Her gece uykuya daldığınızda, yalnız olmadığınızı biliyor muydunuz? Mikroskopik boyutlardaki demodex akarları, cildinizdeki gözeneklerden çıkarak adeta bir “gece partisi” başlatıyorlar.
Uzmanlar, bu sekiz bacaklı varlıkların neredeyse her yetişkinin cildinde doğal olarak bulunduğunu belirtiyor. Boyutları bir iğne ucundan daha küçük olan bu akarlar, özellikle yüz bölgesindeki kıl köklerinin etrafında yaşamakta ve cildin yağlı yapısından beslenmektedir.
Reading Üniversitesi’nden omurgasız biyoloji uzmanı Alejandra Perotti, biz uyurken bu minik canlıların yüzümüzde dolaştığını, çiftleştiğini ve hatta “akraba ziyaretleri” yaptığını söylüyor. Sabah olduğunda ise tekrar gözeneklerine geri dönüyorlar.
Perotti, bu durumun korkutucu değil, tamamen doğal olduğunu vurguluyor. Çünkü demodex akarları, gözenekleri temizleyerek cildimize fayda sağlıyor. Onlara melatonin sağlıyoruz; karşılığında cildimizdeki kalıntıları temizliyorlar.
Bazı durumlarda sorun yaratabilirler
Demodex akarları genellikle zararsızdır. Ancak bağışıklık sistemi zayıfladığında veya cildin yağ dengesi bozulduğunda bu canlılar hızla çoğalabiliyor. Bu durum, “demodikozis” adı verilen bir cilt rahatsızlığına yol açabilir. Özellikle yaşlı bireylerde veya kemoterapi tedavisi gören kişilerde bu sorun daha sık görülmektedir.
San Francisco’daki California Üniversitesi dermatoloji uzmanı Dr. Roberto Ricardo-Gonzalez, akarların aşırı artmasının yüz, alın ve göz kapakları gibi bölgelerde kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve sivilce benzeri belirtilerle kendini belli edebileceğini aktarıyor. Göz çevresindeki aşırı birikim ise kirpik kaybına veya arpacık gibi sorunlara neden olabilir.
Temizlik önemli ama abartmamak gerek
Uzmanlar, gece yatmadan önce nazik bir yüz temizliği yapılmasını öneriyor. Makyajın mutlaka çıkarılması ve göz çevresinin temiz tutulması oldukça önemli. Bununla birlikte, aşırı temizlik ya da sık yüz yıkamak cildin doğal nem dengesini bozabilir ve akarların çoğalmasını hızlandırabilir. Akneye yatkın ciltlerde haftada bir veya iki kez retinoid içeren ürünler kullanılabilir, ancak bu kullanım da dikkatli olmalıdır.
Akarların tamamen yok edilmesi mümkün olmasa da, popülasyonlarını dengelemek için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Gerekli durumlarda doktor gözetiminde ivermektin içeren kremler veya ilaçlar, hatta demodex’e özel göz damlaları reçete edilebilmektedir. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), 2023 yılı itibarıyla bu amaçla bir göz damlasını onaylamıştır.
Gelecekte yok olabilirler
Demodex akarları, yüzyıllardır insanlar ile birlikte yaşamaktadır. Doğumdan sonra anneden geçen bu canlıların, “evrimsel bir sona” doğru ilerlediği düşünülmektedir. Perotti, yalnızca akraba bireyler arasında yayılan bu türlerin zamanla genetik çeşitliliğin kaybolmasıyla yok olabileceğini belirtiyor.
Ancak bilim insanları bu süreci abartmaktan kaçınıyor. Zamanla insanlar, bu canlılara olan ihtiyaçlarını kaybedecekler. Perotti, demodex’lerin uzun süredir olumsuz bir imaja sahip olduklarını ancak asıl sorunun genellikle bağışıklık sistemi olduğu üzerinde duruyor.
“Onları düşman değil, ciltte yaşayan küçük dostlarımız olarak görmeliyiz” diyor.
