Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) hükümeti hedef aldığı 17-25 Aralık operasyonları ve ülke yönetimini ele geçirerek gerçekleştirmek istediği 15 Temmuz hain darbe girişimi, Türk ekonomisi için oldukça ağır bir maliyet oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 7 Ocak 2015’te yapılan Büyükelçiler Konferansı’nda, “En mütevazı hesaplamaya göre 17 ve 25 Aralık darbe girişimlerinin Türkiye’ye maliyeti 120 milyar dolardır. Eğer başarılı olsalardı ve o dönemin başbakanını değiştirselerdi, bu maliyet katlanarak artmış olacaktı” şeklinde bir açıklama yapmıştı. Yapılan hesaplamalara göre, 15 Temmuz darbe girişiminin maliyetinin 400 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Bu durumda her iki girişimin Türk ekonomisine toplam maliyetinin 500 milyar doları geçmesi bekleniyor.
DOLAYLI MALİYETİ YÜKSEK
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, darbenin ülke ekonomisine doğrudan maliyetinin yaklaşık 160 milyar dolar olduğunu vurguladı. Dolaylı maliyetlerin ise çok daha yüksek olduğuna dikkat çeken Şener, darbe girişiminin kişi başı maliyetinin 2 bin doları aştığını belirtti. Şener, 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrası kredi derecelendirme kuruluşlarının hızla not indirimine gittiğini, ancak ekonomideki hızlı toparlanmayla birlikte bu indirimlerin gerekli olmadığına işaret etti.
Prof. Dr. Sefer Şener, 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrasında Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye girişlerinde gözle görülür bir yavaşlama yaşandığını kaydetti. 2016’da 16 milyar dolar olan yabancı sermaye girişi, 2019 yılında 8.6 milyar dolara düştü. Şener, darbe girişiminin Türkiye’nin yatırım çekme potansiyelini ve imajını olumsuz etkilediğini ifade etti. Yabancı sermaye girişlerindeki azalma, kişi başına düşen milli gelirde de düşüşe neden oldu. 2013 yılında 12 bin 582 dolara ulaşan kişi başına milli gelir, 2020 yılı itibarıyla 8 bin 600 dolara geriledi.
VATANDAŞ FAKİRLEŞTİ
Buna karşın 2023 yılı itibarıyla kişi başına gelir 13 bin 243 dolara tekrar yükseldi. Ancak kümülatif büyüme süreci incelendiğinde, hedeflenen 19 bin 600 doları aşma potansiyeline rağmen geçen yıl kişi başına gelirin 15 bin dolar civarında kaldığı rapor ediliyor. Prof. Dr. Sefer Şener, “Darbe süreci, sadece kişi başına gelir kayıpları açısından 10 yıllık bir zaman kaybına yol açmıştır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
GÜN GÜN TAKİP EDİLDİ
Mart 2014’te, o dönem AK Parti Genel Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Numan Kurtulmuş, katıldığı bir etkinlikte, paralel yapının hain operasyonlarının ekonomiye olan etkilerini değerlendirdi. 17 Aralık operasyonunun ekonomiye olan etkisini gün gün takip ettiklerini belirten Kurtulmuş, “Bu olayları bahane ederek Türkiye ekonomisini istikrarsızlaştırmayı amaçlayan çevrelerin de ciddi katkısı olmuştur” dedi. Kurtulmuş, o dönemde faiz oranlarının 2-3 katına çıktığını da ekledi.