Küresel piyasalarda belirsizlik yaşanırken, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni tarifelerle ilgili yaptığı açıklamalar risk algısını artırdı.
Haftaya girilirken, yatırımcıların dikkati ABD’de açıklanacak büyüme verileri ve Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanaklarına yoğunlaştı.
Dünya ekonomileri, belirsizliklerle dolu bir ortamda projeksiyon oluşturma çabası içindeyken, ABD hükümetinin korumacı ticaret politikaları, küresel ekonomik belirsizlikleri derinleştiriyor.
ABD ve Çin arasında sağlanan geçici tarife anlaşması piyasalardaki gerginliği azaltmıştı. Ancak, Trump’ın Avrupa Birliği’ne yönelik yüzde 50 tarife önerisi ve Apple’ı ABD’de üretim yapmadığı takdirde en az yüzde 25 gümrük vergisi ödemekle tehdit etmesi, piyasalardaki risk iştahını olumsuz etkiledi.
Trump, ticaret müzakerelerinin ilerlemediğini belirterek 1 Haziran’dan itibaren AB’ye uygulanacak tarifelerle ilgili bir anlaşma arayışında olmadığını açıkladı. AB’nin ABD’ye uzun yıllardır zarar verdiğini tekrar vurgulayan Trump, bu durumun müzakerelerdeki yavaş ilerlemenin nedenini oluşturduğunu ifade etti.
Analistler, Trump’ın tarifelere ilişkin sürekli değişen tutumunun küresel piyasalarda dalgalanmalara yol açtığını ve bu durumun fiyatlamalar üzerinde etkili olduğunu aktardı.
Diğer yandan, makroekonomik verilerden gelen sinyaller, tarifelerin küresel ekonomi üzerindeki potansiyel etkilerine dair belirsizlikleri artırırken, hafta boyunca Fed yetkilileri ek gümrük vergilerinin enflasyonist baskılar oluşturabileceğine dair endişeleri dile getirdi.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, yıl sonuna kadar faiz indirimleri için bir yol gördüğünü belirtti.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, kısa vadede faiz indirimlerinin zordayken, gelecek 10-16 ay içinde daha düşük borçlanma maliyetlerinin olabileceğini ifade etti.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem, kısa vadeli enflasyon beklentilerinin uzun vadeyi etkilemeyecek seviyelere ulaşmasını istemediklerini ve bunun istihdam ile fiyat istikrarı hedeflerine ulaşmayı zorlaştıracağını vurguladı.
Analistler, gelecek hafta yayımlanacak FOMC tutanaklarının yanı sıra büyüme verileri ve kişisel tüketim harcamalarının piyasalardaki yön üzerinde etkili olabileceğini belirtti.
Ayrıca Uluslararası Para Fonu (IMF) Birinci Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, ABD’nin büyük mali açığının azaltılması gerektiğini söyledi.
G7 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Zirvesi geçtiğimiz hafta gerçekleştirildi. G7 ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanları, Kanada’da ortak bir bildiri yayınlayarak karmaşık küresel zorluklara yönelik ortak politika hedeflerinin sürdürülmesine kararlılık vurgusu yaptı.
Bildiride, ticaret ve ekonomi politikalarındaki belirsizliğin yüksek olduğu ve küresel büyüme üzerinde baskı yarattığı belirtildi. Ayrıca, belirsizliklerin azaldığı, ancak daha fazla ilerleme kaydetmek için birlikte çalışılmasının gerektiği ifade edildi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Başkan Trump’ın gelecek ay Kanada’da yapılacak G7 Liderler Zirvesi’ne katılacağını açıkladı.
ABD tahvil piyasasında geçen hafta satıcılı bir seyir gözlemlendi. 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 8 baz puanlık artışla haftayı yüzde 4,52 seviyesinden kapattı.
Emtia fiyatları karışık bir seyir izlerken, altın ve gümüş fiyatlarında artış gözlemlendi. Altının ons fiyatı yüzde 4,81 artışla 3.358 dolara, gümüşün ons fiyatı ise yüzde 3,75 artışla 33,49 dolara ulaştı. Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,7 azalışla 64,5 dolardan kapandı.
Dolar endeksi haftayı yüzde 2’lik bir düşüşle 99,1 seviyesinden tamamladı.
New York Borsası Düşüşte
New York borsasında geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir izlendi. Haftalık bazda, S&P 500 yüzde 2,61, Nasdaq endeksi yüzde 2,39 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,47 değer kaybetti.
Trump, sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımlarda Apple CEO’su Tim Cook’a, ABD’de üretilmeyen iPhone’lar için gümrük vergisi uygulanması gerektiğini belirtti. Bu açıklamanın ardından Apple hisseleri yüzde 3 değer kaybetti.
Makroekonomik verilerde, ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı 17 Mayıs ile biten haftada 227 bine düşerek piyasa beklentilerini geride bıraktı.
Ülkede imalat sanayi PMI verisi mayıs ayında 52,3’e yükselirken, hizmet sektörü PMI aynı dönemde 52,3 seviyesinde gerçekleşti.
Gelecek hafta veri takviminde, martes’te Dallas Fed imalat endeksi, dayanıklı mal siparişleri ve New York Fed tüketici güven endeksi; çarşamba günü Richmond Fed sanayi endeksi ve FOMC toplantı tutanakları; perşembe günü büyüme verileri, bekleyen konut satışları ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları; cuma günü ise kişisel tüketim harcamaları, Michigan tüketici güven endeksi ve toptan stoklar gibi veriler takip edilecek.
ABD piyasaları, Anma Günü nedeniyle pazartesi günü kapalı olacak.
Avrupa Borsalarında Düşüş
Geçtiğimiz hafta Avrupa borsalarında İngiltere hariç genel olarak satış ağırlıklı bir seyir gözlemlendi. Trump’ın AB’ye yönelik tarife önerisi, bölge pay piyasalarında satış baskısı yarattı. Gözler, önümüzdeki hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın yapacağı konuşmaya çevrildi.
AB Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, ticaret müzakerelerinin tehditler yerine saygı ile yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Trump’ın tarife önerisinin ardından sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, AB’nin her iki taraf için faydalı bir ticaret anlaşması yapma kararlılığını belirtti.
Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Trump’ın AB’ye uygulamak istediği tarifelere ilişkin eleştirilerde bulundu ve bu tür tarifelerin her iki pazara da zarar vereceğini ifade etti.
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen, eğer bir ticaret savaşı çıkması durumunda ülkesinin çıkarlarını korumaya hazır olduğunu belirtti.
Perşembe günü yayınlanan ECB Nisan 2025 toplantı tutanakları, yönetim kurulunun enflasyonla mücadelede sona yaklaştığını değerlendirdiğini ortaya koydu. Tutanaklarda, Avro Bölgesi’nde enflasyonun hedefe dönmesi konusunda güvenin arttığı belirtildi.
Avro Bölgesi’nde mart ayındaki yıllık enflasyon oranı yüzde 2,2 olarak sabit kaldı. Almanya’da bu yılın birinci çeyreğinde GSYH yüzde 0,4 büyüme kaydetti.
Geçen hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,49, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,93 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,90 değer kaybederken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,39 yükseliş gösterdi.
Gelecek hafta Avrupa’da ECB Başkanı Lagarde’ın konuşmasının yanı sıra tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.
İngiltere, tatil nedeniyle pazartesi günü kapalı olacak.
Asya Borsalarında Kayıplar
Asya borsalarında geçen hafta Hong Kong hariç negatif bir seyir izlendi. Gelecek hafta Trump’ın AB’ye yönelik yeni tarifelerinin bölge piyasalarına etkisi ve Japonya ile Çin’den gelecek makroekonomik veriler yatırımcıların dikkatini çekecek.
Japonya Başbakanı Ishiba Shigeru, Trump ile gümrük vergileri ve diplomasi konularında bir telefon görüşmesi yaptığını söyledi. Ayrıca, G7 zirvesinde yüz yüze görüşme konusunda umutlarını paylaştığını ifade etti.
Japonya Merkez Bankası Başkanı Kazuo Ueda, tahvil piyasasını yakından izleyeceklerini ifade etti.
Döviz kurlarının piyasa tarafından belirlenmesi gerektiği ortaklığı, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve Japonya Maliye Bakanı Katsunobu Kato tarafından teyit edildi. Şu anki dolar/yen kuru temel ekonomik verileri yansıtıyor.
Çin’de ihracatçıların ABD dışında alternatif pazarlara yönelme çabaları dikkat çekiyor. Morgan Stanley, Çin ekonomisi için 2025 büyüme tahminini 4,5’e yükseltti.
Makroekonomik verilerde Japonya’da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,4 artış gösterirken, yıllık bazda yüzde 3,6 ile öngörülere paralel gerçekleşti. Ayrıca, imalat sanayi PMI verisi mayıs ayında 49 oldu.
Japonya’da haftalık bazda Nikkei 225 endeksi yüzde 1,57, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,57 ve Güney Kore’de Kospi yüzde 1,32 değer kaybetti. Hong Kong’da Hang Seng endeksi ise yüzde 1,10 artışla dikkat çekti.
Gelecek hafta Çin’de sanayi karları, Japonya’da ise TÜFE, sanayi üretimi ve işsizlik oranı ile perakende satışlar gibi veriler izlenecek.
Yurt İçinde Büyüme Verileri Bekleniyor
Yurt içinde geçen hafta satış baskıları yaşanırken, BIST 100 endeksi yüzde 3,23’lük düşüşle 9.356,04 puandan kapandı. Yeni haftada büyüme verileri yatırımcılar için önemli bir takip konusu olacak.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “2025 yılında da enflasyonun düşmeye devam edeceği inancındayız.” dedi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan ise yıl sonunda enflasyonun yüzde 24 seviyesine ulaşacağını öngördüklerini ifade etti.
TCMB, makro finansal istikrarı desteklemek üzere Türk lirası cinsi yurt dışı repo işlemlerini ve yurt dışından kullanılan krediler için zorunlu karşılık oranlarını artırdı. Dolar/TL haftayı yüzde 0,6 değer kazanarak 38,8870’ten kapattı.
Gelecek hafta yurt içinde çarşamba günü ekonomik güven endeksi, perşembe dış ticaret dengesi ve cuma günü büyüme ile TCMB Finansal İstikrar Raporu gibi verilerin izlenmesi öngörülüyor.
