Avrupa’da gerçekleştirilen bir araştırmada, 11 farklı ülkedeki musluk suyu örneklerinin %94’ünde Trifloroasetik asit (TFA) bulunduğu tespit edildi.
Ayrıca, şişelenmiş sularda da bu maddeye sıkça rastlandığı ortaya çıktı. TFA, yalnızca içme sularında değil; Almanya’daki ağaç türlerinde, Atlantik Okyanusu’nun derinliklerinde, İsviçre Alpleri’nde ve hatta Arktik buzulları gibi uzak bölgelerde de artış gösteriyor.
Nature dergisinde yayımlanan bir habere göre, TFA başta pestisitler ve çöplüklerdeki sentetik petrokimyasalların parçalanması ile oluşan kalıcı kimyasallar (PFAS) ile ilişkilendiriliyor. “Sonsuz kimyasallar” olarak bilinen PFAS’lar gibi, TFA da doğal ortamda neredeyse hiç bozulmuyor ve su döngüsünü kolay bir şekilde takip edebilen, küçük boyutlu ve yüksek çözünürlüklü bir madde olarak hızla yayılıyor.
TÜM YAĞMUR SULARINDA VAR
Yapılan araştırmalarda en dikkat çekici bulgulardan biri de neredeyse tüm yağmur sularında TFA’nın bulunmasıdır. Fakat bu durumun sebebi geleneksel sanayi kirliliği değil. TFA, doğrudan buharlaşmasa da, iklimlendirme sistemleri ve yangın söndürücülerde kullanılan florlu gazlarla atmosfere karışıyor ve bu yolla yağmur suyuna entegre ediliyor.
İnsan sağlığı üzerinde TFA’nın etkileri tam olarak bilinmemekle birlikte, hayvanlar üzerinde yapılan bazı araştırmalar bu maddenin karaciğer gibi kanı süzen organlar ve embriyolar üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini göstermektedir.
Öte yandan, bu endişelere rağmen bazı petrokimya şirketleri ve onların destekçileri, TFA’nın risklerini abartıldığını ileri sürerek düzenlemelerin ertelenmesini talep etmektedir. Avrupa Komisyonu gibi bazı kurumsal yapılar, Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın “minimal risk” raporlarına dayalı olarak, düzenleme çalışmalarını geciktirmektedir. Bu durum, Honeywell gibi çok uluslu şirketlerin çıkarlarını korumak adına bir adım olarak değerlendirilmektedir.
DOĞAL YOLLARLA OLUŞTUĞUNA DAİR HİÇBİR KANIT YOK
Bilim insanlarının büyük bir kısmı, TFA’nın doğal yollarla oluştuğu yönündeki iddialara katılmamaktadır. 2021 yılında Kanadalı kimyagerlerin gerçekleştirdiği bir araştırma, TFA’nın doğada doğal yollarla meydana geldiğine dair hiçbir kanıt bulunmadığını ve bu görüşün asılsız olduğunu açıkça ortaya koymuştur.
TFA konusundaki kayıtsızlık, geçmişte PFAS kimyasallarındaki ihmalleri hatırlatmaktadır. 3M ve DuPont gibi şirketler, 1970’lerden beri PFAS’ın son derece toksik olduğunu biliyordu, ancak bu bilgiler kamuoyuna 1990’ların sonuna kadar yansıtılmadı. Bu gecikme nedeniyle bugünün dünyasında hemen herkesin ve hayvanların vücudunda kanser riskine yol açabilecek PFAS kalıntıları bulunmaktadır.
