Trump’ın, Japonya ve Avrupa Birliği (AB) ile gümrük tarifelerinin azaltılmasına yönelik müzakere çabaları, piyasalarda risk alma isteğini artırarak, altın gibi güvenli liman varlıklarına olan talebi azalttı.
Aynı zamanda, Avrupa ekonomisinin ticaret savaşı belirsizliklerine rağmen gösterdiği dayanıklılık ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ek bir faiz indirimi gerçekleştirmeyecek olabileceği yönündeki beklentiler, piyasa fiyatlamaları üzerinde önemli bir etki yarattı.
Makroekonomik veriler açısından, ABD’de İmalat Sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) temmuz ayında bir önceki aya göre 3,4 puan azalarak 49,5 seviyesine düştü. Bu, piyasa tahminlerinin altında kalarak son yedi ayın en düşük seviyesini kaydedilmesiyle imalat sektöründe bir daralma işaret ediyor.
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin’de mali gelir, yılın ilk altı ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,3 azalma gösterdi. Çin Maliye Bakanlığı, ocak-mayıs dönemindeki düşüş oranının sürdüğünü duyurdu.
Gelecek hafta yatırımcılar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararını ve yoğun veri akışını takip edecekler.
Öte yandan, Trump’ın Fed Başkanı Jerome Powell ile yaptığı görüşme sonrasında faizlerin düşme olasılığına dair verdiği mesajlar, daha düşük faiz oranları beklentilerini güçlendirdi.
Düşük faiz beklentileri ve ticaret gerilimlerinin çözülmesi, enerji ve sanayi metalleri talebini artırdı. Ayrıca, İran ile devam eden diplomatik temaslar ve Rusya’nın petrol arzına dair kararları, jeopolitik risklerin kısmi olarak azalmasına ve piyasalardaki belirsizliğin bir nebze azaltılmasına katkıda bulundu.
ABD’nin uygulamaya koyduğu geniş kapsamlı gümrük tarifeleri, bazı emtialar arasında bölgeler arası fiyat farklılıklarına yol açtı. Özellikle bakır ve alüminyum gibi metallere uygulanan yüksek ithalat vergileri, New York ve Londra piyasaları arasındaki fiyat farklarını rekor seviyelere taşıdı.
Bu gelişmelerin ardından ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 4 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,39 seviyesinde tamamlarken, dolar endeksi yüzde 0,9 düşerek 97,6’ya geriledi.
Değerli metallerin tümü değer kaybetti
Değerli metaller, haftanın ilk işlem günü tarife endişeleri nedeniyle yükseliş kaydetmişken, devamında yaşanan ABD’deki tarifelerin ve faiz indirim beklentilerinin etkisiyle haftayı düşüşle kapattı.
Altın fiyatları, haftanın ilk işlem gününde ABD’nin 1 Ağustos’ta uygulamaya koyacağı ek gümrük tarifeleri öncesindeki belirsizlikler ve dolar ile tahvil getirilerindeki zayıflamanın etkisiyle değer kazanarak son beş hafta içinde zirve seviyeye ulaştı. Ancak, daha sonra gelen ticaret anlaşmasına dair olumlu haberlerle birlikte değer kaybederek haftayı olumsuz bir seyirle tamamladı.
Gümüş fiyatları ise yaklaşık 14 yılın en yüksek seviyesine çıkarak ons başına 39,40 doları gördü. ABD’nin bakır ithalatına planladığı yüzde 50’lik vergi artışının yarattığı endişeler, spot piyasada arz sıkıntısı ve gümüşe alternatif arayışı talebi artırdı. Ancak, talepteki artışa rağmen haftanın son gününde yaşanan kar satışlarıyla gümüş fiyatı da düşüşe geçti.
Bu gelişmeler ışığında değerli metallerde ons bazında fiyatlar; paladyumda yüzde 1,7, platinde yüzde 1,4, altında yüzde 0,4 ve gümüşte yüzde 0,1 değer kaybetti.
Baz metallerde tarife desteği
Baz metaller, Trump’ın bakır ithalatı ile ilgili tarife açıklamaları ve olumlu tarife haberlerinin imalat sektörüne destek vereceği beklentileriyle haftayı pozitif bir seyirle tamamladı.
Trump’ın, ithal bakıra yönelik Ağustos ayında devreye girecek yüzde 50’lik gümrük vergisi ile ilgili sürpriz açıklamasının ardından, ABD vadeli bakır fiyatları rekor seviyelere tırmandı. Bu gelişme ile Londra Metal Borsası (LME) ve ABD Comex bakır fiyatları arasındaki fark yüzde 13’ten yüzde 31 seviyelerine kadar yükseldi.
Nikel piyasasında, Endonezya Ekonomi Bakanı Airlangga Hartarto, ABD ile kritik maden ticaretinin stratejik yönetimi konusunda görüşmeler yürüttüklerini belirtirken, 1 Ağustos’taki tarife artışı öncesinde sağlanan bir anlaşma ile ABD, Endonezya menşeli metal ürünlerine uygulanan gümrük vergisini yüzde 32’den yüzde 19’a düşürdü. Bu durum, dünyanın en büyük nikel üreticisi olan Endonezya’ya ABD pazarında önemli bir avantaj sağladı.
Analistler, ticaret gerilimlerinin azalmasının ekonomik faaliyetleri canlandırabileceğini ve bunun baz metaller üzerinde olumlu etkiler yaratabileceğini kaydetti.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 4,1, çinkoda ve kurşunda yüzde 0,3, nikelde yüzde 0,1 değer kazandı; alüminyum ise yatay seyretti.
Arz beklentileri Brent petrolünü negatif etkiledi
Petrol fiyatları, hafta sonundaki işlem gününde ABD ve Çin’den gelen olumsuz makroekonomik veriler ile artan arz sinyalleri nedeniyle gerileyerek son üç haftanın en düşük seviyesinden haftayı kapattı.
İran, Cuma günü yapılan görüşmelerden sonra Avrupalı ülkelerle nükleer müzakerelere devam edeceğini duyurdu. Uzmanlar, bu görüşmenin, İsrail ve ABD’nin geçen ay İran’a yönelik yaptığı saldırıların ardından gerçekleştirilen ilk yüz yüze temas olması nedeniyle önem taşıdığını ifade etti.
Ayrıca, analistler, Venezuela ve İran gibi OPEC üyesi ülkelerin, yaptırımlara rağmen ihracat kapasitesini artıracak herhangi bir anlaşmanın, dünya piyasalarına sunulan ham petrol arzını yükseltebileceğine dikkat çekti.
ABD’nin ticaret politikalarındaki adımlarının, gelecekte küresel ekonomik büyümeyi ve petrol talebini artırabilecek beklentileri ise fiyatlardaki düşüşü sınırladı.
Trump, Japonya’nın Alaska’da gerçekleştireceği bir sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) projesi kapsamında ABD ile ortak bir girişim kuracağını açıkladı. Ancak Japon yetkililer, böyle bir plandan haberdar olmadıklarını bildirdi.
Bu gelişmeler sonucunda Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1,5 azaldı, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise yüzde 12,3 değer kaybetti.
Tarım emtia karışık bir seyir izledi
Tarım emtia fiyatları, arz ve talep tarafındaki gelişmelerin yakından izlendiği bir haftada karışık bir performans sergiledi.
Pirinç fiyatları, Hindistan’da muson yağmurlarının ekim alanlarını yüzde 12 oranında genişletmesi ve ABD-Japonya ticaret anlaşmasının Amerikan pirincine kota kolaylığı sağlaması beklentisiyle haftayı olumlu bir seyirle tamamladı.
Mısır fiyatlarında, sıcak hava koşulları ve Karadeniz Bölgesi’ndeki kuraklık riski etkili oldu. Haftalık ihracat satışlarının ise 643 bin ton ile geçen yılın yaklaşık iki katına ulaşması fiyatları desteklemesine rağmen, mısır haftayı negatif bir seyirle tamamladı.
Soya fasulyesinde, Çin’in alımlarındaki artış devam ederken, ABD’de eski sezon satışlarının düşmesi fiyatları olumsuz etkiledi. Ancak soya yağına olan talep ile biyodizel kullanımındaki artış, fiyat kayıplarını sınırladı.
Bu gelişmelere bağlı olarak Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar; soya fasulyesinde yüzde 1,4, mısırda yüzde 2,2, buğdayda yüzde 1,3 değer kaybederken, pirinçte yüzde 2 artış yaşandı.
Ayrıca, ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar; kahvede yüzde 1,9, şekerde yüzde 3,2 ve pamukta yüzde 0,7 düştü. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 6,7 artışla tamamladı.
