Cenevre civarında bulunan Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN) bünyesindeki bilim insanları, devasa çarpıştırıcının 2015-2018 yılları arasında yeniden faaliyete geçtiği dönemde yaklaşık 86 milyar adet altın çekirdeği ürettiklerini belirlediler.
Bu çekirdekler, kurşun atomlarının ışık hızının yüzde 99,999993’ü civarında bir hızla çarpıştırılması sonucu elde edildi.
Ancak, bu miktar elde edilen çok küçük bir değeri temsil ediyor ve yaklaşık 29 trilyonda bir gram altına tekabül ediyor.
MODERN SİMYA
Yüzyıllar boyunca birçok büyük düşünür, temel metalleri altına dönüştürmenin, yani simyanın olanaklarını incelemiştir. Bu dönüşüm gücüne sahip olduğuna inanılan efsanevi Felsefe Taşı, pek çok kurmaca esere ilham vermiştir.
Simya çalışmaları, modern kimyanın temellerinin atılmasını sağlamış olsa da, Felsefe Taşı gibi bir mucize oluşturmayı başaramamıştır.
Dünyanın en büyük makinesi unvanına sahip olan 27 kilometre uzunluğundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, kurşunu altına dönüştürmenin daha bilimsel bir yöntemini sunmuş durumda.
Simyacılar, kurşun ve altının yoğunluklarının benzer olmasından hareketle kurşunun “hasta” olduğu ve altına dönüştürülerek “iyileştirilebileceği” inancını taşımaktaydılar.
Bu inanç açısından simyacıların bir noktada haklı oldukları söylenebilir: Altın ve kurşun periyodik tabloda oldukça yakın konumda yer alıyor ve altının atom numarası 79 (kurşundan sadece üç proton eksik) olarak belirleniyor.
Buna göre, parçacık hızlandırıcılarındaki çarpışmaların, kurşundan sadece üç proton (ve birkaç nötron) ayrılması suretiyle altın üretmek için yeterli olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan, yalnızca bir veya iki protonun koparılması talyum ve cıva oluşumuna sebep olabilmektedir.
DEDEKTÖRLE ÖLÇÜLDÜ
Hakemli bilimsel dergi Physical Review C’de yayımlanan çalışmada, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı içindeki önemli dedektörlerden biri olan ALICE’ın ölçüm verileri incelenmiştir.
ALICE, çarpıştırıcının içinde her saniye meydana gelen milyarlarca parçacık etkileşiminden kaynaklanan proton ve nötronları tespit ederek işlev göstermektedir.
Yapılan ölçümler, çarpıştırıcıda gerçekleşen etkileşimlerin sonucunda talyum veya cıvanın daha sık bir biçimde meydana geldiğini ortaya koymuştur.
Ancak deneyin üçüncü aşamasında, saniyede yaklaşık 89 bin çekirdek hızında altın üretildiği tespit edilmiştir.
