Türkiye’de piyasa gözetimi ve denetimi yapan kuruluşlar, 2023 yılında toplam 262 bin 898 parti ürünü inceledi. Denetlenen ürünlerden 13 bin 520’sinin uygunsuz bulunması üzerine, bu ürünler için toplamda 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 lira para cezası uygulandı.
Malların serbest dolaşımını sağlamak ve güvenli ürünlere erişimi temin etmek amacıyla dinamik ve etkili bir ürün güvenliği mevzuatı oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, bu mevzuatın etkin bir şekilde uygulanabilmesi için güvenilir denetim sistemlerinin varlığı da kritik bir rol oynamaktadır. Kamu kurumları, bu doğrultuda ürün güvenliğini sağlamak üzere kapsamlı düzenlemeler ve denetimler gerçekleştirmektedir.
Ürünlerin güvenliği konusunda yapılan incelemeler, ithalat aşamasındaki denetimlerle birlikte iç piyasada gerçekleştirilen piyasa gözetimi ve denetimleri aracılığıyla devam etmektedir.
Ticaret Bakanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri, 9 kamu kurum ve kuruluşunun katılımı ile yapılmaktadır. Bakanlık, 2024 yılına ait piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerini detaylandıran bir rapor hazırlamıştır.
AA muhabirinin rapordan derlediği bilgilere göre, geçen yıl denetlenen ürün parti sayısı, önceki yıla göre yüzde 26 artış göstererek 262 bin 898 olmuştur. Bu denetimlerde uygunsuz bulunan 13 bin 520 ürün için ise önemli bir para cezası kesilmiştir.
GIDA DENETİMİNDE İLK SIRADA
En fazla denetim gerçekleştiren kurum, 128 bin 735 parti ile Tarım ve Orman Bakanlığı oldu. Bu kurumu, 64 bin 16 parti ile Sağlık Bakanlığı takip etti. Denetim sayısını en çok artıran kurum ise yüzde 74’lük artışla Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü olarak öne çıkmaktadır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da denetimlerini yüzde 42 oranında artırmıştır.
Gıda ve gıda ile temas eden maddeler, 65 bin 600 ile en çok denetlenen ürün grubu olurken, bunu 55 bin 564 ile kimyevi ve organik gübreler, 52 bin 505 ile biyosidal ürünler ve 13 bin 929 ile asansörler izlemektedir. Ayrıca, yapı malzemeleri, elektrikli ekipmanlar ve hazır ambalajlı ürünler de 2024 yılında yoğun denetim gören diğer gruplar arasında yer almaktadır.
Denetimlerde tespit edilen uygunsuzluklar arasında 4 bin 21 ürün partisinin “risk taşıyan”, 213’ünün “ciddi risk taşıyan” ve 9 bin 286’sının ise etiket eksiklikleri gibi sebeplerle “diğer” uygunsuz ürünler olarak sınıflandırıldığı görülmektedir.
“Gıda ve gıda ile temas eden maddeler”, “asansör” ve “kozmetik” ürün grupları, en fazla uygunsuzluk tespit edilen başlıca gruplar arasında yer almaktadır. Bu grupları tıbbi cihazlar, elektrikli ekipmanlar ve makineler takip etmektedir.
Risk taşıyan ürünler arasında önce gelen grup gıda ve gıda ile temas eden maddelerdir. Ciddi risk taşıyan ürünler kategorisinde motorlu araç ekipmanları öne çıkarken, diğer uygunsuzluklar arasında yine gıda ile ilgili ürünler öne çıkmaktadır.
İÇ PİYASADA 45 BİN 862 İTHAL ÜRÜN DENETLENDİ
Yetkili kuruluşlar tarafından iç piyasada gerçekleştirilen 262 bin 898 parti ürünün 45 bin 862’sinin ithal ürünler olduğu belirlenmiştir. Denetlenen ithal ürünlerin 43 bin 992 partisi uygun, 1870’i ise uygunsuz olarak sınıflandırılmıştır.
Geçen yıl içerisinde denetlenen ithal ürünlerde en yüksek uygunsuzluk oranı görülen ilk beş grup elektrikli ekipmanlar, tıbbi cihazlar, makineler, kozmetikler ve telsiz ekipmanları ile enerji verimliliği ürünlerinden oluşmaktadır.
Ayrıca, piyasa gözetimi ve denetimi yapan kuruluşların denetim personeli sayısı, 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 22 artışla 16 bin 894 olarak kaydedilmiştir.
