Heyetleri taşıyan araçlar, İran’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na giriş yaptı.
Görüşmeler basına kapalı bir şekilde sürdürülüyor.
İran’ı temsilen, dışişleri bakan yardımcıları Mecid Tahtrevançi ile Kazım Garibabadi, Dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki müzakerelere katılıyor.
İran, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının talepleri doğrultusunda yeni bir görüşme sürecini kabul etmişti.
İran ile nükleer anlaşmanın Avrupa’daki tarafları olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan E3 grubu, 16 Mayıs tarihinde İstanbul’da bir araya gelmişti. Taraflar, ABD ile İran arasındaki dolaylı müzakerelere paralel olarak temasları sürdürme konusunda anlaşmaya varmıştı.
İsrail’in saldırıları sonrası müzakere süreci kesilmişti
İran ile ABD arasındaki müzakereler devam ederken, İsrail, 13 Haziran’da İran’a yönelik bir saldırı düzenlemiş ve böylece ABD ile Avrupa ile olan müzakere süreci kesintiye uğramıştı.
İran, 2015’te imzalanan nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik mekanizması” (snapback) uygulamasından endişe duyuyor. Bu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de sona eriyor. Eğer İran’ın nükleer programıyla ilgili bir çözüm üretilemezse, Avrupa ülkelerinin belirtilen tarihten önce bu mekanizmayı devreye sokacağı düşünülüyor.
2015’teki nükleer anlaşma ve “tetik mekanizması”
İran ile BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015 tarihinde, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. ABD, 2018 yılında bu anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koymuştu. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi etmek amacıyla önlemler almasını talep etmiş, ancak Avrupa ülkeleri bu konuda adım atamamıştı.
İran, bunun üzerine bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak askıya almış ve sonrasında yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin anlaşmadan ayrılmasının ardından uygulanmayan nükleer anlaşmada yer alan ve “snapback” olarak adlandırılan mekanizmayı devreye sokma tehdidinde bulunuyor. Bu mekanizma, İran’a anlaşmanın ihlal edildiği gerekçesiyle BM yaptırımlarının yeniden getirilmesini sağlıyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların anlaşmanın temel unsurlarını ihlal ettikleri ve katılımcı rollerini kaybettikleri için bu mekanizmayı harekete geçirme yetkilerine sahip olmadığını dile getirmişti.
