İstanbul’un fethi sonrasında cami olarak kullanılmaya başlanan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi, 1934’te Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürüldü. Ancak, 10 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yeniden ibadete açıldı. Bu tarihten bu yana tarihi yapının korunması ve güvenliğinin sağlanması amacıyla teknoloji ve yapay zekadan yararlanılan çeşitli önlemler alınmaktadır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından alınan tedbirler sayesinde yerli ve yabancı ziyaretçilerin daha rahat bir deneyim yaşaması hedeflenirken, son teknoloji güvenlik önlemleriyle de Ayasofya’nın fiziksel yapısının zarar görmesinin önüne geçilmektedir.
“300 KİŞİLİK EKİP HİZMET VERMEYE BAŞLADI”
İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdür Yardımcısı Levent Çetin, Ayasofya’nın 5 yıl önce yeniden ibadete açıldığını hatırlatarak, burada yaklaşık 300 kişilik bir ekiple hizmet sunduklarını ifade etti.
Bu ekip, güvenlik ve temizlik personelinin yanı sıra ziyaretçi kolaylığı için koordinasyonu sağlayan görevlilerden oluşmaktadır. Çetin, 15 Ocak 2020 itibarıyla Ayasofya’da ziyaretçi yönetim planını uygulamaya geçtiklerini aktararak, “Burada mimari eserler ve mozaiklere zarar vermeden fiziki güvenlik tedbirleri alarak galeri katını misafirlerimizin ziyaretine açtık. Artık ziyaret ve ibadet amacıyla gelen misafirlerimizin giriş ve çıkışlarını ayırdık. Böylece Ayasofya Camisi’nin girişinde uzun kuyruklar görmek mümkün olmuyor,” diye belirtti.
“23 DİLDE SESLİ ANLATIM”
Çetin, ibadet için Ayasofya-i Kebir Camii’ne girişin artık daha da kolaylaştığını vurgularken, ziyaretçilerin mozaikleri ve diğer alanları daha iyi bir şekilde gezebildiklerini dile getirdi.
Ayrıca, 15 Ocak 2024 tarihinden itibaren galeri katının ziyarete açılmasıyla birlikte camide 23 dilde sesli anlatım sistemi kurulduğunu kaydederek, “Bu sistem sayesinde misafirlerimiz cep telefonlarının kulaklıklarıyla veya dışarıdan alabilecekleri kulaklıklarla 23 farklı dilde Ayasofya’nın mozaikleri ve Osmanlı dönemine ait yapısal öğeleri hakkında bilgi dinleyebiliyorlar,” dedi.
Çetin, ziyaretçilerin kendi ana dillerinde bilgi edinebilmelerinin yanı sıra ibadet eden misafirlerin de bu süreçte dikkatlerinin dağılmadan ibadetlerini yapabildiklerini vurguladı. Yapılan düzenlemeler için ziyaretçilerden olumlu geri dönüşler aldıklarını ifade eden Çetin, yoğunluğun azaltılması sayesinde caminin içerisindeki insan sayısının düzenli bir hale geldiğini belirtti.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ SİSTEM
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yer alan yüzlerce kameranın yenilendiğini ve yapay zeka destekli bir sisteme geçildiğini aktaran Çetin, “Camimizi daha etkin bir güvenlik sistemiyle donattık,” şeklinde konuştu.
Bu sistemin birçok alanda uyarılar verebildiğini ve cami personeline işlerini kolaylaştırdığını ifade eden Çetin, “Kamera sayısının artırılması ve yapay zeka desteği ile sistem cami içerisindeki potansiyel güvenlik problemlerinin önüne geçiyor. Ziyaretçilere kapalı alanlara giriş teşebbüsü olduğunda sistem otomatik olarak kayıt alarak ilgili personelin ekranlarına durumu bildiriyor,” dedi.
Çetin, bu sayede cami içerisinde görevli personelin müdahale süresinin arttığını ve yapı korunmasına yönelik önemli bir destek sağladıklarını belirtti.
“RESTORASYON ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDECEK”
Camideki restorasyon çalışmalarının da sürdüğünü dile getiren Çetin, ilk aşamada caminin bütüncül projeleriyle ilgili bir çalışmanın tamamlandığını kaydetti.
Ayrıca, caminin dijital bir kopyasının da çıkarıldığını anlatan Çetin, bu çalışmalarla birlikte caminin bahçesinde bulunan türbeler, sıbyan mektebi ve muvakkithane gibi yapıların restorasyonlarının tamamlandığını belirtti.
Çetin, bilim kurulumunun aldığı kararlar doğrultusunda ana kubbe ve yan kubbelerdeki statik müdahalelere yönelik çalışmaların da yapıldığını ifade ederken, II. Beyazıt minaresiyle ilgili çalışmaların ise tamamlanmak üzere olduğunu belirtti. Sürekli olarak restorasyon çalışmalarına devam edeceklerini dile getirdi.
