüm programları devrede
Milli Teknoloji Hamlesi vizyonu doğrultusunda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan programlarda yeşil ve dijital dönüşümün sağlanması hedeflenmektedir.
Dijital Dönüşüm Programı’na eylül ayı itibarıyla toplam yatırım tutarı 6,7 milyar lirayı aşan 23 başvuru alınmış durumda.
KOSGEB, KOBİ’lerin güneş enerjisi yatırımları ile kaynak verimliliğini artırmaya, atık üretimini azaltmaya ve sürdürülebilir üretim yöntemlerini uygulamaya yönelik 2 bin 12 işletmeye 5,6 milyar lira destek sağladı.
TÜBİTAK’ın Yeşil İnovasyon Teknoloji Yönderlik Desteği Programı kapsamında 741 projeye 2,6 milyon lira, Sanayide Yeşil Dönüşüm Desteği Programı’nda ise 231 projeye 22 milyon lira ödeme gerçekleştirildi. Ayrıca, Sanayiye Yönelik AR-GE ve Yenilik Ağları (SAYEM) kapsamında 8 platforma destek kararı alındı.
Kapasite Geliştirme Destek Programı (KOBİGEL) çerçevesinde KOBİ’lerin verimliliğinin artırılması, üretim ve pazar büyüklüğünün geliştirilmesi hedefleniyor. Bu program kapsamında 1647 proje onaylandı ve 25,5 milyar liralık kredi hacmi uygun görüldü; tahmini destek tutarının 9 milyar lira olması öngörülüyor.
İstihdamı Koruma Destek Programı çerçevesinde ise 15 bin işletmeye 5,6 milyar lira destek sağlandı.
Ayrıca, Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaletleri üzerinden toplam 50 destek paketiyle ağustos ayı itibarıyla 531 bin firmaya 1,56 trilyon lira ticari kredi hacmine karşılık 1,23 trilyon lira kefalet sağlandığı bildirildi.
