Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kartla yapılan harcamaların son yıllardaki gelişimine dair önemli veriler paylaştı. Merkez Bankası’nın yayımladığı blog yazısında, özellikle parasal sıkılaşma döneminde kartlı harcamaların daha ılımlı bir artış gösterdiği ve özel tüketimle daha uyumlu bir ilerleyiş sergilediği ifade edildi.
TCMB Yardımcı Ekonomistleri Ece Taşan Özel, Orhun Özel ve Araştırmacı Tahamuhammet Süleyman tarafından kaleme alınan “Kart Kullanım Oranı ve Kartla Yapılan Harcamalar” başlıklı yazı, Merkezin Güncesi sayfasında yer aldı. Yazıda, kartlı harcamaların talep dinamiklerini izlemek için önemli bir öncü gösterge olarak değerlendirildiği vurgulandı.
Kartla yapılan harcamaların ivmelenmesinin, nakit ödeme yönteminden kartla ödemeye geçişle bağlantılı olduğu belirtilirken, bu değişikliklerin talep koşullarını değerlendirirken dikkate alınmasının önemi ifade edildi. Yazıda, kart kullanım oranındaki artışın etkisinin arındırılmasının, harcamaların özel tüketimle olan ilişkisini daha doğru bir şekilde anlamak için elzem olduğu kaydedildi.
Blog yazısında “Kartla yapılan harcamalar, yüksek frekanslı olması nedeniyle talep koşullarını izlemekte yoğun bir şekilde kullanılmaktadır” ifadesine yer verildi. 2021 yılına kadar özel tüketim ile uyumlu bir seyir izleyen kartlı harcamalarda, son yıllarda kaydedilen ivmelenmenin yalnızca talep gelişmelerine dayanmadığı, aynı zamanda tüketicilerin ödeme alışkanlıklarındaki dönüşümle de bağlantılı olduğu vurgulandı.
Son dönemde kartla yapılan harcamaların hızlı bir artış gösterdiği, bu durumun talep dinamikleri ve nakit kullanımından kart kullanımına geçiş ile ilişkili olduğu aktarıldı. Dijitalleşmenin ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasının yanı sıra enflasyonun artması gibi faktörlerin de bu durumu etkilediği belirtildi.
Ödeme alışkanlıklarındaki değişimlerin analizinde kart kullanım oranının dikkate alınmasının gerekliliği vurgulandı. Akaryakıt sektörü, hem toplam satış hem de kartla yapılan harcama verilerine ulaşabilmemiz nedeniyle önemli bir referans noktası olarak tanımlandı. Kartla yapılan akaryakıt harcamalarının toplam akaryakıt satışına oranlanarak hesaplanan kart kullanım oranındaki artış dikkat çekici bulundu.
Yazıda, kart kullanım oranına dayanarak elde edilen düzeltilmiş harcama verileri arasında 2021 sonrasında önemli farklılaşmalar gözlemlendiği ifade edildi. Kart kullanım oranının belirgin bir şekilde yükselmesiyle birlikte kartla yapılan harcamalarda güçlü bir ivmelenme kaydedilirken, bu artışın kart kullanımı etkisinden arındırıldığında daha ılımlı bir seyir izlediği belirtildi.
Sonuç olarak, kartla yapılan harcamalar özel tüketim dinamiklerini anlamak için oldukça değerli bir gösterge sunarken, bu verilerin analizinde kart kullanım oranındaki değişimlerin göz önünde bulundurulması gerektiği ifade edildi.
