ABD’li Demokrat Senatör Bernie Sanders, otomasyonun yol açacağı işten çıkarmalar yerine, çalışanların çalışma sürelerinin kısaltılması gerektiğini savunuyor.
2022’de ChatGPT’nin piyasaya sürülmesiyle birlikte yapay zeka, teknoloji ve finans dünyasında en çok konuşulan konulardan biri haline geldi. Milyarderler, yapay zekanın getireceği verimlilik artışının yanı sıra, bunun işsizlik krizine neden olabileceği uyarısında bulunuyor.
Vermont Senatörü Bernie Sanders, bu tartışmaya farklı bir perspektif sunarak, Joe Rogan’ın podcastine katıldığında yapay zekanın potansiyeli doğrultusunda çalışanlara haftada yalnızca 30 saat çalışma hakkı verilmesi gerektiğini öne sürdü.
“32 SAATE İNDİRİRİM”
Sanders, “Teknoloji sadece CEO’lara ya da teknolojiye sahip olanlara değil, herkesin faydasına olmalıdır.” diyerek, “Eğer yapay zeka ile verimliliğiniz artıyorsa, işten çıkarmak yerine haftalık mesai saatinizi 32 saate düşürebilirim.” şeklinde konuştu.
Bu öneri, çalışanların aileleriyle daha fazla vakit geçirmelerine, eğitimlerine yönelmelerine ya da sadece dinlenmelerine olanak tanıyabilir: “40 saatlik çalışma süresine mahkûm değilsiniz.” dedi.
GERÇEKÇİ BİR ÖNERİ Mİ?
Bugün radikal bir öneri gibi görünse de, tarihi açıdan incelendiğinde o kadar da olağanüstü bir fikir değil. Haftalık 40 saatlik çalışma süresi, ABD’de 1940 yılında federal düzeyde kabul edilmişti. O dönemde işçiler, Sanders’ın önerdiği gibi 30 saatlik çalışma için grevler yapıyorlardı.
Sanders, bu görüşlerin “radikal” olmadığını belirterek, bazı şirketlerin dünya genelinde bu uygulamayı başarıyla gerçekleştirdiğini vurguladı.
YAPAY ZEKANIN POTANSİYELİ NE?
Bununla birlikte, birçok uzmana göre yapay zekanın, Sanders’ın umduğu gibi toplumsal faydaya yönelik reformlara zemin hazırladığı söylenemez. Şu anda yapay zeka, işten çıkarmaları haklı çıkarmak ve yüksek maaşlı işleri düşük ücretli ülkelere kaydırmak için kullanılıyor.
Üstelik mevcut yapay zeka sistemleri, hatalara açık, verimsiz ve bazen yanlış bilgiler üreterek “halüsinasyon” olarak adlandırılan durumlarla karşılaşabiliyor. Bu, çalışanların iş yükünü hafifletmek yerine artırdığı yönündeki şikayetlerin artmasına yol açıyor. Yapay zeka yatırımlarının da maaşlar ve mesai saatleri üzerinde olumlu bir etki yaratmadığı tespit edildi.
EŞİTSİZLİK DERİNLEŞEBİLİR
Yapay zekanın gelişimi, yalnızca ABD içinde değil, küresel ölçekte de eşitsizlikleri derinleştiriyor.
Dijital iş gücü raporuna göre, yapay zeka sektörü, zengin ülkelerin yoksul ülkeleri sömürmesine yardımcı olmaya devam ediyor. Özellikle Kenya gibi ülkelerde, düşük ücretle çalışan işçiler, yapay zeka sistemlerini eğitmek için yoğun bir sömürüye maruz kalıyor. Bu süreç “veri sömürgeciliği” olarak adlandırılıyor.
Söz konusu durum, ABD’de 30 saatlik bir çalışma haftasına geçilse bile, bu “konforun” faturasının küresel güneydeki emekçilere yüklenebileceğini düşündürüyor.
SANDERS NE DİYOR?
Tüm bu zorluklara rağmen, Sanders’ın mesajı net: Evrensel bir 30 saatlik çalışma haftası mümkündür ve bu hakkın elde edilmesi ancak işçilerin mücadelesiyle mümkündür.
Yapay zekanın sadece işverenleri değil, tüm toplumu güçlendirmesi gerektiğini savunan Sanders, teknolojinin insan odaklı kullanımına dair yeni bir tartışma başlatmayı hedefliyor.
