Dünya genelindeki enflasyon ve resesyon riski sürerken, ABD’nin ticaret anlaşmalarıyla ilgili güncel gelişmeler piyasalarda önemli etkilere yol açıyor. ABD, tarifeleri yürürlüğe koymasının ardından ilk ticaret anlaşmasını İngiltere ile duyurdu. Ancak bu anlaşmanın, teknoloji ve ilaç sektörleri gibi kritik ekonomik konuları yeterince netleştirmediğine dair eleştiriler gelmeye devam ediyor.
ABD’nin ticaret savaşlarında daha uzlaşmacı bir yaklaşım sergilemesi, gerilimin azalabileceği konusunda umutları artırıyor. Bugün başlayıp hafta sonu devam edecek olan ABD-Çin müzakereleri, yatırımcıların dikkatini çekerken, bu görüşmelerden çıkacak sonuçlar büyük merak konusu oldu.
Analistler, ABD’nin uzlaşma yanlısı tutumunun diğer ülkelerle de anlaşma sağlama ihtimalini güçlendirdiğini belirtirken, eski Başkan Trump’ın değişken politikalarının yatırımcıları temkinli olmaya zorladığını ifade ediyorlar.
Trump’tan “anlaşmalar devam edecek” mesajı
Başkan Trump, Oval Ofis’te düzenlediği basın toplantısında ticaret anlaşmalarının devam edeceğini açıkladı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in İsviçre’de Çinli yetkililerle yapacağı görüşmeye değinen Trump, bunun kritik bir öneme sahip olduğunu vurguladı.
Görüşmenin olumlu geçmesi durumunda Çin’e yönelik gümrük vergilerinde indirime gidilip gidilmeyeceği sorusuna Trump, “Olabilir, göreceğiz. Şu anda yüzde 145’te daha yükseğe çıkamazsınız, yani düşeceğini biliyoruz.” yanıtını verdi. Trump, Çin’in ABD’ye büyük bir ticaret fazlası sağladığını ve bunun sürdürülebilir olmadığını ifade etti. Ayrıca tarifeler nedeniyle Çin ile ticaretin yavaşlamasının “iyi bir şey” olduğunu savunarak, bunun daha az kayıp anlamına geldiğini söyledi.
“Bir duvarla konuşmak gibi”
Trump, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) son faiz kararını da değerlendirdi. Faiz indirimine dair talepte bulunduğu Fed Başkanı Jerome Powell ile olan görüşmesini “bir duvarla konuşmak gibi” nitelendirdi. Trump, “İngiltere Merkez Bankası faiz indirdi, Çin indirdi, herkes yapıyor; ‘Çok geç Powell’ bu, onun lakabı.” dedi.
Makroekonomik verilere göre, ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 3 Mayıs haftasında 228 bine düşerek beklentilerin altında kaldı. Ayrıca, tarım dışı iş gücü verimliliği yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,8 oranında azalış gösterdi.
Fed’in New York Şubesi tarafından açıklanan Tüketici Beklentileri Anketi, tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin değişmediğini ortaya koydu. Geçen ayki kısa vadeli medyan enflasyon beklentisi yüzde 3,6 seviyesinde sabit kalırken, üç yıllık süreç için medyan enflasyon beklentisi 0,2 puan artarak yüzde 3,2’ye yükseldi; bu, Temmuz 2022’den bu yana en yüksek seviye olarak kaydedildi.
Kurumsal alanda ise, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in İngiltere’nin Boeing’den 10 milyar dolarlık alım yapacağını belirtmesinin ardından Boeing hisseleri yüzde 3,3 değer kazandı.
Ayrıca, Trump yönetiminin, eski Başkan Joe Biden döneminden kalma yapay zeka çiplerinin ihracatına yönelik kısıtlamaları kaldırmaya hazırlandığı yönündeki haberler, teknoloji şirketleri hisselerinde yükselişi beraberinde getirdi. ABD’li çip üreticisi Nvidia’nın hisseleri yüzde 0,3, Intel’in hisseleri yüzde 3,4 ve AMD’nin hisseleri yüzde 2,3 değer kazandı.
Tüm bu gelişmeler ışığında, ABD 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 4,38 oranında günü kapatırken, yeni günde yüzde 4,37 seviyesinde işlem görüyor.
Altın ons fiyatı ise, önceki gün yüzde 1,7 azalarak 3.306 dolara geriledikten sonra, yeni günde yüzde 0,3 artış göstererek 3.315 dolardan alıcı buluyor.
Fed’in faiz kararı ve Powell’ın faiz indirimlerinde aceleci olmayacaklarını belirtmesiyle dolar endeksi güçlenerek yeniden 100 seviyesinin üzerine çıktı ve yeni işlem günü itibarıyla yatay bir seyirle 100,6 seviyesinde bulunuyor.
Brent petrolün varili de dünkü kapanış seviyesinin hemen üzerinde 63 dolardan işlem görüyor.
New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 0,58, Nasdaq endeksi yüzde 1,07 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,62 değer kazanarak günde pozitif bir kapanış yaptı. Ayrıca, ABD’de endeks vadeli kontratlar da yeni güne olumlu bir başlangıçla girdi.
Avrupa borsaları İngiltere hariç pozitif seyretti
Avrupa borsalarında ise, dünkü işlem gününde İngiltere hariç alış ağırlıklı bir seyir öne çıktı. Gözler, bugün Reykjavik Ekonomi Konferansı’nda İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey’in yapacağı konuşmaya çevrildi.
Bölgede, ABD ile İngiltere arasında yapılan ticaret anlaşması ile ilgili değerlendirmeler sürerken, Rusya-Ukrayna Savaşı’na dair gelişmeler de yatırımcıların takibinde.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ABD ile yapılan ticaret anlaşması çerçevesinde, ABD’nin çelik ve alüminyum için uyguladığı tarifelerin İngiltere’ye uygulanmayacağını, otomobillere yönelik gümrük vergisinin de yüzde 10’a düşürüleceğini bildirdi.
Diğer yandan, BoE politika faizini piyasa beklentileri doğrultusunda 25 baz puan indirerek yüzde 4,25 seviyesine çekti. Para politikası metninde, ABD’nin uyguladığı gümrük tarifeleriyle ilgili belirsizliklerin artmakta olduğuna işaret edildi.
Açıklamalarda, yılın ilk çeyreğinde ekonomik büyümenin yüzde 0 civarında seyrettiği ve ikinci çeyrek için büyüme beklentisinin yüzde 0,1 olduğu ifade edildi. Bankanın enflasyonu sürdürülebilir şekilde yüzde 2 seviyesine düşürmeye odaklandığı da vurgulandı.
BoE Başkanı Andrew Bailey değerlendirmesinde, enflasyonist baskıların faiz oranlarını düşürmeyi mümkün kılacak şekilde azalmaya devam ettiğini ve istikrarlı bir enflasyonun öncelik olduğunu belirtti.
Bu gelişmeler sonrası Almanya’da DAX 40 yüzde 1,02, Fransa’da CAC 40 yüzde 0,98 ve İtalya’da FTSE MIB 30 yüzde 1,71 değer kazanırken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,32 geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar da yeni günde pozitif bir seyir izlemeye başladı.
Asya borsaları karışık seyrediyor
Asya borsalarında karışık bir seyir hâkim. ABD yönetiminin İngiltere ile yaptığı ticaret anlaşmasının “sınırlı” olduğu değerlendirmeleri, hafta sonu yapılacak ABD-Çin görüşmeleri hakkındaki iyimserliği azaltmış durumda.
Çin, ABD ile artan tarife gerginliğini çözmek adına yarın İsviçre’de gerçekleştirilecek müzakereler öncesi Washington’u samimi olmaya ve tarifeleri kaldırmaya çağırdı.
Bugün açıklanan makroekonomik verilere göre, Çin’in nisan ayında ihracatı yıllık bazda yüzde 8,1 artarken, ithalatın yüzde 0,2 azaldığı görüldü. Bunun yanı sıra, nisan ayı dış ticaret dengesi 96,18 milyar dolar fazla verdi.
Japonya’da ise hane halkı harcamaları mart ayında yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde bir artış gösterdi.
Asya’da Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilim de dikkatle takip ediliyor. Hindistan basını, Pakistan’ın Hindistan idaresindeki Cammu Keşmir bölgesindeki mühimmat depolarına saldırdığını bildirdi. Ancak henüz Hint yetkililerden bu konuya ilişkin bir açıklama gelmedi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Hindistan ve Pakistan’daki gerginliğin ABD’yi “ilgilendirmediğini” ve bu duruma müdahil olmayacaklarını belirtti. Analistler, bu gerilimin dünya ekonomileri üzerindeki mevcut belirsizliklere ek olarak yeni bir jeopolitik risk oluşturduğuna dikkat çekiyorlar.
Kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,5 yükselirken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 değer kaybetti. Güney Kore’de Kospi endeksi ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi ise yatay bir seyir izledi.
BIST 100 endeksi dün alıcılı seyretti
Yurt içinde ise Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, yüzde 2,25 değer kazanarak 9.279,21 puandan günü kapattı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise normal seans kapanışına göre yaklaşık yüzde 0,1 artışla 10.625,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL, dünkü kapanışını yatay bir seyirle 38,4340’tan gerçekleştirirken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 38,7350 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, yarın yurt içinde sanayi üretimi verisi ile birlikte BoE Başkanı Bailey’in konuşmasının dikkatle izleneceğini belirtirken, BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.400 seviyelerinin direnç, 9.100 ve 9.000 düzeylerinin ise destek konumunda olduğunu ifade etti.
