Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında geliştirdiği Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi ile bu yıl içerisinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmazı inceledi. Tapu beyanı ile gerçek değerleri arasında fark bulunan 9 bin 150 kişiden açıklama talep edildi.
AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Bakanlık, gayrimenkullerden elde edilen gelirler ile bu gelirler üzerinden ödenmesi gereken vergi ve harçları ilgi alanına aldı. Kayıt dışı ekonomiyle kararlılıkla mücadele eden Bakanlık, gayrimenkullerin alım satım işlemleri ya da kiralama yoluyla sağlanan gelirlerle ilgili vergi ve harç yükümlülüklerini takip etmek amacıyla MEVA Sistemi’ni devreye soktu.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın dijital uygulamalarını geliştiren GİB Teknoloji ekiplerinin çalışmalarıyla hayata geçirilen MEVA uygulaması, coğrafi bilgi sistemine dayalı bir yazılımdan oluşuyor. Bu sistem, Başkanlık bünyesindeki beyanname, bildirim ve yoklama gibi bilgilerin yanı sıra tapu, kadastro, ikametgah ve yapı belgeleri gibi birçok veriyi kullanıyor. Ayrıca, banka kredisi ve gayrimenkul ilanlarına dair bilgilerle değerleme uzmanlarınca hazırlanan raporlar da bu sistemde yer alıyor.
MEVA’nın sunduğu veriler, harita üzerinden hem görsel olarak sorgulanabilir hem de bir gayrimenkulün gerçek alım ve kira bedeli, çeşitli algoritmalar aracılığıyla belirlenebiliyor. Böylece, gayrimenkullerin gerçek piyasa değerlerinin tespit edilmesi sağlanarak denetim süreçlerine önemli katkılar da sunulmuş oluyor.
MEVA, yakın zamanda 81 il merkezindeki defterdarlıklarda kullanılmaya başlandı. Defterdarlıklar bünyesinde oluşturulan özel ekipler, MEVA üzerinden kapsamlı ve veriye dayalı analizler yapıyor. Gerçek ve güncel satış değerlerinin tespit edilmesi amacıyla son iki ila üç ay içerisinde gerçekleşen alım satım işlemleri incelenerek, tapuda belirtilen bedeller ile gerçek alım satım değerleri karşılaştırılıyor.
Bu analizler sonucu, tapu kayıtlarındaki değerden daha düşük bedelle işlem gören taşınmazlar belirleniyor ve alıcı ile satıcılardan açıklama isteniyor. Açıklama talep edilen kişiler, ceza uygulanmadan pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik ödenen harç miktarını kolaylıkla ödeyebiliyor. Açıklamaları tatmin edici olmayan veya gönüllü olarak harç miktarını artırmayanlar ise vergi incelemesine yönlendiriliyor.
Defterdarlıkların yürüttüğü çalışmalar neticesinde bu yıl içinde 16 binden fazla taşınmaz incelendi. Tapu kayıtlarındaki değer ile gerçek alım satım bedeli arasında tutarsızlık görülen taşınmazlar için 9 bin 150 kişiden açıklama talep edildi. Şu ana dek 2 bin 475 kişi, gönüllü olarak 5,9 milyar liralık alım-satım bedeli artışı sağladı ve bunun üzerine 113,9 milyon lira tutarında tapu harcını cezasız bir şekilde ödedi. Uyum göstermeyen mükellefler hakkında da vergi incelemeleri başlatıldı ve eksik harç ödemelerinin gönüllü olarak yapılmaması durumunda yüzde 25 vergi ziyaı cezası ile tahsilin gerçekleşeceği belirtildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA’nın kısa süre içerisinde ülke genelindeki tüm vergi dairelerinde kullanılmaya başlanacağını ifade etti. Böylece her vergi dairesinin, sorumluluğundaki gayrimenkulleri harita üzerinden anlık olarak takip etme imkanı bulacağı öngörülüyor. Bu sistemin, gerçek değerler üzerinden alım satım işlemleri yapılmasının yanı sıra kiraya verilerek gelir elde edilen gayrimenkullerin hızlı bir şekilde tespit edilmesine de olanak sağlayacağı vurgulanıyor. Gayrimenkul alım satımında tapuda gösterilen bedelden daha düşük bedelle işlem yapılması durumunda, mükelleflerin açıklama talep edilerek harçlarını pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız bir şekilde ödeyebilmeleri teşvik ediliyor. MEVA uygulaması, kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleri doğrultusunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
