Türkiye, derin denizlerdeki etki alanını artırmak amacıyla 7. nesil gemileriyle enerji filolarında dünya çapında en modern ve en büyük dört filosu arasına girmeye hazırlanıyor. Bu gelişme, keşif ve üretim kapasitesinin de önemli oranda artmasını sağlayacak.
Enerjide bağımsızlık hedefine doğru sağlam adımlarla ilerleyen Türkiye, mevcutta 4 sondaj, 2 sismik araştırma gemisi ve 1 yüzer doğal gaz üretim platformuna sahip. Filoya ekleyeceği 2 yeni gemiyle denizlerdeki faaliyetlerini daha ileri aşamalara taşıyacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı yeni sondaj gemileriyle birlikte, Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileri, Barbaros Hayrettin Paşa ve MTA Oruç Reis sismik arama gemileri ile Osman Gazi yüzer doğal gaz üretim platformunun yer aldığı enerji filosundaki gemi sayısı 9’a çıkacak.
Güney Kore’de 2022’de inşası tamamlanan 228 metre uzunluğundaki ve 42 metre genişliğindeki yeni gemiler, derin denizlerde 12 bin metreye kadar sondaj yapma yeteneğine sahip. Helikopter pistine ve 200 personel için yaşam alanına sahip olan bu gemilerin, 2029’a kadar kesintisiz operasyon yürütme kapasitesi bulunuyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 18 Temmuz’da yaptığı açıklamada, gemilerin ilkinin Türkiye’ye yaklaşık iki ay içinde geleceğini belirtirken, akreditasyon ve sertifikasyon süreçlerinin tamamlanmasının ardından ocak ve şubat aylarında gemilerin operasyonel hale geleceğini duyurdu.
Bayraktar, Türkiye’nin enerji filosunun sadece sayıca değil, teknoloji, kapasite ve operasyonel etkinlik açısından da uluslararası standartlarda bir seviyeye ulaştığını dile getirerek, Karadeniz ve ötesinde yeni imkânlar sunduğunu ifade etti.
Sismik Araştırma Gemileri
Türkiye’nin ilk sismik araştırma gemisi Barbaros Hayreddin Paşa, 2012 yılında yerli envanterin bir parçası haline geldi. Bu gemi, denizin 8 kilometre altındaki jeolojik yapıları inceleme kapasitesine sahip, iki ve üç boyutlu sismik veri toplayabiliyor.
Brüt 4 bin 711 ton ağırlığındaki Barbaros Hayreddin Paşa, uydu haberleşmesi ile yön ve pozisyon tayinini otomatik bir şekilde gerçekleştirebiliyor. Uzunluğu 84 ve genişliği 21,6 metre olan bu gemide bir helikopter pisti de bulunuyor.
MTA Oruç Reis gemisinin inşasına ise 2012’de tamamen yerli kaynaklarla başlandı. Çeşitli ileri teknoloji ile donatılmış olan gemi, 2017’de operasyon test ve eğitim faaliyetlerine başladı. Modern yönlendirme sistemleri ile donatılmış olan bu gemi, açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik araştırmalar yapma kapasitesine sahip.
MTA Oruç Reis, deniz tabanından 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapıları görüntüleyebiliyor. Ayrıca, uzaktan kumandalı su altı aracıyla 1500 metre derinlikteki deniz tabanını detaylı bir şekilde izlerken, deniz suyundan ve tabanından alınan numunelerle anlık ölçüm ve analizler yapabiliyor. Geminin boyu 87 ve genişliği 23 metre olup, 35 aktif kameraya sahiptir.
Türk mühendisler tarafından inşa edilen MTA Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, geçen yıl Somali’de başlayan ilk kıtalararası görevini haziran ayında tamamladı. Geminin, ağustos ayı itibarıyla yeni görevine hazır olması bekleniyor.
Sondaj Gemileri
Türkiye’nin ilk milli sondaj gemisi Fatih, 2017 yılında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) envanterine katıldı. Fatih, 29 Mayıs 2020’de İstanbul’un fethinin 567. yıl dönümünde Karadeniz’deki ilk milli sondajı gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı’ndan hareket etti.
Geminin ilk sondajı, 20 Temmuz 2020’de Zonguldak açıklarında Tuna-1 olarak belirlenen lokasyonda gerçekleştirildi. Fatih sondaj gemisi, 6. nesil teknoloji ile donatılmış olup, 229 metre uzunluk, 36 metre genişlik ve 51 bin 283 groston ağırlığı ile derin deniz sondajı yapabilme kabiliyetine sahip.
İki kulesinin toplam yük kaldırma kapasitesi 1750 ton olan Fatih, aktif konumlandırma sistemi sayesinde operasyonda 6 metre yükseklikteki dalgalar arasında bile sabit kalabiliyor. Fatih ile Karadeniz’de yapılan Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi, 2020 yılında denizlerde kaydedilen en büyük keşif olma özelliğini taşıyor.
Yavuz sondaj gemisi, 2011 yılında tamamlanarak Tanzanya, Kenya, Malezya ve Filipinler gibi ülkelerde görev aldı. Türkiye’nin ikinci sondaj gemisi Yavuz, 2018 yılında TPAO tarafından envantere katıldı. Yavuz, yaklaşık 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip.
Geminin sondaj kulesi, deniz seviyesinden yaklaşık 103 metre yükseklikte bulunmaktadır. Yavuz, 12 bin 200 metre derinliğe kadar yüksek basınç altında sondaj yapabilme yeteneğiyle donatılmıştır. Dinamik pozisyonlama sistemi sayesinde, 6 metreye ulaşan dalgalarda dahi sondaj yapabilme kabiliyeti vardır. Yavuz gemisi, çift kule tasarımı ile hem ana hem yardımcı işlerin aynı anda yürütülmesine imkân tanır.
Yavuz, dünya genelinde bu konseptte bulunan 16 gemiden biri olarak dikkat çekmekte olup, spor ve sinema salonları ile dinlenme odaları gibi sosyal alanlar sunmaktadır. Ayrıca gemide, tam zamanlı bir doktorun görev yaptığı 4 yataklı mini bir hastane de bulunmaktadır. Yavuz’un elektrik ihtiyacı, 42 megavat kapasiteli dizel jeneratörler ile karşılanmakta ve 7,5 milyon litre yakıt kapasitesine sahiptir.
Türkiye’nin üçüncü sondaj gemisi Kanuni, 2020’nin başında filoya katıldı. 227 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğindeki bu gemi, 5 Mayıs 2021’de Karadeniz’de ilk görevine çıktı. Kanuni, Türkali-2 kuyusunda derin deniz kuyu testlerini gerçekleştirdi.
Abdülhamid Han sondaj gemisi, 2022’de Türkiye’nin filosuna katılmış olan dördüncü gemidir. TPAO tarafından Kasım 2021’de 180 milyon dolara satın alınan bu gemi, 238 metre uzunluğu ve 42 metre genişliği ile 12 bin 200 metre derinlikte sondaj yapma kapasitesine sahiptir. Abdülhamid Han, teknik donanımı ve fiziksel özellikleri ile filonun “en güçlü” gemisi olarak görev yapmaktadır ve Yörükler-1 Kuyusu’na sondaj için gönderilmiş, 17 Ağustos 2022’de ilk sondajını gerçekleştirmiştir.
Osman Gazi Yüzer Üretim Platformu
Türkiye’nin ilk yüzer doğal gaz üretim platformu olan Osman Gazi, 2022 yılında yenileme işlemlerinin tamamlanmasının ardından bu yıl 29 Mayıs’ta İstanbul’un fethinin yıl dönümünde Boğaz’dan geçerek Filyos Limanı’na ulaşmıştır. 2026 yılının ortasında görevine başlayacak olan bu platform ile Karadeniz’deki mevcut doğal gaz üretimi iki katına çıkarak günlük 20 milyon metreküpe ulaşacaktır.
Böylece Türkiye’deki yaklaşık 8 milyon hanenin doğal gaz ihtiyacının Karadeniz’den karşılanması sağlanacaktır. Osman Gazi, belirlenen lokasyonda 20 yıl boyunca görev yapacak şekilde planlanmıştır.
