ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 Ocak’ta yeniden göreve dönmesiyle birlikte, uygulanan yüksek tarifeli korumacı politikalar küresel ekonomi için önemli bir belirsizlik unsuru olmaya devam ediyor. Bu belirsizlikler, ülkede yürütülen tarife konusundaki hukuki süreçler ile daha da derinleşebilir.
Analistler, ABD’nin ticaret dışındaki diğer ülkelerle sağladığı tatmin edici düzeydeki uzlaşmaların eksikliğinin ve değişken tarife politikalarının risk iştahını olumsuz etkilediğini belirtiyor. Ayrıca, dünya genelindeki ekonomik ve jeopolitik belirsizliklerin, yatırımcıların karar alma sürecini zorlaştırdığı vurgulanıyor.
Trump hükümetinin, ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nin tarifeleri engelleme kararına yaptığı temyiz başvurusu sonrası, Federal Temyiz Mahkemesi, bu süreç boyunca söz konusu kararın yürürlükte kalmaması talebini değerlendirdi. Mahkeme, hükümetin talebini kabul ederek, kararın geçici olarak durdurulmasına hükmetti.
Bunun yanı sıra, Trump, “Truth Social” sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımlarla, Çin’in ticaret anlaşmalarını ihlal ettiğini öne sürdü.
Analistler, yürürlükte olan tarifelerin küresel ekonomide belirsizlik yarattığını ve ABD yönetiminin değişken tarife politikalarının bu belirsizlikleri artırabileceğini ifade ediyor.
Makroekonomik veriler ise ABD Ticaret Bakanlığı tarafından yılın ilk çeyreğine dair Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerinin ikinci tahmininin açıklanmasıyla gün yüzüne çıktı. Ocak-Mart döneminde ABD ekonomisi, ithalattaki artış ve kamu harcamalarındaki azalmanın etkisiyle yüzde 0,2 oranında daraldı. Önceki tahmin, ekonominin yüzde 0,3 küçüleceği yönündeydi.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) enflasyon göstergesi olan çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi ise Nisan ayında aylık bazda yüzde 0,1 ve yıllık bazda yüzde 2,5 artış göstererek beklentilerle uyumlu bulundu.
New York Borsası’nda Pozitif Seyir
New York borsasında geçen hafta, ABD’li çip üretici Nvidia’nın beklenenden iyi gelen finansal sonuçları ve ABD Ticaret Mahkemesi’nin karşılıklılık esaslı tarifeleri geçersiz kılan kararının olumlu etkisiyle alış ağırlıklı bir seyir yaşandı. Temyiz Mahkemesi kararı ile tarife iptal kararı durdurulmasına rağmen, bu durum ABD endekslerinin yükselmesinde önemli rol oynadı.
California merkezli çip üreticisi Nvidia, yıllık bazda gelirini yüzde 69 artırarak 44,1 milyar dolara ulaştı. Gelir, bir önceki çeyreğe göre de yüzde 12’lik bir artış göstermişti. Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang, Blackwell NVL72 yapay zeka süper bilgisayarının tam ölçekli üretime geçtiğini açıkladı.
Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 1,88, Nasdaq endeksi yüzde 2,01 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,60 değer kazandı.
Bu gelişmeler doğrultusunda ABD tahvil piyasasında alıcılı bir seyir gözlemlenirken, 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,40 seviyesinden kapattı. Emtiada ise fiyatlar karışık seyretti; altının ons fiyatı yüzde 2,02 azalarak 3 bin 289 dolara, gümüş ise yüzde 1,49 düşüşle 32,98 dolara geriledi. Brent petrolün varili ise yüzde 2,9 değer kaybıyla 62,6 dolara geriledi.
Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,2 artış göstererek 99,3 seviyesinde işlem gördü.
2 Haziran haftasındaki veri takviminde, pazartesi imalat sanayi PMI, ISM imalat sanayi PMI ve Fed Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, salı ise fabrika siparişleri, dayanıklı mal siparişleri ve JOLTS açık iş sayısı takip edilecek. Çarşamba günü ise ADP istihdam raporu, hizmet sektörü PMI, ISM hizmet sektörü PMI ve Bej Kitap Raporu açıklanacak. Perşembe dış ticaret dengesi ile haftalık işsizlik maaşı başvuruları izlenecek, cuma günü ise tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı açıklanacak.
Avrupa’da ECB’nin Faiz Kararı Merakla Bekleniyor
Avrupa borsalarında geçen hafta pozitif bir görünüm sergilenirken, ABD yönetimi ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki tarife müzakerelerine dair belirsizlikler arttı. AB Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin ardından tüm çabalarını tarifeler konusunda anlaşma sağlamaya adadığını ifade etti.
Aynı zamanda görüşmenin, ABD’deki tarifelere dair yaşanan belirsizliklerin gölgesinde gerçekleşmesi dikkat çekti. Analistler, ekonomik otoritelerin bu belirsizliklerden etkilenerek sıkıntılar yaşadığını belirtiyor. Gelecek hafta faiz kararı açıklayacak olan ECB’nin bu durumdan etkilenme ihtimali bulunuyor.
ECB’nin, şirketlerin finansmana erişimini kolaylaştırmak ve maliyetlerini azaltmak için gevşemeyi sürdüreceği tahmin ediliyor. 5 Haziran’da yapılacak açıklamanın, piyasalardaki fiyatlamalara göre 3 temel politika faizinde 25 baz puan indirim içereceği öngörülüyor. Ayrıca, ECB’nin para politikası ile ilgili duyuru metni ve ECB Başkanı Christine Lagarde’ın basın toplantısı da takip edilecek.
Geçen hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,56, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,23, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,62 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,55 değer kazandı.
Gelecek hafta, pazartesi bölge genelindeki imalat sanayi PMI verileri, salı ise Avro Bölgesi’nde öncü tüketici enflasyonu ve işsizlik oranları takip edilecek. Çarşamba günü hizmet sektörü PMI, perşembe Almanya’da fabrika siparişleri, Avro Bölgesi’nde üretici enflasyonu, ECB’nın faiz kararı ve Lagarde’ın basın toplantısı izlenecek. Cuma günü ise Almanya’da sanayi üretimi, Avro Bölgesi’nde perakende satışlar ve büyüme verileri açıklanacak.
Güney Kore’deki Başkanlık Seçimleri Bölgenin Gözdesi
Asya borsalarında karışık bir seyir gözlemlenirken, Nvidia’nın finansal sonuçları ve tarifelere ilişkin hukuki gelişmeler gündeme damgasını vurdu. Bunun yanı sıra, gelecek hafta Güney Kore’de yapılacak başkanlık seçimleri dikkatleri üzerine topluyor.
Geçen hafta Nvidia’nın sonuçlarının ardından Güney Koreli ve Japon teknoloji hisselerinde artış gözlemlenirken, Güney Kore Merkez Bankası politika faizini beklentiler doğrultusunda 25 baz puan indirerek yüzde 2,50 seviyesine çekti. Faiz indirim kararının ekonomik büyümenin önemli ölçüde azalacağı ve enflasyonun istikrarlı kalacağı öngörüsüyle alındığı belirtildi.
Güney Kore’de, eski Başkan Yoon Suk Yeol’ün görevden alınmasının ardından, yeni devlet başkanını seçecek başkanlık seçimleri 3 Haziran’da yapılacak. Adaylar arasında çekişmenin büyük ölçüde ana muhalefetteki Demokrat Parti’nin (DP) adayı Lee Jae-myung ile iktidardaki Halkın Gücü Partisi’nden Kim Moon-soo arasında geçmesi bekleniyor. Son kamuoyu yoklamalarına göre, DP’nin adayı Lee yüzde 49,2 ile önde; iktidarın adayı Kim ise yüzde 36,8 ile takip ediyor. Diğer bir aday olan Yeni Reform Partisi lideri Lee Jun-seok ise yüzde 10,3 oranıyla üçüncü sırada yer alıyor.
Bölgeyle ilgili olarak, Japonya’da açıklanan verilere göre, Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) mayıs ayında yıllık bazda yüzde 3,4 artış gösterdi. Çekirdek TÜFE de yüzde 3,6 ile beklentilerin üzerinde bir artış kaydetti.
Bu gelişmeler neticesinde, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,17, Güney Kore’de Kospi endeksi ise yüzde 4,07 değer kazandı. Çin’de ise Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,03 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,32 düştü.
Gelecek hafta, salı günü Çin’de Caixin imalat sanayi PMI, çarşamba günü Japonya’da hizmet sektörü PMI, perşembe günü Çin’de Caixin hizmet sektörü PMI, cuma günü ise Japonya’da hane halkı harcamaları ve öncü endeks açıklanacak. Ayrıca, pazartesi günü Çin’de “Dragon Boat” Festivali ve salı günü Güney Kore’de başkanlık seçimi dolayısıyla piyasalardaki işlemler yapılmayacak.
Türkiye’de Mayıs Ayı Tüketici Enflasyonu Bekleniyor
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı bir görünüm söz konusu oldu. BIST 100 endeksi haftalık bazda yüzde 3,60 düşüşle 9.019,57 puanla kapandı. Yeni haftada açıklanacak enflasyon verileri yatırımcıların gündeminde öne çıkıyor.
Enflasyon Beklenti Anketi’ne göre, mayıs ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,10 artması bekleniyor. Mayıs ayı enflasyon beklentileri doğrultusunda, bir önceki ay yüzde 37,86 olan yıllık enflasyonun yüzde 36,17’ye düşmesi öngörülüyor. Ekonomistlerin 2025 sonu için enflasyon beklentisi ise mayıs itibarıyla yüzde 31,17 olarak kaydedildi.
Öte yandan, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) cuma günü yayımlanan bültenine göre, Borsa İstanbul AŞ pay piyasalarında açığa satış işlemlerinin yasaklanmasına, halka açık ortaklıkların pay geri alımlarının kolaylaştırılmasına ve kredili sermaye piyasası işlemlerinin devamı süresince öz kaynak oranının esnetilmesine ilişkin tedbir ve uygulamalar 4 Temmuz seans sonuna kadar uzatıldı.
Dolar/TL haftayı, yüzde 0,8 artışla 39,2020 seviyesinde tamamladı. Gelecek hafta yurt içinde, pazartesi imalat sanayi PMI, salı günü enflasyon ve çarşamba günü reel efektif döviz kuru verileri takip edilecek. Kurban Bayramı sebebiyle Borsa İstanbul’da, perşembe yarım gün işlem yapılacak, cuma günü ise işlem yapılmayacak.
