Afganistan’dan İngiltere’ye gelmek için başvuran vatandaşların bilgileri, İngiliz bir asker tarafından yanlışlıkla başka kişilere iletildi. Yaklaşık 100 bin Afgan’ın hayatını tehlikeye atan bu önemli veri sızıntısının ardından, 18 bini aşkın Afgan, İngiltere’ye kabul edildi. Verilerin Taliban için “ölüm listesi” olabileceği endişesi, İngiltere’nin bu sızıntıya karşı 7 milyar sterlin gibi büyük bir maliyet üstlenmesine neden oldu.
Bir İngiliz askerinin Afganistan vatandaşlarının isimlerinin bulunduğu verileri yanlışlıkla yollaması, 100 bin Afgan’ın yaşamını tehlikeye atmasıyla sonuçlandı. İngiltere hükümetleri, durumu kontrol altına almak ve sızıntının etkilerini azaltmak amacıyla 7 milyar sterlin kaynağı ayırdı.
The Times gazetesinin haberine göre, Şubat 2022’de gönderilen e-posta ile aktarılan veriler, Taliban’ın bu bilgileri kullanarak bir “ölüm listesi” oluşturabileceği kaygılarını gündeme getirdi.
Meselenin kökeninde, sığınma başvurularını doğrulamaya çalışan askerin, 33 bin kaydı içeren bir veri tabanını yanlış kişilere göndermesi yatıyor. Bu liste, daha sonra ele geçtiğinde, sosyal medyada yayımlanma tehdidi ile karşı karşıya kaldı. Böyle bir gelişmenin, 2021’de yönetimi yeniden ele geçiren Taliban için büyük bir tehdit oluşturabileceği konteksinde tartışmalar sürmekteydi. Olayın etkilerini gizleme amacıyla “Rubific Operasyonu” adında gizli bir operasyon planlandı ve burada kamu kaynaklarından 7 milyar sterlin kullanılacağı açıklandı. Barış zamanında gerçekleştirilen en büyük gizli tahliye operasyonu da bu çerçevede yapıldı.
MAĞDURLARA UYARI YAPILMADI, BAKANLAR ÜSTÜNÜ ÖRTMEYE ÇALIŞTI
Kamuoyuna bu tür bir kararın varlığına dair bilgi verilmesi yasaklandı ve Eylül 2023’te yürürlüğe giren “süper ihtiyati tedbir kararı”, The Times’ın öncülük ettiği iki yıllık hukuki mücadelenin ardından kaldırıldı. Ancak, sonrasında verilen geçici ihtiyati tedbir, veritabanının içeriği ile ilgili hassas bilgilerin yayınlanmasını engelledi. İngiltere hükümeti, sızan verilerin Afganistan vatandaşları için hâlâ bir tehdit oluşturduğunu savundu.
Devletin bu tedbirinin kaldırılması, Savunma Bakanı John Healey’nin talimatı ile gerçekleştirilen bağımsız inceleme sonrası geldi. İncelemede, Taliban’ın listedeki kişileri hedef alma ihtimalinin düşmüş olduğu belirtildi. Ancak, ihtiyati tedbirin iptalinin, verilerin Taliban açısından değerini artırarak durumu daha da kötüleştirebileceği ifade edildi.
Sızıntıdan etkilenen yaklaşık 900 kişinin İngiltere hükümetine açmayı planladığı davanın maliyetinin ise en az 250 milyon sterlin olacağı tahmin ediliyor. Habere göre, bu kişiler tehdit altında oldukları konusunda uyarılmamış ve yetkililer, olayın üzerini örtme sahibinde çaba sarf etmişti.
DAHA ÖNCE SATILARAK EL DEĞİŞTİRDİ
İngiltere Savunma Bakanlığı, Taliban’ın bu verilere ulaşması durumunda 100 bin Afganistan vatandaşının ölüm, işkence ve çeşitli saldırılara maruz kalabileceğini bildirirken, veri setinde e-posta adresleri ve telefon numaraları gibi klavuz bilgiler bulunduğunu açıkladı. “100 bin Afgan” rakamı, İngiltere’den sığınma talep edenlerin sayısına ek olarak bazı aile üyelerini de içeriyor.
Taliban’ın bu verilere ulaşabileceği ve bazılarının Türk topraklarında el değiştirmiş olabileceği düşünülmekte. Anlaşıldığı kadarıyla, bu liste bir kere büyük bir meblağ karşılığında satıldı. Listedeki bazı isimlerin, İngiltere askerleriyle birlikte görev yapan kişiler olduğu kaydedilirken, bu kişiler de “Afgan Yeniden Yerleştirme ve Yardım Politikası” (Arap) çerçevesinde sığınma başvurusu yapmış insanlardı.
18 BİN 500 AFGAN İNGILTERE’YE GETİRİLDİ
Maliye Bakanı Rachel Reeves, Ekim 2024’teki 25 bin kişinin İngiltere’ye getirilmesi için gizli bir planın uygulanmasına karar verdi. Bu plan, beş yıl içerisinde 7 milyar sterlin harcanmasını öngörüyor. Ayrıca, bu politika genişletilerek haziran ayında 42 bin 500 kişinin İngiltere’ye kabul edilmesini hedefliyor.
Toplamda 18 bin 500 Afganistan vatandaşı şu an İngiltere’ye getirilmiş olup, otellere ve askeri üslerine yerleştirilmiş durumda. Savunma Bakanı Healey, intikam riski altında olduğuna dair değerlendirmelerin sonrasında, kalan kişilerin getirilmesini amaçlayan Gizli Afgan Müdahale Rotası planını askıya aldı. Davet mektubu alan 5 bin 400 Afgan ise önümüzdeki haftalarda İngiltere’ye getirilecek; bu durumda, ülkeye gelen Afgan sayısı toplam 23 bin 900’e yükselecek. Diğer hedeflenen Afganlar ise geride bırakılacaktır.
Son olarak, İngiltere Savunma Bakanlığı, sızıntıdan etkilenen 6 bin 900 kişi için, ihlalin maliyetinin belirtilmemiş bir sürede 850 milyon sterlin olduğunu açıkladı ve yapılan incelemeler sonucu kalan Afganların mevcut “Arap” programı ile uygun bulunduğunu ifade etti. Pazartesi akşamı yapılan açıklamalara göre, üç Afgan programının toplam maliyetinin vergi mükelleflerine 6 milyar sterline mal olacağı, başlangıçta öngörülenden daha az olduğuna ve bugüne kadar 2,7 milyar sterlin harcandığı bilgisi paylaşıldı.
