Starlink uydu internet sistemi, yaklaşık iki buçuk saat süren büyük bir kesintinin ardından tekrar faaliyete geçti. Bu kesinti, dünya genelinde bağlantı kararlılığını olumsuz etkilerken, savaş bölgelerinde endişe yarattı.
Starlink Başkan Yardımcısı Michael Nicolls, yaptığı açıklamada, “Kesintinin nedeni, çekirdek ağı işleten önemli iç yazılım hizmetlerinin arızasıdır. Hizmetimizdeki bu geçici kesinti için özür dileriz. Son derece güvenilir bir ağ sunma hedefindeyiz; bu sorunun temel kaynağını ortadan kaldırmayı ve tekrar yaşanmamasını sağlamayı taahhüt ediyoruz” dedi.
KOMUTANDAN UYARI
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri İnsansız Sistemler Komutanı Robert Brovdi, iletişimin 00.35 ile 01.05 arasında tüm bölgelerde yeniden sağlandığını bildirdi.
Brovdi, kesinti boyunca canlı yayın desteği olmadan askeri operasyonların sürdüğünü belirtirken, “Muharebe görevleri canlı yayın olmadan devam etti; vurucu güç destekli keşif görevleri yapıldı. Savaş zamanında 150 dakika süren bu kesinti, zayıf noktaları açığa çıkardı. Bu tür riskleri dikkate alarak iletişim kaynaklarımızı çeşitlendirmeliyiz” ifadelerini kullandı.
NE OLMUŞTU?
24 Temmuz akşamı dünya genelinde Starlink ağında kesintiler meydana geldiğine dair birçok rapor ulaştı. Ukrayna askeri kaynakları da bu kesintiyi doğruladı.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait birimlerin kullandığı Starlink uydu internet sistemi, perşembe gecesi yaklaşık iki buçuk saat boyunca devre dışı kaldı. Bu durum, hem Ukrayna’yı hem de dünya genelinde 60 binden fazla kullanıcıyı etkileyen büyük bir teknik arıza olarak kaydedildi.
“MUAZZAM BİR RİSK”
Brovdi, perşembe akşamı Telegram üzerinden “Starlink, tüm cephede devre dışı” açıklamasında bulundu. Daha sonra yaptığı güncellemeyle, kesintinin cuma sabahı 01:05 civarında sona erdiğini belirtti.
Brovdi, yaşanan durumun iletişim altyapısının tamamıyla Starlink’e bağımlı olmasının getirdiği ciddi riski bir kez daha gözler önüne serdi.
Ukrayna’daki birçok drone ekibinin görüntülerini tek bir merkezde toplayan OCHI sisteminin kurucusu Oleksandr Dmitriev, Reuters’a verdiği röportajda, “Böylesine kritik bir savaşta, bulut servislerine güvenerek birim yönetimi yapmak ve keşif görüntülerini iletmek son derece büyük bir risk. Eğer internet bağlantısı kaybolursa, savaşma yeteneğiniz neredeyse tamamen kayboluyor” dedi.
Dmitriev, bu nedenle internet tabanlı olmayan yerel iletişim altyapılarına yönelme çağrısında bulundu.
STARLINK SAVAŞIN MERKEZİNDE
Ukrayna ordusu, savaşın patlak verdiği 2022’den bu yana SpaceX’e ait binlerce Starlink terminaline güvenmekte.
Sistem, istihbarat sızmalarına ve sinyal bozuculara karşı dirençli olması nedeniyle hem cephe hattında iletişim kurmak hem de İHA operasyonları için vazgeçilmez bir kaynak haline geldi.
Ancak bu son kesinti, Starlink’in dünya çapında yaşadığı en büyük teknik aksaklıklardan biri olarak kaydedildi.
RUSYA DA KULLANIYOR
Starlink’in Rusya’da resmi olarak hizmet vermediği belirtilse de, Ukraynalı yetkililer Moskova güçlerinin Ukrayna cephelerinde Starlink terminalleri kullandığını öne sürmektedir.
Bu durum, savaş alanında teknolojinin nasıl kontrolsüz bir şekilde yayılabileceğine dair yeni endişeler ortaya çıkardı.
TEKNOLOJİK EGEMENLİK
Uzmanlar, kesintiden önce Ukrayna’nın Starlink’e olan bağımlılığını vurgulamışlardı.
İspanya merkezli Elcano Kraliyet Enstitüsü’nden teknoloji ve dijital politika uzmanı Dario Garcia de Viedma, Euronews’e yaptığı değerlendirmede, “Teknolojik egemenlik konusunda elbette kaygılar var, çünkü bu durumda sadece tek bir sağlayıcıya, yani Starlink’e bağımlı kalıyorsunuz. Ancak şu durumda egemenlik ikinci plana düşüyor. Birinci öncelik savaşı kazanmak” diye konuştu.
HAYATİ ROL OYNUYOR
Starlink, Dünya’dan yaklaşık 550 kilometre yükseklikte dönen 7 bin 800’den fazla uydudan oluşan bir ağdır. Bu uydu grubu, fiber optik kablolar gibi veri ileterek, internet erişiminin zor olduğu uzak bölgelerde dahi yüksek hızlı bağlantı sunuyor.
Ocak Think’te kıdemli kredi stratejisti Jan Frederik Slijkerman, Starlink’in Ukrayna’daki avantajlarını, “Sinyali alan terminallerin boyutu kitap kadar, bu da onları taşımayı oldukça kolay hale getiriyor. Starlink, mükemmel bağlantı, iyi taşınabilirlik ve geniş bant için makul fiyatlar sunuyor” sözleriyle açıkladı.
Ukrayna, Starlink ile iş birliğini yalnızca askeri amaçlarla değil, mobil veri erişimi gibi sivil hizmetlerde de genişletmektedir.
Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, savaşın başlamasından sadece iki gün sonra Elon Musk’tan Starlink terminalleri talep etmişti. İlk kitler, altı gün içinde Ukrayna’ya ulaştırıldı. Ancak zamanla siyasi görüşleri değişen Musk, Ukrayna’yı Starlink hizmetini geri çekmekle tehdit etmiş, gelen tepkilerin ardından uydu hizmetleri cepheye devam etmiştir.
Fedorov, nisan ayında yaptığı bir güncellemede, Ukrayna’da şu anda 50 bin Starlink terminalinin, demiryolları, okullar ve hastanelerin elektrik kesintisi durumunda çevrimiçi kalmalarını sağlamak için kullanıldığını belirtti.
Starlink, Ukrayna ordusu tarafından da etkin bir şekilde kullanılmaktadır. 2022 yılında gerçekleştirilen Aerorozvidka operasyonunda, Starlink sayesinde Delta adlı askeri muharebe kontrol ve bilgi işleme sistemi, elektrik kesintilerine rağmen çevrimiçi kalabilmeyi başarmıştır.
