ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell üzerindeki faiz indirme baskısı, Başkan Trump’ın göreve geldiği günden bu yana süregelmektedir. Bu durum, enflasyonla mücadelede Fed’in gerekli adımları atamayacağına dair endişeleri artırmaktadır.
Bu tür belirsizlikler, Fed’in bağımsızlığına yönelik kaygıları da beraberinde getiriyor. Trump’ın uyguladığı tarifelerin de enflasyonist baskıları artırabileceği belirtilmekte.
Bazı Amerikan haber kaynaklarında, Trump’ın Temsilciler Meclisi’ndeki bazı Cumhuriyetçilere Jerome Powell’ı görevden almayı düşündüğü yönünde bilgiler yer aldı. Ancak Trump, söz konusu planın olmadığını ifade etti.
Trump, Powell’ın faiz indirme konusunda geç kaldığını ve bu yüzden “çok geç” lakabını aldığını dile getirdi. Powell’ın görevden alınması konusunun tamamen masadan kalkmadığını belirten Trump, “Dolandırıcılık nedeniyle ayrılmadığı sürece bunun pek olası olmadığını düşünüyorum.” dedi.
Trump, bazı Cumhuriyetçilerle Powell’ı görevden alma fikrini tartıştığını ve bu konuda hemen hemen hepsinin “Powell’ı kovması gerektiği” yönünde cevap aldığını açıkladı.
Analistlere göre, Powell’ın görevden alınması, piyasaların istediği düşük faiz oranlarına ulaşılmasına yardımcı olabilecek bir hareket olsa da, Fed’in enflasyonu kontrol altına alma yeteneğinin sorgulanmasına yol açabilecektir.
Makroekonomik verilere baktığımızda, ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) haziran ayında aylık olarak değişim göstermedi ve yıllık bazda yüzde 2,3 artış gösterdi; bu rakam beklentilerin altında kaldı. Yıllık üretici enflasyonu, bir önceki yılın eylül ayından bu yana en düşük seviyesinde.
Gıda ve enerji fiyatları hariç, çekirdek ÜFE ise haziranda aylık olarak değişim kaydetmezken, yıllık bazda yüzde 2,6 değer kazandı.
ABD’deki sanayi üretimi, haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0,3 arttı. Kapasite kullanım oranı da 0,1 puanlık bir artışla yüzde 77,6 seviyesine yükseldi.
Amerikan ekonomisinin mevcut durumu üzerine bilgiler sunan “Bej Kitap” raporu, ekonomik belirsizliğin temkinlilik yarattığını ortaya koydu. Raporda, ekonomik aktivitenin mayıs sonundan temmuz başına kadar hafif bir artış gösterdiği belirtildi ve yüksek belirsizliğin işletmelerin temkinli davranmasına neden olduğu vurgulandı.
Raporda, maliyet baskılarının önümüzdeki aylarda yüksek kalmasının beklendiği ifade edildi. Bu durum tüketici fiyatlarının yaz sonundan itibaren hızla artma ihtimalini artırıyor.
Ülkenin büyük bankaları, ikinci çeyrek sonuçlarını açıklarlarken; Bank of America’nın net karı yüzde 3, Morgan Stanley’nin net karı yüzde 15 ve Goldman Sachs’ın net karı yüzde 22 artış göstermiştir.
Beklentilerin üzerinde sonuçlar açıklamasına rağmen, Bank of America’nın hisseleri yüzde 0,3, Morgan Stanley’nin hisseleri yüzde 1,3 gerilerken, Goldman Sachs’ın hisseleri ise yüzde 1 artış gösterdi.
Karı artıran Johnson & Johnson’ın hisseleri, yüzde 6’dan fazla artış gösterdi.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verisinin, enflasyonist baskıların belirlenenden daha düşük olabileceği yönündeki öngörülere destek vermesi, Fed’in bu yıl faiz indirimine gidebileceği beklentilerini güçlendirdi.
Analistler, açıklanan verilerin FED’in faiz indirimlerine başlayabileceği yönündeki beklentileri pekiştirdiği, bankaların bilançolarının beklenenden iyi geldiği ve Trump’ın Powell’ı görevden almayı düşünmediğini söylemesinin ardından New York Borsası’nda risk iştahının arttığını belirtti.
Trump, 150’den fazla ülkeye gümrük vergisi oranlarının yüzde 10 veya yüzde 15 olabileceğini belirten mektuplar göndereceğini açıkladı.
Bu gelişmeler ışığında, New York Borsası’nda dün Dow Jones endeksi yüzde 0,53, S&P 500 endeksi yüzde 0,32, Nasdaq endeksi ise yüzde 0,26 değer kazandı. Ancak ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne düşüşle başladı.
Dün Powell’ın görevden alınacağına dair haberler sonrası 97,7 seviyesine kadar gerileyen dolar endeksi, bugün 98,4’e çıktı. Ayrıca, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, dün yüzde 4,49 düzeyine çıkarken, bugün enflasyon endişeleri ile yüzde 4,4760 seviyesine yükseldi.
Altının ons fiyatı yüzde 0,2 düşüşle 3 bin 338 dolar seviyesinde işlem görürken, Brent petrol fiyatı önceki kapanışın hemen üzerinde 68,1 dolarda yer aldı.
Avrupa Borsaları Geriledi
Avrupa borsalarında ise dün negatif bir seyir gözlemlendi. Bölgedeki verilere göre, İngiltere’de enflasyon aylık yüzde 0,3, yıllık ise yüzde 3,6 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Önceki ay ise, mayıs ayı enflasyonu aylık yüzde 0,2, yıllık yüzde 3,4 olarak bildirilmişti.
Öte yandan, Hollanda merkezli çip üretim teknolojileri firması ASML’nin geliri bu yılın ikinci çeyreğinde 2024’teki aynı döneme göre yüzde 15 artarak 7,7 milyar avroya yükseldi. Şirketin bir önceki yılın ikinci çeyreğindeki net karı ise 1,57 milyar avrodan 2,29 milyar avroya ulaştı.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), ekonominin ABD gümrük tarifeleri nedeniyle ikinci çeyrekte ivme kaybettiğini açıkladı. Önceki gün, Fransa’daki CAC 40 endeksi yüzde 0,57, Almanya’daki DAX 40 endeksi yüzde 0,21, İngiltere’deki FTSE 100 endeksi yüzde 0,13 ve İtalya’daki FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,40 değer kaybetti. Avrupa’daki endeks vadeli kontratlar ise güne yükselişle başladı.
Asya Borsaları Pozitif Seyrediyor
Asya borsalarında pozitif bir seyir izlenmesine rağmen, ABD’nin ticaret politikalarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle yükselişler sınırlı kalıyor. Bölgeden gelen verilere göre, Japonya’da haziran ayında ihracat aylık yüzde 0,5 azaldı. Ülkedeki ihracat, mayıs ayında da yüzde 1,7 düşüş göstermişti.
Analistler, Japonya’nın ABD ile bir ticaret anlaşmasına varamamasının yanı sıra ihracat verisinin de kötü gelmesinin, ülkede resesyon endişelerini artırdığına dikkat çekti.
Japonya merkezli bir perakende şirketi olan Seven & i’nin hisseleri, Kanadalı Alimentation Couche-Tard’ın 47 milyar dolarlık satın alma teklifini geri çekmesinin ardından yüzde 72’lerden fazla düşüş yaşadı.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,2, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,5 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 artış kaydetti.
VİOP Akşam Seansında Yükseldi
Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,02 kayıpla 10.121,52 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 11.831,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL, dün yüzde 0,1 artışla 40,2548’den kapanmışken, bugün bankalararası piyasada yatay seyirle 40,2640’tan işlem görmeye başladı.
Analistler, bugün yurt içinde kısa vadeli dış borç istatistikleri, konut fiyat endeksi ve konut satışları gibi yoğun bir veri takviminin takip edileceğini belirtirken, yurt dışında ise Avro Bölgesi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ABD’deki perakende satış verilerinin önem taşıdığını ifade etti.
Tarifelere ilişkin gelişmeler ile jeopolitik olayların da endeksin yönü üzerinde etkili olacağını kaydeden analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinin 10.000 ve 9.900 seviyelerinin destek, 10.200 ve 10.300 puanın direnç konumunda olduğunu bildirdi.
