Güneş Sistemi’nin keşfedilmemiş köşelerinde, hala varlığı tam olarak kanıtlanmamış dev bir gezegen tartışmaları yeniden alevlendi.
Science Alert’te yayımlanan habere göre, “Dokuzuncu Gezegen” olarak adlandırılan bu olası gök cismi, bazı astronomlar tarafından Kuiper Kuşağı’ndaki düzensiz yörüngelerin ardındaki gizli güç olarak değerlendiriliyor.
Bu düşünce ilk kez 1930’lu yıllarda Uranüs’ün yörüngesindeki sapmaların gözlemlenmesiyle gündeme gelmişti. O dönemlerde “X Gezegeni” olarak adlandırılan bu bilinmeyen nesne, Plüton’un keşfiyle kısmen izah edilmeye çalışılmış; ancak yıllar sonra Neptün’ün kütlesinin yeniden değerlendirilmesiyle bu teori geçersiz sayılmıştır.
KUPİER KUŞAĞI’NDAKİ GİZEMLİ HAREKETLER
2016 yılında Caltech’ten astronomlar Konstantin Batygin ve Mike Brown, bu eski hipotezi yeniden gündeme getirdiler. Neptün’ün ötesindeki Kuiper Kuşağı’ndaki varlıkların yörüngelerinde gözlemlenen beklenmedik hizalanmalar, gözlemlenmeyen büyük bir gök cisminin varlığına işaret ediyor olabilir.
Bu bilinmeyen kütlenin, Dünya’nın Ay üzerindeki çekim etkisi gibi küçük cisimlerin yörüngelerini etkileyebileceği düşünülmektedir. Batygin ve Brown, bu etkinin yalnızca Dünya’nın 5 ila 10 katı kütleye sahip büyük bir gezegenle açıklanabileceğini vurguluyor.
GÖZLEMLER NE DİYOR?
Başlangıçta bu teoriye karşı bir şüpheyle yaklaşılmış olsa da, yıllar içerisinde giderek artan gözlemsel veriler bu fikrin destek bulmasını sağladı. Kuiper Kuşağı’ndaki bazı cisimlerin benzer şekilde eğik ve uzamış yörüngeleri olması, bu sapmaların rastlantısal olamayacağını gösteriyor. Mike Brown, 2024’teki bir açıklamasında, “Dokuzuncu Gezegen’in var olmama olasılığı oldukça düşük,” diyerek görüşünü pekiştirdi.
KARŞI ÇIKANLAR DA VAR
Elbette bilim dünyasında bu hipoteze şüpheyle bakanlar da mevcut. En temel soru ise şöyle: “Eğer böyle bir gezegen varsa, neden henüz gözlemlenemedi?” Bazı araştırmacılar, mevcut verilerin yetersiz olduğunu savunurken, bazıları da Kuiper Kuşağı’ndaki sapmaların, bir kara delik veya geniş bir enkaza bağlı farklı kütleçekim kaynaklarından kaynaklandığını ileri sürüyor.
EN BÜYÜK ENGEL: ZAMAN
Dokuzuncu Gezegen teorisinin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri zaman. Örneğin, Kuiper Kuşağı’ndaki cisimlerden biri olan 2017 OF201, Güneş çevresinde bir tam dönüşünü yaklaşık 24 bin yılda tamamlıyor. Bu kadar uzun yörünge süreleri, gözlemlerle anlamlı sonuçlar elde etmeyi oldukça zorlaştırıyor.
2023 yılında keşfedilen 2023 KQ14 adlı yeni Kuiper cismi ise bu teoriyi zorlayacak yeni bir veri sunuyor. Yörüngesinin beklenenden daha kararlı olması, eğer Dokuzuncu Gezegen gerçekten varsa, onun Güneş’ten muhtemelen 500 astronomik birim (AU) mesafede çok daha uzakta bulunabileceğine işaret ediyor.
