Avustralya’nın Victoria eyaletinde hazırlanan bir rapor, 19’uncu yüzyılda İngiliz sömürgecilerin yerli halka uyguladığı soykırımı gün yüzüne çıkardı.
Aborjinlerin öncülüğünde gerçekleştirilen bir inceleme, İngiliz sömürgecilerin Victoria’daki yerli halk üzerinde soykırım gerçekleştirdiği tespitine vardı. Yoorrook Adalet Komisyonu’nun gerçekleştirdiği araştırma, 1830’lu yılların başından itibaren eyaletin sömürgeleştirilmesi sonrasında yerli nüfusun şiddet ve hastalıklar nedeniyle dörtte üç oranında azaldığını belgeliyor. Raporda, “işgalin” yaratmış olduğu zararın telafi edilmesi için 100 farklı öneride bulunuldu.
Raporun bazı yazarları, ortaya konan “önemli bulgulara” itiraz etse de, hangi bulguların tartışmalı olduğu konusunda herhangi bir bilgi verilmedi. BBC’nin haberine göre Yoorrook Adalet Komisyonu, 2021’de Avustralya’nın ilk resmi “hakikati söyleme” incelemesi kapsamında oluşturulmuştu. Komisyon, Victoria bölgesindeki yerli halkın geçmişten bu yana karşılaştığı “sistematik adaletsizlikleri” araştırmak amacıyla faaliyet yürütmüştü. Ayrıca bu süreç, Avustralya’nın Aborjin ve Torres Strait yerli halkı ile uzlaşma çabalarının da bir parçası olarak niteleniyor.
CİNAYET, CİNSEL ŞİDDET, DİLİ VE KÜLTÜRÜ YOK ETME…
Yoorrook Adalet Komisyonu, dört yıl boyunca iki yerli halka kendi deneyimlerini resmen paylaşma fırsatı sundu. İnceleme sürecinde, toprak ve su hakları, kültürel ihlaller, cinayet ve soykırım, sağlık, eğitim ve barınma gibi konular yer aldı.
Raporda, 1834 yılından itibaren “toplu öldürme, cinsel şiddet, dışlama, dili ve kültürü yok etme, çevresel bozulma ve çocukların alıkonulması” vakalarının yerli halkın neredeyse tamamen yok olmasına katkıda bulunduğu sonucuna varıldı. Rapor, “Bu, soykırımdı” açıklamasıyla dikkat çekti.
“SAĞLIK SİSTEMİNDE IRKÇILIK YAYGIN”
İki ay süresince kamuya açık yürütülen oturumlar ve 1,300’den fazla başvuruya dayanarak hazırlanan rapor, insan hakları ihlallerinin kabul edilmesi için “telafi” çağrısında bulundu. Öneriler arasında, eğitim sisteminin yerli toplumun katkılarına daha çok yer verecek şekilde gözden geçirilmesi ve Aborjin askerler için hükümetten özür dilenmesi öne çıktı.
Rapor sağlık sistemi ile ilgili değerlendirmesinde ise ırkçılığın “yaygın” olduğunu belirtti ve yerli sağlık hizmetlerinde daha fazla Aborjin çalışanın bulunabilmesi için finansman çağrısında bulundu.
Raporu hazırlayan ekipten üç kişi olan Sue-Anne Hunter, Maggie Walter ve Anthony North’un “önemli bulguların nihai raporda yer almasını onaylamadığı” bildirildi; ancak bu durum hakkında başka bir ayrıntı verilmedi.
“BULGULAR, ACI GERÇEKLERE IŞIK TUTUYOR”
Victoria eyaletinin İşçi Partisi hükümeti, rapordaki bulguları “dikkatli bir şekilde değerlendireceklerini” duyurdu. Eyalet Başbakanı Jacinta Allan, raporun “acı gerçeklere ışık tuttuğunu” ifade etti.
Victoria Aborijin Topluluğu Kontrollü Sağlık Örgütü’nün (VACCHO) İcra Kurulu Başkanı Jill Gallagher, rapordaki bulguların “tartışmasız” olduğunu belirtti. Gallagher, ABC News’e yaptığı açıklamada, “Bugün hayatta olan kimseyi bu vahşetlerden ötürü mahkum etmiyoruz. Ancak hakikati kabul etmek, bugün biz hayatta olanların sorumluluğudur. Tüm Victorialılar, bu gerçeklere dayanarak ortaya konan bulguları kabul etmelidir” dedi.
Avustralya’da benzer incelemeler daha önce başka eyaletlerde yapılmış olsa da, bu komisyonun raporu ülke genelinde bir ilki oluşturuyor.
