Kuzey Yarımküre’de bu yıl yaz mevsimi, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin sürekli değişen yapısı nedeniyle 2024 yılına göre 15 dakika daha kısa sürecek.
Dünya, Güneş’e eliptik bir yörüngede döndüğü için Kuzey Yarımküre’deki yaz mevsimleri, Güney Yarımküre’deki yazlardan daha uzun sürmekte ve ayrıca her yıl uzamakta.
Ancak bu yıl bu düzen bozulmuş durumda.
AFELYON OLAYI
Dünya, 3 Temmuz’da eliptik yörüngesinin etkisiyle Güneş’ten en uzak noktasına ulaşacak. Gökbilimciler bu duruma “afelyon” adını vermektedir. Bu tarihte gezegen, gökyüzünde en küçük görünümünü alan Güneş’ten daha az radyasyon almaktadır.
3 Ocak 2026’da ise Dünya, Güneş’e en yakın konumuna gelecek; bu duruma “perihelyon” denir. O gün Güneş, gökyüzünde en büyük haline bürünecek ve maksimum radyasyonu yayacaktır.
Bununla birlikte, bu olaylar Dünya’nın eksen eğikliği sonucu oluşan mevsimleri etkilememektedir. Mevsimlerin oluşumunu belirleyen esas faktör, Kuzey ve Güney Yarımküre’nin Güneş’e doğru eğilmesidir. Haziran’daki gündönümü ile Eylül’deki ekinoks arasında Kuzey Yarımküre Güneş’e eğilmektedir, bu nedenle yaz mevsimi yaşanır.
KUZEYDE YAZLAR NEDEN UZUN SÜRÜYOR?
Mevsimleri tanımlayan bu eğiklik olmasa da, Dünya’nın Güneş etrafındaki eliptik yörüngesi mevsim sürelerini etkileyebilmektedir.
Afelyon’da Dünya, Güneş’tan en uzak konumuna geldiği için, perihelyona göre daha uzun bir yol kat eder. Afelyon, Kuzey Yarımküre’deki yaz mevsiminin başlamasının birkaç hafta ardından gerçekleşiyor. Bu nedenle Kuzey’deki yaz mevsimi biraz daha uzun sürmektedir. Timeanddate sitesinin verilerine göre, Kuzey Yarımküre’de yaz, Güney Yarımküre’den yaklaşık dört gün daha uzun sürmektedir.
KÜTLE ÇEKİM ETKİLERİ
Ancak Güneş, Ay ve Jüpiter’in kütle çekim etkileri, Dünya’nın yörüngesinin şeklinde ve hızında yıl içinde ufak dalgalanmalara neden olmaktadır.
2025 yılında bu etken, yaz mevsiminin 2024’e göre biraz daha kısa olmasına yol açacaktır. Bu yıl yaz 93 gün, 15 saat ve 37 dakika sürecektir, geçen yıl bu süre ise 93 gün, 15 saat ve 52 dakika olarak kaydedilmiştir.
2026’da ise bu dalgalanma tersine dönecek ve yaz mevsimi, 2025 yılına göre üç dakika daha uzun olacaktır.
