Rus ekonomisi, uygulanan kapsamlı yaptırımlar ve devam eden savaşın etkileriyle zor bir dönemden geçiyor. Düşen petrol fiyatları ise ülke bütçesi üzerinde ek bir baskı yaratıyor.
AA muhabirinin Rusya’da yaptığı araştırmalara göre, ülke bütçesi yılın ilk dört ayında 3,3 trilyon ruble (yaklaşık 40,7 milyar dolar) açık verdi. Bu durum, enerjinin fiyatlarındaki düşüşle doğrudan ilişkilidir.
Rusya Maliye Bakanlığı, 2025 yılına yönelik beklentilerinde bütçe açığının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranını yüzde 0,5’ten 1,7’ye çıkarma tahmininde bulundu. Öte yandan, bu yıl rus rublesinin yabancı para birimleri karşısında değer kazanması da bütçeyi zorlayıcı bir faktör olarak öne çıkıyor.
Rublenin dolara karşı yaklaşık yüzde 30 değer kazanması, ihracat gelirlerinde bir azalmaya yol açarken, petrol fiyatlarındaki düşüş bütçe üzerinde ek olumsuz etki yaratıyor. Ayrıca, Rusya Merkez Bankası’nın yıllık enflasyonu kontrol altına almak amacıyla uyguladığı sıkı para politikası da ekonomik yavaşlamayı tırmandıran bir unsur olarak dikkat çekiyor.
PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ
Brent petrolün varil fiyatı, yıla yaklaşık 75 dolar seviyesinde başladı, ancak ABD’nin Çin’le olan ticaret gerilimi nedeniyle 60 doların altına geriledi. Ticaret anlaşmasıyla fiyatlar tekrar 65 dolara yükselirken, küresel ekonomideki durgunluk ihtimalinin etkisiyle aşağı yönlü baskılar sürüyor.
Rusya için en önemli gelir kaynağı olan petrol fiyatlarındaki bu dalgalanma, bütçe dengesini zor duruma sokuyor. Yaptırımlar sebebiyle, Ural petrolü Brent’e göre varil başına yaklaşık 10 dolarlık bir iskontoyla satılarak, mali yüklerin artmasına neden oluyor. Son üç yılda savunma harcamalarının artırılmasıyla birlikte üstlenilen ek mali yükümlülükler, alınacak önlemleri gerektiriyor.
Rus Maliye Bakanı Anton Siluanov, 6 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, düşen petrol ve doğal gaz gelirleri sebebiyle bütçe açığının büyüyeceğini ve bunun kapatılması için Ulusal Varlık Fonu’ndan 447 milyar ruble (yaklaşık 5,5 milyar dolar) harcanacağını belirtti.
Ulusal Refah Fonu’ndaki rezervler, nisanda bir önceki aya göre yüzde 0,34 artış göstererek 11,79 trilyon rubleye (yaklaşık 145,7 milyar dolar) ulaşmış durumda. Analistler, olası vergi artışlarının gündeme gelebileceğine ve devletin rubleyi devalüe etme yoluna gidebileceğine dikkat çekiyor. Ancak rublenin değer kaybetmesi, sıkı para politikasının daha da sertleşmesine ve özel sektördeki zorlukların artmasına yol açabilir.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düşen petrol fiyatlarının Rusya’nın ulusal çıkarlarını etkilemeyeceğini belirterek, petrol fiyatlarının öncelikli bir faktör olmadığını vurgulamıştı.
RUSYA’DA ENFLASYONLA MÜCADELE SÜRÜYOR
Rusya, yaptırımlar ve düşen petrol fiyatları gibi zorlukların yanı sıra, Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikasıyla da ekonomik sorunlarla baş etmeye çalışıyor. Enflasyon oranı, savaşın başlangıcından bu yana hedeflenen yüzde 4’ün üzerinde seyrediyor ve mart ayında bu oran yüzde 10’un üzerine çıktı.
Savunma sanayisindeki artan harcamalar, enflasyonu tetikleyen önemli bir sebeptir. Ayrıca, personel talepleri de enflasyonun yükselmesine katkıda bulunuyor. Şirketler, artan istihdam açığını kapatabilmek adına maaşlarda belirgin artışlar gerçekleştirdi.
Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) verilerine göre, maaşlar nominal olarak yüzde 18 oranında bir artış göstermiştir. Rusya Merkez Bankası, 25 Nisan’daki toplantısında politika faizini rekor bir seviyede, yüzde 21’de sabit tutmaya devam etti.
Analistler, Ukrayna ile sağlanabilecek bir anlaşmanın kısa vadede etkili olmasa da orta ve uzun vadede yaptırımların hafifletilmesiyle Rus ekonomisine fayda sağlayabileceği yönünde yorumlar yapıyor. Ancak savaşın uzaması halinde yaşanan zorlukların daha da derinleşmesi bekleniyor ve özellikle Avrupa’nın yeni kapsamlı yaptırımlar hazırlamış olması ekonomik sıkıntıları artırabileceği konusunda endişelere yol açıyor.
