ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılacağını resmen duyurdu. ABD Hazine Bakanlığı, bu konuda lafı alan ilk kurum oldu ve yaptırımların sona erdiğini açıkladı.
Ortadoğu turu çerçevesinde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da bulunan Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesine atıfta bulunarak, “Türkiye’nin lideri Erdoğan’ın bu konuda talebi oldu. Orta Doğu’daki diğer müttefiklerim de benzer bir çağrıda bulundu. Suriye’deki yaptırımları kaldıracağız.” şeklinde ifadelerde bulundu.
ABD Hazine Bakanlığı, Trump’ın açıklaması doğrultusunda Suriye’ye yönelik Genel Lisans 25’in (GL 25) yürürlüğe girdiğini bildirdi. Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC) tarafından yayımlanan bu lisans, Suriye Yaptırımları Yönetmeliği bünyesindeki yasaklı işlemleri büyük ölçüde serbest bıraktı ve ülkeye yönelik yaptırımları fiilen kaldırdı. Hazine Bakanı Scott Bessent, konuyla ilgili,”Başkan Trump’ın söz verdiği gibi, Hazine ve Dışişleri Bakanlıkları, Suriye’ye yeni yatırımları teşvik eden adımları atmaya başladı. Suriye’nin barış ve istikrar yolunda ilerlemesini umuyoruz.” açıklamasında bulundu.
SEZAR YASASINA MUAFİYET VE YENİ YATIRIMLAR Genel Lisans 25’in yürürlüğe girmesiyle beraber, ABD Dışişleri Bakanlığı 2020 yılında çıkarılan Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası’na muafiyet yayımladı. Bu muafiyet, ABD’nin müttefikleri ve bölgedeki ülkelerin Suriye ile yeni işbirliği fırsatlarını değerlendirmesini amaçlıyor. Yeni düzenleme ile Suriye ekonomisinin tüm sektörlerinde faaliyetlerin serbest bırakılması sağlanırken, ülkeye yeni yatırımların önünü açtı. Bunun yanı sıra, Suriye’ye finansal ve teknik hizmetlerin sağlanmasına, petrol işlemlerine ve yeni hükümetle ticari işbirliğine izin verildi.
RUSYA, İRAN VE KUZEY KORE’YE AÇIK KAPI YOK GL 25, Beşar Esad rejimine ve insan hakları ihlalleriyle bağlantılı kişi ve gruplar için herhangi bir rahatlama sağlamıyor. Rusya, İran ve Kuzey Kore gibi Esad rejimine destek veren ülkelere yönelik yaptırımlar lisans kapsamından çıkarılmadı. Hazine Bakanlığı, GL 25’in ABD’nin dış politika hedeflerine uygun olarak Suriye’nin finans, altyapı ve genel ekonomik yapısını yeniden inşa etme amacı taşıdığını vurguladı. Ayrıca, Mali Suçları Uygulama Ağı (FinCEN) üzerinden Suriye Ticaret Bankası’na yönelik ABD finans kuruluşlarına muhabir hesap açma izni verildiği de ifade edildi.
YENİ BİR BAŞLANGIÇ MESAJI Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Esad rejiminin halkına uyguladığı şiddetin ve terör desteklerinin sona erdiği bilgisi verildi. “Suriye halkı için yeni bir sayfa açılıyor” denildi. ABD’nin, Suriye’nin etnik ve dini azınlıklarını koruyan, terör gruplarına geçit vermeyen, istikrarlı bir ülke olmasını desteklediği vurgulandı. Ayrıca, ABD yönetimi, sahadaki gelişmeleri ve yeni hükümetin uygulamalarını yakından takip edeceğini belirtti.
ABD’NİN YAPTIRIMLARI, DÜNYANIN EN KAPSAMLI EKONOMİK KISITLAMALARI ARASINDA
ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımları, Aralık 1979’da ülkenin “teröre destek veren devlet” olarak ilan edilmesiyle başlamıştı. Bu durum, savunma ihracatı ve satış yasağı gibi kısıtlamaları getirdi. 2011’de Suriye’deki iç savaşın başlamasıyla birlikte yaptırımlar çok daha kapsamlı hale geldi. Esad rejimine mali destek sağlayan enerji ve finans sektörlerine yönelik yasaklar, üst düzey yetkililerin mal varlıklarının dondurulması ve Amerikan şirketlerinin Suriye ile iş yapmasının engellenmesi, bu yaptırımların temel unsurları arasında yer aldı. Aralık 2019’da Donald Trump tarafından imzalanan Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası ile yaptırımlar daha da genişletildi. Bu yasa, Esad rejimini hedef alırken aynı zamanda yabancı kişi ve kuruluşları da kapsadığı için rejimin dünya sisteminden dışlanmasına yönelik bir çaba olarak değerlendirildi. Suriye Merkez Bankası, bu yaptırımlar kapsamında önemli bir hedef haline geldi. ABD’nin Suriye üzerindeki kısıtlamaları, dünya genelinde en kapsamlı ekonomik yaptırımlar arasında bulunmaktadır.
Baas rejiminin çökmesi ve yeni bir hükümetin kurulmasının ardından, Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımların geçerliliği sorgulanmaya başlarken, yaptırımların kaldırılması Suriye’nin yeniden inşası açısından kritik bir adım olarak görülmekte. ABD ve AB’den gelen yaptırımların kaldırılacağına dair açıklamalar, Suriye’nin ekonomik toparlanma sürecinin önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.
AB DE YAPTIRIMLARI KALDIRMA KARARI ALMIŞTI Suriye’ye yönelik yaptırımların sona erdirilmesi, dünkü AB Dışişleri Bakanları toplantısında alınan kararla da pekişti. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, “Bugün Suriye’ye uyguladığımız ekonomik yaptırımları kaldırma kararı aldık.” ifadesini kullandı ve “Suriye halkının yeni, kapsayıcı ve barışçıl bir ülke inşa etmesine yardımcı olmak istiyoruz.” dedi. Yeni düzenleme çerçevesinde, AB üyesi ülkelerin Suriye’nin savunma ve içişleri bakanlıklarına yeniden yapılanma ve kapasite geliştirme gibi konularda işbirliği için fon sağlamasına izin verildiği bildirildi. Aynı zamanda Suriye Merkez Bankası’na yönelik yaptırımların da kaldırılması ve bankanın uluslararası mali faaliyetlerine yeniden başlaması bekleniyor.
