Güneydoğu Asya’da, Tayland-Kamboçya sınırında yaşanan askerî çatışmalar sonucu sivil kayıplar meydana geldi ve binlerce insan yerinden edildi. İki ülke arasındaki bu savaşın başlangıcı nedir?
Tayland ve Kamboçya, tartışmalı sınır bölgelerinde yakın zamanda meydana gelen çatışmalarla ilişkilerini son on yılın en düşük noktasına getirdi. Bu olay, her iki ülke için büyük bir gerilim kaynağı oldu.
Çatışmalar, Tayland’ın Surin eyaletinde 80’den fazla köyden yaklaşık 40 bin kişinin tahliyesine yol açtı. Tayland Sağlık Bakanlığı verilerine göre, burada meydana gelen askerî çatışmalarda 14 Tayland vatandaşı hayatını kaybederken, 46 kişi de yaralandı.
Uzun süredir devam eden bu gerginlik, Tayland’da bir siyasi krizin patlak vermesine de neden oldu. Tayland Başbakanı Paetongtarn Shinawatra görevden alındı.
Haziran ayında, Shinawatra, Kamboçya’nın fiili lideri ve mevcut başbakanın babası olan Hun Sen ile görüşerek artan sınır gerginliklerini ele almak istedi. Hun Sen ile Tayland’ın eski başbakanı Thaksin Shinawatra arasında yakın ilişkiler bulunuyor.
TELEFONDA “AMCA” DİYE HİTAP ETTİ
Hun Sen, Paetongtarn’ın orduya karşı küçümseyici bir dil kullandığını belirttiği telefon görüşmesini yayınladı. Paetongtarn, Hun Sen’e “amca” diye hitap ederek, isteklerini yerine getireceğini iletti. Bu durum, binlerce protestocunun Bangkok sokaklarına dökülmesine neden oldu. Paetongtarn, özür dilediyse de görev süresi dolmadan istifası için koalisyon içinden baskı gördü.
Temmuz ayı başında, Tayland mahkemesi onu görevden uzaklaştırdı.
ÇATIŞMALARIN ARKA PLANI
Amerikan New York Times gazetesinin haberine göre, iki ülke arasındaki gerilim, Mayıs ayı sonlarında meydana gelen askerî çatışmalarla tırmanış gösterdi. Tayland ve Kamboçya, hem işbirliği hem de rekabet içinde olan ülkeler olarak biliniyor. İki ülke, Fransa’nın Kamboçya üzerindeki sömürge döneminde belirlenmiş 800 kilometrelik kara sınırına sahip. Bu sınır, zamanla siyasi gerginliklerin kaynağı haline geldi.
TARİHE KARŞI KİNLERİ VAR
Bangkok’taki Chulalongkorn Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü Thitinan Pongsudhirak, her iki tarafın da tarihe karşı kin beslediğini ifade ediyor. Taylandlılar, tarih boyunca bazı topraklarının Fransızlar tarafından alınıp Kamboçya’ya verildiğini düşünürken, Kamboçyalılar bu toprakların kendi medeniyetlerine ait olduğunu savunuyor. Ancak Tayland ordusunun, hem asker sayısı hem de silah açısından Kamboçya ordusunu geride bıraktığı belirtiliyor. Tayland, 361 bin kişilik aktif askeri personeliyle Kamboçya’nın gücünün üç katı büyüklüğünde.
NATO DIŞI ÖNEMLİ BİR MÜTTEFİK
ABD, Tayland’ı NATO dışı önemli bir müttefik olarak değerlendiriyor. Bu durum, Tayland’ın silah programları için uzun yıllardır ABD’nin desteğinden faydalanmasına olanak tanıyor. İki ülke tarih boyunca askeri çatışmalar ve milliyetçi rekabetler yaşamış bilinmektedir. Sınır anlaşmazlıkları, 1907 yılında Fransa’nın Kamboçya’daki sömürge döneminde çizilen haritaya kadar uzanmaktadır ve her iki ülke bu haritayı farklı biçimlerde yorumlamaktadır. 2008 yılından bu yana periyodik askerî çatışmalar yaşanırken, son ciddi çatışma 2011 yılında meydana gelmiş ve bu çatışmalarda siviller dahil en az 15 kişi hayatını kaybetmiş, on binlerce sivil yerinden edilmiştir. Çatışmalar, her iki tarafın da hak iddia ettiği eski tapınakların bulunduğu ormanlık alanlarda yoğunlaşmış durumda.
