Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından gerçekleştirilen bir analiz çalışması, serbest meslek grubu içindeki doktorlar üzerinde yoğunlaştı. Bu çalışma, özellikle özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktoru kapsadı.
Yürütülen analizde, yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanıldı. Bu teknolojilerle çok değişkenli veri setleriyle çalışan risk senaryoları oluşturuldu ve mükelleflerin risk düzeyleri değerlendirildi.
3 bin 663 doktor ‘yüksek riskli’ olarak belirlendi
Analizler sonucunda, 3 bin 663 doktor vergi uyumu açısından “yüksek riskli” olarak sınıflandırıldı. Ancak bu mükellefler için doğrudan cezai işlemler uygulanmadı. Bunun yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum önerildi.
Bu çerçevede, doktorlara vergi mevzuatı hakkında gerekli bilgilendirmeler yapıldı ve risk grubundaki mükelleflere pişmanlıkla beyanlarını güncellemeleri için çağrıda bulunuldu.
1701 doktor gelir beyannamesi sundu
Uygulanan süreç neticesinde, riskli olarak değerlendirilen 3 bin 663 doktordan 1701’i pişmanlık hükümlerinden faydalanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bu beyanlar üzerinden toplamda 1,7 milyar lira matrah bildirildi.
Beyan edilen tutar dikkate alındığında, mükellef başına ortalama matrah uyum öncesine göre 5 kat artış kaydedildi.
Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizlerde, kanuni süresi içinde beyan edilen teslim ve hizmet tutarı yaklaşık 9 milyon lira olarak kalırken, 2025 yılı içinde verilen düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutar 358 milyon liraya ulaştı.
Bu bulgular, ilk etapta yapılan beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu ve bilgilendirme süreci sonrasında yapılan düzeltmelerin yüksek olduğunu ortaya koydu.
Çalışma kapsamında riskli gruba dahil olmayan 158 doktor üzerinde de etki analizi yapıldı. Bu doktorlar, 2025 yılı içinde herhangi bir zorlayıcı işlem olmadan pişmanlıkta bulundular.
Söz konusu hekimler toplamda 76 milyon lira matrah bildirdi.
Gönüllü uyuma yanıt vermeyenler için vergi incelemesi yapılacak
Bu süreçle birlikte, gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışı sağlandı.
Gönüllü uyuma cevap veren doktorlar hakkında vergi incelemesi yapılmayacak. Ancak gönüllü uyuma çağrıldığı halde yanıt vermeyen veya yaptıkları açıklamalar kabul edilmeyen doktorlara yönelik takdire sevk veya vergi incelemesi süreçleri başlatılacak.
Doktorların mali bilgilerinin yanı sıra, giderlerinin de vergi mevzuatına uygunluğu incelenecek. Bu aşamada, Sağlık Bakanlığının ilgili birimlerinden doktorların muayene ve ameliyat bilgileri talep edilecektir.
“Bu modeli yaygınlaştıracağız”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine değinerek, “Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece ceza ve yaptırımlarla değil, aynı zamanda mükelleflerimizi bilgilendirerek ve yönlendirerek sürdürüyoruz. Bu çalışmayla gördük ki, önleyici denetim modeli sayesinde milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda vergi adaletine olan güvenin bir göstergesidir.” ifadelerini kullandı.
Gönüllü uyumun sürdürülebilir kamu maliyesi için kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Şimşek, “Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür ediyoruz. Bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışılıkla mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.” dedi.
