Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Nisan Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı.
Raporda, yıllık enflasyonun enerji ve temel mal gruplarında artış gösterirken, diğer gruplarda bir düşüş yaşandığı belirtildi. Aylık bazda ise en belirgin fiyat artışları enerji ve temel mal gruplarında gerçekleşti.
Enerji grubu fiyatlarının artışı, mesken tarifelerindeki değişikliklerle ilişkili olarak elektrik fiyatları tarafından yönlendirildi. Uluslararası ham petrol fiyatlarının düşüşü, döviz kurlarındaki dalgalanma ile dengelenince akaryakıt fiyatları biraz gerilemiş oldu; böylece aylık enerji grubu enflasyonu sınırlı bir artış kaydetti. Ayrıca, Türk lirasındaki değer kaybı, özellikle dayanıklı tüketim malları gibi temel mal gruplarının fiyatları üzerinde hissedildi.
Gıda grubunda fiyat artışlarının hızının yavaşladığı ifade edildi. Bu durumun sebebi olarak, sebze fiyatlarındaki düzeltmenin etkili olduğu vurgulandı. Giyim ve ayakkabı alt grubunda ise mevsim geçişine bağlı daha güçlü bir fiyat artışı görüldü ve bu durum aylık temel mal enflasyonunu artıran bir diğer etken olarak öne çıktı.
Hizmet grubunda aylık fiyat artışları, bir önceki aya göre biraz daha yükselmiş durumda. Bu artışta özellikle bayram etkisiyle belirgin bir şekilde artan ulaştırma hizmetleri ve kırmızı et fiyatlarının yansımalarını gösteren lokanta-otel alt grubu dikkat çekti. Aylık üretici enflasyonu artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi sürdü. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlense de yıllık artış oranları azalmaya devam etti.
Tüm göstergeler göz önüne alındığında, nisan ayında enflasyon ana eğiliminin yükseldiği gözlemlendi. Yıllık tüketici enflasyonuna katılan unsurlar incelendiğinde, enerji ve temel mal gruplarının katkılarının bir önceki aya göre sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan artarken, hizmet, alkol-tütün-altın ile gıda ve alkolsüz içecekler gruplarının katkılarında ise azalmalar görüldü.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler, tüketici fiyatlarının bir önceki aya göre yataya yakın seyrettiğini, ancak B ve C endekslerinde artışın güçlendiğini gösteriyor. B endeksini oluşturan unsurlar arasında, özellikle temel mal ve işlenmiş gıda fiyatlarında belirgin bir artış kaydedildi.
TCMB’nin izlediği göstergelere göre, nisan ayında enflasyon ana eğiliminde aylık bazda yukarı yönlü bir hareket yaşandı ve üç aylık ortalamalar ise yataya yakın seyretti. Hizmet grubunda aylık fiyat artışının yüzde 3,00 olarak gerçekleştiği, yıllık enflasyonun ise 1,74 puan düşerek yüzde 54,60 seviyesine gerilediği bildirildi.
Yıllık enflasyon, haberleşme gibi tüm alt gruplarda gerileme gösterdi. Aylık bazda, bayram etkisiyle fiyatları yüzde 5,75 artıran ulaştırma hizmetleri dikkat çekti. Bu gelişmede, kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki yüzde 13,22 ve hava yolu ile yolcu taşımacılığındaki yüzde 42,10’luk artışlar etkili oldu. Kira aylık enflasyonu ise, sözleşme yenileme oranındaki düşüşle birlikte yüzde 3,20 olarak kaydedildi.
Ocak ayından sonra yavaşlayan lokanta-otel grubu aylık enflasyonu, nisan ayında yiyecek ve konaklama hizmetleri kaynaklı olarak yükseldi. Yiyecek hizmetleri üzerindeki kırmızı et fiyat artışları, konaklama hizmetlerinde ise Türk lirasının değer kaybının etkileri hissedildi. Eğitim hizmetlerinde ise yüzde 2,28’lik, yılın başından bu yana kaydedilen en düşük aylık artış yaşandı.
Haberleşme grubunda aylık enflasyon yüzde 0,38 ile istikrarlı seyretti. Nisan ayında, temel mal grubu fiyatları Türk lirasındaki zayıflamanın etkisiyle yüzde 3,74 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,89 puan artarak yüzde 20,28 seviyesine ulaştı. Diğer temel mallar alt grubunda yıllık enflasyon düşerken, dayanıklı mallar ile giyim ve ayakkabı gruplarında artış gözlemlendi.
Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 3,43 ile önceki aya oranla belirgin bir güç kazandı. Bu artışta, kur geçişkenliği yüksek olan otomobil fiyatlarının yüzde 4,68 oranında yükselmesi önemli bir rol oynadı. Mobilya grubunda da yüksek bir aylık artış (%4,42) görüldü. Beyaz eşya fiyatlarının ise nisan ayında görece yatay seyrettiği belirtildi. Son beş ayda düşüş gösteren giyim ve ayakkabı fiyatları, sezon geçişi nedeniyle aylık bazda yüzde 6,57 artış kaydetti. Diğer temel mallarda da aylık enflasyonun yüzde 2,38 olarak bir önceki aya göre yükseldiği ifade edildi.
Enerji fiyatlarının nisan ayında yüzde 4,32 artışı, grup yıllık enflasyonunu 6,13 puan artırarak yüzde 48,11’e yükseltti. Rapora göre, Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması çerçevesindeki elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife ayarlaması nedeniyle nisan ayında yüzde 20,80 oranında arttı ve bu ayarlamanın mayıs ayına taşınacak etkileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Diğer yandan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasındaki değer kaybına rağmen uluslararası ham petrol fiyatlarındaki belirgin düşüşle birlikte yüzde 0,36 oranında geriledi. Aynı dönemde, şebeke suyu fiyatlarının ise yüzde 1,66 artırıldığı görüldü.
Nisan ayı itibarıyla gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyatların yüzde 2,01 artış gösterdiği, bu alanda yıllık enflasyonun ise 1,03 puan düşerek yüzde 36,09 seviyesine gerilediği kaydedildi. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda alt grubunda 2,51 puan düşüşle yüzde 37,06’ya inerken, işlenmiş gıda fiyatlarında ise 0,39 puan artışla yüzde 35,35 olarak kaydedildi. Nisan ayında işlenmemiş gıda fiyatları, taze meyve (yüzde 19,84), kırmızı et (yüzde 5,92) ve yumurta (yüzde 7,19) kalemlerindeki yüksek artışlarla birlikte, sebze fiyatlarındaki düzeltme (yüzde -17,32) etkisiyle daha ılımlı bir seyir izledi.
İşlenmiş gıda alt grubundaki fiyat artışı ise nisan ayında yüzde 2,04 seviyesinde gerçekleşti. Bu artışta, büyük ölçüde ekmek ve tahıllar, sıvı ve katı yağlar, konserve sebze ürünleri ile şekerleme ve çikolata gibi kalemler etkili oldu.
Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 2,76 artarken, yıllık enflasyonun yüksek baz etkisiyle 1,00 puan düşerek yüzde 22,50’ye geriledi. Bu dönemde, sermaye, ara malı, dayanıksız ve dayanıklı tüketim malları (mücevherat hariç) ile enerji gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,69, yüzde 3,08, yüzde 2,78, yüzde 1,36 ve yüzde 0,61 olarak gözlemlendi.
Aylık fiyat gelişmeleri, sektörler bazında incelendiğinde, diğer mamul eşyalar, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ve tütün ürünleri fiyat artışları ile dikkat çekti.
