Türkiye, konut ve serbest tüketicilerin ısınma ve elektrik gereksinimlerini karşılamak için yılda yaklaşık 60 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor. Bu talebin karşılanması ve arz güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla boru hatlarının yanı sıra sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarik altyapısında önemli yatırımlar gerçekleştiriliyor. Ayrıca, yerli gaz üretimini artırma çalışmaları da devam etmektedir.
Doğal gaz tedarikinde Rusya, İran ve Azerbaycan’dan gelen boru hatları önemli bir rol oynarken, Yüzer LNG Depolama ve Yeniden Gazlaştırma Üniteleri (FSRU) ve LNG terminalleri de farklı kaynak ve ülkelerden gaz teminini sağlama kapasitesine sahiptir.
Bu tesisler sayesinde Cezayir’den ABD’ye kadar geniş bir coğrafyadan LNG sağlayan Türkiye, spot ve uzun dönemli kontratlarla enerji arz güvenliğini artırmayı başarmaktadır. Boru hatlarından tedarik edilen gaz, sıvılaştırılarak tanker gemilerle çeşitli Avrupa ülkelerine gönderilmektedir.
Türkiye, 1994’te Tekirdağ’da faaliyete geçen Marmara Ereğlisi LNG Terminali’nin ardından, son 30 yılda İzmir’de Egegaz LNG Terminali ile Hatay Dörtyol’daki Ertuğrul Gazi FSRU, Ege Denizi’nin kuzeydoğusundaki Saros FSRU ve İzmir’deki Etki Liman FSRU olmak üzere toplamda 3 FSRU ve 2 LNG işleme tesisi devreye almıştır. Bu tesisler, Türkiye’yi LNG alanında dünyanın en önemli ülkelerinden biri konumuna taşımaktadır.
Doğal gaz altyapısının stratejik unsurları LNG ve FSRU tesisleri
Etki Liman FSRU, Ertuğrul Gazi FSRU ve Saros FSRU, şebekeye günlük 28’er milyon metreküp doğal gaz sağlama kapasitesine sahiptir. Marmara LNG Terminali günde 37 milyon metreküp, Egegaz LNG Terminali ise günlük 40 milyon metreküp sisteme doğal gaz verebiliyor.
Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi günlük 75 milyon metreküp, Tuz Gölü Yer Altı Doğal Gaz Depolama Tesisi ise günlük 40 milyon metreküp gaz sağlayabiliyor. Böylece Türkiye’deki LNG, FSRU ve depolama tesislerinden sisteme verilebilen günlük doğal gaz kapasitesi yaklaşık 276 milyon metreküpe ulaşmaktadır.
Depoların kapasitesi 2028’de 13 milyar metreküpü aşacak
Aynı zamanda, doğal gazın nihai tüketicilere ulaştırılmasında arz güvenliğini artıran depolama tesisleri de faaliyete geçirilmiştir. Türkiye, 2007 yılında devreye alınan 4,6 milyar metreküp kapasiteli Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi ve 2017’de hizmete giren 1,2 milyar metreküp kapasiteli Tuz Gölü Yer Altı Doğal Gaz Depolama Tesisi ile önemli bir altyapı oluşturdu.
Toplam kapasitesi 5,8 milyar metreküp olan bu tesislerden Tuz Gölü Yer Altı Doğal Gaz Depolama Tesisi’nin kapasitesinin 2028 yılına kadar 8,8 milyar metreküpe çıkarılmasıyle birlikte toplam kapasitelerin 13,4 milyar metreküpe ulaşması planlanmaktadır.
Enerji filosu büyümeyi sürdürecek
Yerli kaynaklarla doğal gaz ihtiyacını karşılamak hedefi doğrultusunda, Türkiye son yıllarda denizlerde doğal gaz ve petrol arama çalışmalarına yönelik sismik ve sondaj faaliyetleri için güçlü bir enerji filosu oluşturmuştur. Bu kapsamda, Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamit sondaj gemileri ile Barbaros Hayreddin Paşa ve MTA Oruç Reis sismik arama gemileri devreye alınmıştır.
Karadeniz gazında üretimi artırmak amacıyla denizde konumlanabilecek Osman Gazi yüzer üretim platformu Eylül 2024’te Çanakkale’ye ulaşacak ve gelecek yıl görevine başlayacaktır. Ayrıca, 2028’de bir diğer yüzer üretim platformunun filoya katılması beklenmektedir. Türkiye, petrol ve gaz aramacılığı alanında sahip olduğu filo büyüklüğüyle dünya genelinde 6. sırada yer almaktadır.
Yerli üretim 2026’da günlük 20 milyon metreküpü geçecek
Türkiye’nin denizlerde petrol ve gaz arama faaliyetleri çerçevesinde, Ağustos 2020’de Karadeniz’deki Sakarya Gaz Sahası’nda önemli bir doğal gaz keşfi gerçekleştirilmiştir. Yapılan ilave keşifler ve yeniden değerleme çalışmaları ile rezerv miktarı toplamda 785 milyar metreküpe çıkmıştır.
Nisan 2023 itibarıyla Karadeniz gazının üretimine başlanmış ve mevcut üretim, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın verilerine göre günlük 9,5 milyon metreküpe ulaşmıştır. Trakya bölgesindeki diğer sahalardan ise günlük yaklaşık 1 milyon metreküp gaz sağlanmaktadır.
Türkiye’nin günlük 10,5 milyon metreküp seviyesindeki doğal gaz üretimi, Osman Gazi yüzer doğal gaz üretim platformunun devreye girmesiyle birlikte 2026’da 20 milyon metreküpü aşması beklenmektedir. Ayrıca, 2028’de devreye girecek ek bir platform ile Karadeniz’den toplam gaz üretiminin 40 milyon metreküpe ulaşması hedeflenmektedir.
