Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Şubat 2022’de sabah erken saatlerde televizyon aracılığıyla “Ukrayna’da özel askeri operasyon” başlattıklarını duyurdu.
Bu savaşın sebeplerine ilişkin açıklama yapan Putin, sözde ayrılıkçı yönetimlerin Rusya’dan askeri destek talep ettiğini belirtti. Putin, “Amaç 8 yıldır Kiev yönetimi tarafından zulme ve soykırıma maruz kalan insanları korumaktır. Ülke genelinde sivillere karşı birçok kanlı suç işleyenleri adalete teslim etmek ve Ukrayna’nın Nazizm ile militarizmden arındırılması için çaba göstereceğiz.” dedi.
Ukrayna’ya giren Rus askerleri Kiev’i kuşattı
Rus askeri birlikleri, Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin denetimindeki alanlara, aynı anda Harkiv, Sumi ve Çernigiv bölgelerine Rusya sınırından girdi. Belarus üzerinden Çernobil bölgesine de asker gönderildi.
Kırım üzerinden Herson ve Melitopol bölgelerine asker çıkaran Rus ordusu, başkent Kiev’i kuşatma altına aldı.
İstanbul’da ilk müzakereler 2022’de başladı
Savaş devam ederken, Rusya ve Ukrayna heyetleri mevcut durumu görüşmek amacıyla dört kez yüz yüze müzakere yaptı; bunlardan üçü Belarus’ta, biri Türkiye’de gerçekleştirildi.
Belarus’ta iki taraf, sadece çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda ilerleme kaydedebildi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arabuluculuk çabaları sonucunda, 29 Mart 2022’de İstanbul’da yapılan müzakerelerde, Ukrayna tarafı Rus tarafına gelecekteki olası yazılı anlaşmanın ilkelerini sundu ve anlaşma için önemli adımlar atıldı.
Türkiye’nin barış çabaları dünya genelinde takdirle karşılandı.
Kiev ve Çernigiv bölgelerinden çekilme
Savaşın ikinci ayında, Rus askerleri Kiev ve Çernigiv bölgelerinden geri çekildi. Kiev yönetimi, birkaç gün sonra Rus askerlerinin çekildiği Buça ve İrpin şehirlerinde katliam yapıldığını iddia etti. Rusya ise bunların provokasyon olduğunu öne sürdü.
İlk aylarda Berdyansk’ın ardından Mariupol şehirleri kontrol altına alındı ve Ukrayna’nın Azak Denizi’yle bağlantısı kesildi.
Savaş, Ukrayna’nın doğusuna kaydı
Nisanda, doğuda çatışmaları artıran Ruslar, Donbas’ı özgürleştirmek amacıyla Donetsk ve Luhansk bünyesinde bazı yerleşim yerlerini ele geçirdi. Rus ordusu, stratejik hedeflere yönelik uzun menzilli füzeler kullanarak sık sık saldırılar düzenledi. ABD ve Avrupa, Ukrayna’ya silah desteğini artırdı ve Rus ordusunun ilerleyişi yavaşladı.
Ukrayna güçleri, Rus ordusunun kontrolündeki şehir merkezlerine yönelik saldırılarını sürdürdü ve bu süreçte sivil kayıplar meydana geldi.
Rus amiral gemisi “Moskova” batırıldı
Ukrayna, 13 Nisan 2022’de Karadeniz’de Rus Karadeniz Filosu’na ait “Moskova” isimli amiral gemisini vurduğunu açıkladı. Rus tarafı, geminin hasar aldığını ve battığını, bunun yangın sırasında meydana gelen mühimmat patlamasından kaynaklandığını belirtti.
Müzakereler savaş 3. ayına girmeden bitti
Ukrayna, 17 Mayıs 2022’de ülkedeki durumun değiştiğini bildirerek Rusya ile müzakereleri askıya aldıklarını açıkladı. Buça’daki iddialar sonrası kesilen görüşmeler tamamen sona erdi.
Yılan Adası’ndan çekilme
Liman şehirleri Odessa ve Mıkolayiv’i de hedef alan Rusya, stratejik konuma sahip Yılan Adası’nı ele geçirdi. Ancak Rusya, 2022’nin haziran ayında adadan çekildiğini açıkladı. Ukrayna ise Rus askerlerinin adadan çıkarıldığını bildirdi.
Gıda krizini önleyecek tahıl anlaşması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde, 22 Temmuz 2022’de Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında “Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi” imzalandı. Bu anlaşma, dünya genelindeki olası bir gıda krizini önlemeyi amaçlıyordu.
Rusya’da kısmi seferberlik ilanı
Putin, 21 Eylül 2022’de kısmi seferberlik ilan etti. Bu durum, 300.000 Rus vatandaşının Ukrayna’da savaşmak üzere askerlik hizmetine alınmasına yol açtı; bazı vatandaşlar ise ülkeyi terk etti.
Rusya ile Ukrayna arasındaki esir değişimi ve Türkiye’nin rolü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yürüttüğü diplomasi sonucunda, 22 Eylül 2022’de Rusya ve Ukrayna arasında 200 savaş esirinin mübadelesi gerçekleştirildi. Bu, Türkiye’nin arabuluculuk çabalarıyla gerçekleştirilen en kapsamlı esir değişimiydi.
Donbas, Zaporijya ve Herson’da referandum ve ilhak
Eylül sonunda, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’da Rusya’ya katılım için sözde referandumlar yapıldı. Yasa dışı referandumda katılımcıların çoğu ilhak kararına onay verdi.
30 Eylül 2022’de, Putin bu bölgelerin Rusya tarafından ilhakına yönelik anlaşmaları imzaladı. Böylece Rusya, Kırım’dan sonra Ukrayna topraklarının yüzde 15’ini daha yasadışı olarak ilhak etti.
Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki tehlike
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya, 4 Mart 2022’de Rusya tarafından ele geçirildi. İlhak ile birlikte Putin, santralin Rusya’ya ait olduğunu duyurdu. Santralin çevresinde sık sık topçu saldırıları gerçekleştirildi.
Kerç Boğazı’ndaki Kırım Köprüsü’nde patlama
Kırım ile Rusya arasında stratejik öneme sahip köprüde, 8 Ekim 2022’de meydana gelen patlama sonucu üç kişi hayatını kaybetti ve köprüde önemli hasarlar oluştu.
Rusya, ilhak ettiği Herson’dan geri çekildi
Ukraine, Avrupa ve ABD tarafından verilen silah desteğiyle, 29 Ağustos 2022’de Herson’u kurtarma amaçlı bir karşı saldırı başlatıldığını açıkladı. Rusya, Herson’daki vatandaşları tahliye etti ve 9 Kasım’da şehrin savunma hattının Dnipro Nehri sol yakasına çekileceğini duyurdu.
Tahıl anlaşmasının süresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişimiyle uzatıldı
Rusya, “Kırım Köprüsü ve Sivastopol deniz üssüne yönelik Ukrayna’nın saldırısını” gerekçe göstererek tahıl anlaşmasını askıya almak istedi. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın müdahalesiyle bu sorun çözüldü. Tahıl anlaşmaları 120 günlük periyotlarla tekrarlandı.
Anlaşma, 19 Kasım 2022’den itibaren 120 gün uzatıldı ve 18 Mart 2023’te bir kez daha yenilendi. Son olarak, Erdoğan’ın çabalarıyla 17 Mayıs 2023’ten itibaren 60 günlük bir uzatma daha gerçekleşti.
Koridordan 33 milyon tona yakın tahıl çıkarıldı
Türkiye’nin bu çabaları uluslararası kamuoyunda büyük takdir topladı. Anlaşma sayesinde 33 milyon tona yakın tahıl ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı. Ayrıca Erdoğan ve Putin, yoksul ülkelere gübre ve tahıl gönderme hakkında anlaştı.
2023 Noel dönemi Rusya geçici ateşkes ilan etti
Rusya, Ortodoksların Noel döneminde dini törenlere katılabilmeleri amacıyla Ukrayna’ya ateşkes çağrısında bulundu. Putin, 6 Ocak 2023’te, 36 saatlik geçici bir ateşkes ilan etti.
Ancak Ukrayna, ateşkesi yalnızca Rusya’nın ele geçirdiği bölgeleri terk etmesi şartıyla kabul edeceğini açıkladı ve bu nedenle ateşkesi dikkate almadı.
Kremlin’e İHA saldırıları yapıldı
Kremlin, 3 Mayıs 2023’te Ukrayna’nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in konutuna İHA’larla saldırı girişiminde bulunduğunu bildirdi. Ukrayna yönetimi ise saldırıya dair bir bilgileri olmadığını belirtti.
Uzun süre kuşatılan Bahmut, Wagner tarafından ele geçirildi
Donetsk bölgesinde Kiev yönetiminin kontrolünde bulunan Bahmut, geçen yıl boyunca Rus paralı asker grubu Wagner tarafından kuşatıldı ve 21 Mayıs 2023’te şehir tamamen kontrol altına alındı. Şehrin kontrolü daha sonra Rus ordusuna devredildi.
Bahmut’taki çatışmalar sırasında Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, Rus ordusunu ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu mühimmat temin etmemekle eleştirdi.
Başkent Moskova’ya İHA saldırıları arttı
Kremlin’in ardından Rusya’nın başkenti Moskova’ya yönelik İHA saldırıları başladı. 30 Mayıs 2023’te Ukrayna’nın Moskova ve çevresinde sekiz İHA ile saldırı düzenlediği bildirildi. Bu saldırılar bazı binalarda hafif hasarlara yol açtı.
Ukrayna büyük çaplı karşı saldırılara geçti
Ukrayna ordusu, 4 Haziran 2023’ten itibaren büyük ölçekli karşı saldırılar düzenlemeye başladı. Rusya Savunma Bakanlığı, bu saldırıları püskürttüklerini öne sürmesine rağmen, Ruslar belirli yerleşim yerlerini kaybetti.
Kahovka Barajı patladı, Herson bölgesi sel altında kaldı
Herson bölgesindeki Kahovka Hidroelektrik Santrali, 6 Haziran 2023’te patlayarak yıkıldı ve bölge sel altında kaldı. Ukrayna ve Rusya, barajın patlamasıyla ilgili olarak birbirlerini suçladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise uluslararası bir soruşturma komisyonu kurulmasını önerdi.
Rusya, Belarus’a taktik nükleer silah yerleştirdi
Putin, Temmuz 2023 itibarıyla Belarus’a taktik nükleer silahların yerleştirileceğini açıkladı. Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko da kısa bir süre sonra bu silahların ülkeye yerleştirildiğini duyurdu.
Wagner Rus yönetimine isyan etti, kanlı iç çatışmadan dönüldü
Dönemin Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya başkaldıran Wagner kurucusu Yevgeniy Prigojin yönetiminde paralı askerler, 23 Haziran 2023’te Rostov-na-Donu’da kontrolü eline alarak karargah binasını ele geçirdi. Bir grup Wagner savaşçısı da Moskova’ya doğru ilerledi.
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun araya girmesiyle isyan sona erdirildi. Prigojin ve savaşçılarının eylemlerine son verip Belarus’a gitmesine izin verildi.
Prigojin ve diğer yöneticilerin içinde olduğu bir uçak, 23 Ağustos 2023’te Moskova’dan kalktıktan sonra Tver bölgesinde düştü. Uçaktaki patlama nedeniyle kaza meydana geldiği bildirildi; Prigojin dahil tüm yolcular hayatını kaybetti.
Rusya tahıl anlaşmasından ayrıldı
Rusya, 17 Temmuz 2023’te Tahıl Koridoru Anlaşması’nın fiilen sona erdiğini duyurarak, anlaşmadaki kendisiyle ilgili kısmın uygulanmamasını gerekçe gösterdi. İki taraf arasında ateş hattında yoğun çatışmaların yaşandığı bu dönemde her iki taraf da kayıplar hakkında net bir bilgi vermedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, barış çağrıları yapmaya devam etti.
Ukrayna, Rusya’nın Kursk bölgesini ele geçirdi
Ukrayna ordusu, 6 Ağustos 2024’te Rusya’nın güneyindeki Kursk bölgesine terörizmi engelleme amacıyla kapsamlı bir saldırı başlattı. Bu saldırı, savaşta yeni bir cephe açtı. Rus ordusuyla yaşanan çatışmalar sonucunda Ukrayna hızla ilerleyerek 1268 kilometrekarelik bir alanı kontrol altına aldı.
Kuzey Kore ile Rusya arasındaki 2024’te imzalanan “kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması” sonrası Pyongyang yönetimi, Rusya’ya yaklaşık 12.000 asker gönderdi ve bu askerler Kursk bölgesinde Ukrayna ordusuyla savaştı.
ABD-Rusya yakınlaşması diplomasi trafiğini arttırdı
2024 sonlarına doğru, kasım ayında Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sona erdireceği iddiasıyla seçimlere giren Donald Trump’ın ABD Başkanı olarak seçilmesiyle, diplomaside gelişmeler yaşanmaya başladı. 2025 itibarıyla Rusya-Ukrayna diplomasi trafiği hız kazandı.
ABD, hem Rusya hem de Ukrayna heyetleriyle ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirdi. Bunun ardından 18 Mart 2025 tarihinde ABD Başkanı Donald Trump ile Putin’in yaptığı görüşmenin sonucunda, iki taraf enerji altyapı tesislerine yönelik saldırıları durdurma hususunda 30 günlük bir mutabakat sağladı. Ancak iki taraf, birbirlerini ateşkes ihlalleriyle suçladı.
Rusya, Paskalya Bayramı nedeniyle 19 Nisan’da saat 18.00’dan 21 Nisan saat 00.00’a kadar Ukrayna’da ateşkes ilan etti; Ukrayna bu ateşkesi kabul etmedi.
Rusya Kursk bölgesini geri aldı
Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, 26 Nisan’da Putin’e Kursk bölgesinin Ukrayna ordusundan tamamen kurtarıldığını bildirdi.
Putin, 9 Mayıs Zafer Bayramı nedeniyle ateşkes ilan etti
Putin, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nın yenilgiye uğratılmasının 80. yıl dönümü nedeniyle 7 Mayıs’ı 8 Mayıs’a bağlayan geceden 10 Mayıs’ı 11 Mayıs’a bağlayan geceye kadar Ukrayna’da ateşkes ilan etti. Ancak Ukrayna ordusu, bu ateşkese rağmen askeri operasyonlarına devam etti ve ateşkesi tanımadı.
Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’daki barış müzakereleri, Rusya ile Ukrayna arasında barış umutlarını yeniden yeşertti.
