Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, orman yangınlarına ilişkin önemli bilgiler paylaştı.
69 orman yangınından 67’si kontrol altına alındı
Türkiye’de son açıklamalar itibarıyla 69 yangın meydana geldi. Bu yangınlardan 67’si kontrol altına alındı ve söndürme çalışmaları tamamlandı. Bursa’nın Osmaneli-Harmancık bölgesindeki yangın dahil, bu olayların tamamen kontrol edildiği bilgisi kamu ile paylaşıldı. Şu anda sadece iki aktif yangın devam ediyor; biri Afyon Hocalar’da, diğeri Denizli Tavas’ta. Bu yangınlar akşamüstü başladı ve ekipler, zaman kaybetmeden müdahale ediyor.
Orman yangınları, günümüzde dünyayı etkileyen büyük bir sorun olmaya devam ediyor. Küresel iklim değişikliği bu durumu daha da vahim hale getiriyor. Son on yıl içinde orman yangınlarının alanı iki kat artarken, yangınların şiddeti de aynı oranda yükseldi. Bu durum, iklim değişikliğinin net bir sonucudur; yangınların neden olduğu zararlar ve yanan alanların büyüklüğü dikkate alındığında, bu tehlikenin boyutu açıkça ortadır.
Birleşmiş Milletler, 2030’a kadar orman yangınlarının %14, 2050’ye kadar ise %30 oranında artacağına dair tahminlerde bulundu. 2024 yılı, son 100 yılın en sıcak yazı ve son 10 yılın en kurak yazı olarak kaydedildi. 2002 ile 2012 yılları arasında dünyada toplam 44 milyon hektar orman yandı. Ancak, sadece son 10 yılda bu rakam 94 milyon hektara ulaştı. Dünya, orman varlığını hızla kaybetmektedir. Son dokuz yıl, 1880 yılından bu yana en sıcak olan yıllar olarak kaydedildi.
Geçen yıl Avrupa’da 140 bin hektar orman yandı. Bu yıl ise Avrupa’da yanan alan 300 bin hektara yükseldi. Yani Avrupa’daki yangınların durumu, küresel ölçekte kaydedilen artışla örtüşüyor.
Bu yılın ilk altı aylık kuraklık haritalarını değerlendirirken, karartılan alanların olağanüstü kurak olduğunu belirtmekte fayda var. Koyu renklerin artışı, bizim için açık bir tehdit oluşturuyor. 2024 yılındaki koyulaşma, bu konuda sürekli yurttaşlarımızı bilgilendifirmemizin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
Kuru hava ve diğer faktörlerin etkisiyle yangınların artışı, tartışmalara sebep olurken, bu durumu açıklığa kavuşturacak verileri sunmak önemli. 2020-2024 yılları arasında mevcut orman alanlarımızı diğer ülkelerle karşılaştırmak önemli. Türkiye’nin orman alanı 23,4 milyon hektar olup, bu yıl bunun %0,11’i yandı. 2020-2024 döneminde ise bu oran %0,18’dir. Bu artış, 2021’deki büyük yangınlardan kaynaklanmaktadır.
Türkiye, Fransa dışındaki birçok ülkeye kıyasla daha iyi bir tablo sergilemektedir. Örneğin İtalya’nın orman alanı 11,1 milyon hektar olup, 2024 yılında bu alanın %0,36’sı yandı. Portekiz’de bu oran %2,18, gidişat açısından Türkiye’den oldukça yüksektir. Diğer ülkelerle olan karşılaştırmalar, son beş yıldaki yangın verilerini analiz ederek daha net bir tablo sunacaktır.
Çıkan yangınların %96’sı insan kaynaklıdır
Yangınların %96’sının insan kaynaklı olduğu biliniyor. Bu oran, doğrudan ya da dolaylı faktörlerden etkileniyor. Yangınların yüksek oranda insan olumsuzlukları veya dikkatsizlikler sonucu çıktığı belirtiliyor.
2024 yılının Ocak-Temmuz dönemi verilerine göre, toplamda 4.477 yangın meydana geldi. Bu yangınların 2.549’u orman dışı alanlarda, 1.928’i ise ormanlık alanlarda çıktı. Yangınların %57’si orman dışı alanlarda çıkmış olup, bu yangınların çoğu ormana sıçramadan kontrol altına alındı. Yangınların sadece %43’ü ormanlarımızda gerçekleşirken, %57’sinin orman dışında söndürüldüğü belirtildi.
Yangınların çıkmasındaki faktörler olarak bilinen “3-30 faktörü”nün meydana geldiği zamanı iyi değerlendirmek gerekiyor. Yüksek sıcaklık, düşük nem ve rüzgarın etkisi, bu durumu tetikliyor. Bu nedenle, açık alanlarda ateş yakmamaya özen gösterilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye, Cumhuriyet tarihinin en güçlü hava ve kara filo kapasitesine sahip durumda. Şu an 27 uçak ve 105 helikopter ile birlikte 14 Bayraktar İHA ile havadan ve karadan yangınlarla mücadele edilmektedir. Yangın yönetim uçağının 3D teknolojisi sayesinde yangın alanı ve şiddeti gerçek zamanlı olarak izlenebilmekte.
2002 yılında su atma kapasitesi 73 ton iken, bugünkü rakam 438 tona yükseldi. Arazöz sayısı da aynı şekilde arttı; 637’den 1786’ya ulaşarak yangınlara hızlı müdahale imkanı sağlıyor. İstatistiklere göre, yangınların %95’i 10 hektardan önce kontrol altına alınıyor.
Yangınların büyüklüğüne göre medyada yer bulmasalar da, Türkiye’nin bu kabiliyeti, yangınlarla mücadelede önemli bir avantaj sunmaktadır.
Ayrıntılar geliyor…
