İsrail-İran savaşında ateşkese varılmasıyla birlikte NATO, Hollanda’nın Lahey kentinde tarihi bir zirveye ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Bu toplantı, Trump’ın sert açıklamalarıyla dikkat çekerken, Avrupa’nın savunma bütçesindeki zorlukları aşmasına yönelik kritik adımların atılacağı bir platform görevi görecek.
NATO liderler zirvesi, iki gün sürecek toplantılarla başlayacak. Burada 32 müttefikin yeni bir savunma bütçesi üzerinde mutabık kalması bekleniyor.
Ancak İspanya, bu süreçte sürpriz bir adımla karşımıza çıkabilir. Pedro Sanchez yönetimi, NATO’nun her ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 5’ini savunma bütçesine ayırmasını öneren yeni hedefini “mantıksız” bularak reddetti. Trump, bu hedefin kabul ettirilmesi konusunda ısrarcı bir tutum sergiliyor. Belirtilen kararın hayata geçmesi için tüm ülkelerin onayı şart.
NATO’nun verilerine göre, İspanya, geçen yıl GSYH’sinin yüzde 2’sinden azını savunma harcamalarına ayırarak ittifakın en az harcama yapan ülkesi konumundadır. Kanada ise bu oranı yüzde 1,45 seviyesine çıkarabiliyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump da bu zirveye katılacak. Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, Sky News’e yaptığı açıklamada Trump ile zirvede görüşmeyi planladığını ifade etti. Avrupa’nın müttefikleri ve Kanada, Ukrayna’nın gündemin üst sıralarında yer almasını talep etse de Trump’ın Zelenski’ye fazla ilgi göstermemesinden endişe duyuyorlar.
“TRUMP’IN AVRUPA’YLA İLİŞKİSİ ÇOK GERGİN”
Bu toplantı, Trump’ın ikinci başkanlığındaki ilk NATO zirvesi olacak. Önceki dönemlerinde Trump, müttefiklerinin savunma konusundaki bağımlılıklarını eleştirmişti. Avrupalı liderler, bugün Trump’ı kıtadaki ABD askeri varlığını ve askeri desteği çekmeme konusunda ikna etmeye çalışacaklar. Adının gizli kalmasını isteyen bir üst düzey diplomat, “Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesiyle Avrupa ile ilişkiler gergin bir hale geldi. Zirveye katılıp katılmayacağına dair belirsizlik yaşanıyordu. Eğer Trump bu toplantıya katılmasaydı, Rusya ve Çin fırsat bulmuş olacaktı” dedi.
AVRUPA PARA BULMAKTA ZORLANIYOR
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, zirve programını Trump merkezli olarak düzenledi. Avrupa’nın güvenliğine yönelik sorumluluklarını artırma konusunda ciddi adımlar atmasına yönelik bir mesaj vermekte. Bu süreçte, Trump ve müttefikleri arasında yaşanabilecek herhangi bir gerginliği önlemek için de tedbirler alındı. Trump, Avrupa ülkelerinin savunma harcamalarını yüzde 5’e çıkarması konusunda bir zafer kazanmış olarak Hollanda’ya gelirken, Avrupa’nın bu hedefe ulaşmak için mali kaynak bulmadaki sıkıntısı sürüyor. ABD’nin burada kalması için güçlü bir ikna çalışmasına ihtiyaç bulunuyor.
ABD’nin zirve sonrasında Rusya’yı NATO’nun en büyük tehdidi olarak tanımlayıp tanımlamayacağı ise belirsizliğini koruyor. Trump, bugüne dek Moskova’ya karşı izlediği yumuşak tutum ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile kurduğu ilişkilerle dikkat çekiyor.
AVRUPA’DA SAVAŞA HAZIR 100 BİN ABD ASKERİ VAR
ABD, İtalya, Belçika, Almanya ve Hollanda’da nükleer silah bulundururken, Avrupa’da 100 bin savaşa hazır askere de sahip. Bu sayıdan 20 bini Doğu Avrupa’daki NATO ülkelerinde konuşlandırılmış durumda. Almanya ve Polonya, askeri kapasitelerini artırma planları yapıyor ancak Avrupa ülkeleri hâlâ istihbarat toplama, hava kuvvetleri ve diğer kritik alanlarda ABD desteğine ihtiyaç duymakta. BBC’nin aktardığına göre, ABD’den Ukrayna’nın savunması için yeni bir fon çıkma olasılığı düşük. Ayrıca, Doğu Avrupa’daki 20 bin ABD askeri geri çekilebilir.
178 SİLAH SİSTEMİ DE MASADA OLACAK
Kıtada, 178 farklı silah sisteminin mevcut olduğu ve bu sistemlerin entegrasyon eksikliği taşıdığı biliniyor. Bu durum, zirvenin tartışma gündeminde de önemli bir yer tutacak. Zirveden çıkacak sonuçlar, büyük ölçüde Trump’ın tutumuna bağlı olacak. ABD’nin NATO büyükelçisi, bu zirvenin “tarihi” olacağını belirtti. Diğer bir üst düzey diplomata göre ise, bu toplantı “Soğuk Savaş’tan bu yana gerçekleştirilen en önemli NATO zirvesi” olma potansiyeline sahip. Ayrıca, “Bu noktadan sonra Avrupa’nın güvenliğini sağlamak amacıyla daha fazla sorumluluk alması gerekecek” ifadelerini kullandı.
