Yeni kabul edilen kanunla, Çevre Kanunu’nun çevresel etki değerlendirmesine ilişkin düzenlemelerinde değişiklik yapıldı. Bu değişiklikle birlikte, “veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” ifadesi metinden çıkarılıyor. Artık projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” alınmadıkça, onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, projeye yatırıma başlanamayacak ve ihale yapılamayacak. Ancak teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvurulması engellenmeyecek.
Ayrıca, yapılan düzenlemeyle “ÇED Gerekli Değildir Kararı” ifadesinin neden olduğu karışıklıkların önüne geçilmesi hedefleniyor.
Maden Kanunu’nda bazı tanımlar değiştiriliyor. Ruhsat bedeli tanımında yer alan çevre uyum teminatı kaldırılarak, rehabilitasyon bedeli ayrı bir şekilde düzenleniyor.
Yenilenen ruhsat bedeli tanımı, “Taban bedelinin ruhsatın yürürlükte kaldığı yıl sayısı, maden grubu, cinsi ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılarak hesaplanması suretiyle belirlenir” şeklinde tanımlanıyor. Bu bedelin anlaşılır olması için, her yıl ocak ayının sonuna kadar yatırılması gereken tutar da net bir şekilde ifade ediliyor.
Kanuna “Kurul”, “Rehabilitasyon”, “Rehabilitasyon bedeli hesabı” ve “Tahsil dairesi” tanımlarının eklenmesi sağlandı.
MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİN SÜRELERİNDE DEĞİŞİKLİK
Madencilik faaliyetlerinde izin süreçlerini düzenleyen hükümlerde de yenilikler yapılıyor. Yeni düzenlemeyle özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, sulak alanlar gibi çeşitli korunan alanlar, ilgili kurumlar tarafından Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne bildirilecek.
Ormanlar dışında kalan bu alanlarda ruhsat düzenlenmeden önce, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, projeye ilişkin ilgili kuruma görüş sorduğunda izin talebinde bulunacak. İlgili kurum, değerlendirmelerini tamamlayarak 3 ay içinde izin talebine cevap verecek. Eğer bu süre içerisinde yanıt verilmezse, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ilgili kuruma bir ay ek süre verecek. Sürenin sonunda da karar bildirilmezse, izin verilmiş sayılacak.
Devlet ormanları içinde maden arama ve işletme faaliyetleri için, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün talebi doğrultusunda 3 ay içerisinde bedelsiz izin verilecek. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, izin süresinin 12 ay uzatılmasını isteyebilecek.
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından alınan bedelsiz izne dair taahhüt senedi Orman Genel Müdürlüğü’ne sunulacak. Ancak bu izinlerin kullanımı, devri veya işlettirilmesi durumunda alınması gereken bedeller Orman Genel Müdürlüğü’nün özel bütçe hesabına yatırılacak.
Yasal süreçlerin yanı sıra, arama faaliyetlerinin gerçekleştirildiği alanlarda işletme izni verilecektir. İzin süreçlerinde gerekli olan resmi belgelerin tamamı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından alınacaktır.
RUHSAT DÜZENLENDİKTEN SONRA ALAN İZNE TABİ HALE GELSE DAHİ MADENCİLİK FAALİYETLERİNE DEVAM EDİLECEK
Ruhsat verildikten sonra, sahada izne tabi olan durumlarda da madencilik faaliyetleri devam edebilecektir. Ancak, kültürel varlıkların tespiti durumunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uygun görüşü alınması gerekecektir. Bu onay verilmezse, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, yatırım giderleri tazminatını ruhsat sahibine ödeyecektir.
Çevresel etki değerlendirmesi ilgili süreçler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülecektir. Bu süreçte kurumların görüş bildirme süresi üç ay olacak; ek süre talep eden kurumlara bir ay verilecektir.
Kurumlar tarafından görüş teslim edilmeyen durumlarda görüş olumlu kabul edilecektir. İzin veren kurumlar, çevresel etki değerlendirmesi sürecinde olumsuz görüş veremeyecektir. Olumlu alınan çevresel etki değerlendirmesi için mali yükümlülükler öncelikle yerine getirilecektir.
“STRATEJİK VEYA KRİTİK MADENLER” YENİDEN DÜZENLENİYOR
Maden Kanunu’ndaki “Stratejik veya kritik madenler” ile ilgili düzenlemeler güncelleniyor. Bu çerçevede, arz kesintileri veya yüksek fiyat artışlarında ciddi ekonomik sorunlar yaratabilecek ya da güvenlik zaafiyeti oluşturabilecek madenler kritik maden kabul edilecektir.
Uluslararası güvenlik ve ekonomik refah açısından yüksek önem taşıyan ve arzı kısıtlanma riski bulunan madenler ise stratejik maden sayılacaktır.
Stratejik veya kritik madenlerin belirlenmesinde, ilgili bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tespitler yapılacaktır.
Bu madenlerin madencilik faaliyetleri için, Kamulaştırma Kanunu doğrultusunda acele kamulaştırma da yapılabilecektir.
Belirli oranlarda ruhsat sahipleri tarafından stoklanmasına Başkanlıkça karar verilebilecektir.
REHABİLİTASYON BEDELİ RUHSAT BEDELİNDEN AYRIŞTIRILIYOR
Ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında bir indirim uygulanırken, rehabilitasyon bedeli ruhsat bedelinden ayrı olarak düzenlenmektedir. Ruhsat sahiplerine rehabilitasyon bedeli ödemesi zorunlu kılınmaktadır.
İndirim nedeniyle meydana gelebilecek bütçe kaybını dengelemek amacıyla, ruhsat bedellerinin genel bütçeye aktarılacak payı artırılmaktadır.
İkonik ruhsatlar için ocak ayının sonuna kadar ödenmesi gereken bedellerin, ruhsatı iptal eden idareler tarafından kamu alacakları kanunu çerçevesinde takip edilecektir.
Rehabilitasyon bedeli, sadece rehabilitasyon amacıyla kullanılacak ve haczedilemeyecek bir fon içinde tutulacaktır. Rehabilitasyon yükümlülüğünü yerine getirmeyen ruhsat sahiplerine, kullanılan tutarın geri iadesi yapılacaktır. Kamunun ham madde üretim izinleri için rehabilitasyon yükümlülükleri geçerli olacaktır.
Bu düzenlemeyle birlikte rehabilitasyon uygulamaları, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerçekleştirilebilecektir. Rehabilitasyon yükümlülüğünü yerine getiremeyen kamu kurumlarına bir aylık süre verilecektir. Belirtilen süre içinde eksiklerin tamamlanmadığı takdirde faaliyet durdurulabilecektir.
