Yeni bir araştırma, 12 milyondan fazla ölüm vakasını inceleyerek borsa oynaklığının kalp krizi, inme (felç) ve intihar oranlarında belirgin bir artışa sebep olduğunu ortaya koydu.
Engineering dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, hem borsa yükselişleri hem de düşüşleri, özellikle yaşlı erkekler ile düşük eğitim seviyesine sahip bireyler arasında ciddi sağlık riskleri yaratmaktadır.
YENİ HALK SAĞLIĞI RİSKİ Mİ?
2013-2019 yılları arasında Çin ana karasında toplanan bireysel ölüm kayıtlarının detaylı incelenmesi sonucunda araştırma ekibi, borsa dalgalanmaları ile ölüm oranları arasında çarpıcı bir ilişki buldu.
Analizler, borsadaki günlük yüzde 1 oranında bir düşüşün, kalp krizi ve felçten kaynaklanan ölümlerde yüzde 0,74 ila 1,04 oranında bir artışa yol açtığını gösteriyor. Aynı düşüş, intihar riskinde de yüzde 1,77 oranında bir artış getirmekte.
Borsadaki yüzde 1 oranındaki bir yükseliş ise kalp-damar ölümlerinde yüzde 0,85, intihar oranlarında ise yüzde 0,92’lik bir artış ile ilişkilendirilmiştir.
Gün içindeki fiyat dalgalanmalarının (intra-day volatilite) intihar riskini özellikle artırdığı belirlenmiştir.
Kanamalı inme ve intihar, bu araştırmada dikkat çeken en ciddi sonuçlar arasında yer almaktadır.
KİMLER RİSK ALTINDA?
İnceleme, belirli demografik grupların bu dalgalanmalardan daha fazla etkilendiğini göstermektedir.
65-74 yaş arası bireyler, erkekler, ortaokul ya da daha düşük eğitim düzeyine sahip olan kişiler ve Çin’in orta bölgelerinde yaşayanlar bu gruplar arasındadır.
İlginç bir diğer bulgu ise, intihar oranlarının sıcak mevsimlerde artarken, kalp-damar kaynaklı ölümlerin soğuk aylarda daha yaygın hale gelmesidir. Bu durum, finansal stres, fizyolojik durumlar ve çevresel faktörler arasında karmaşık bir etkileşimin bulunduğunu göstermektedir.
SAĞLIĞI NASIL ETKİLEYEBİLİYOR?
Uzmanlar, bu bulguların arkasında stres hormonlarının etkisi olduğunu belirtmektedir. Ani mali kayıplar ya da kazançlar, kortizol ve katekolamin gibi hormonların salınımını artırarak, kan basıncını yükseltiyor, damarları iltihaplandırıyor, kalp ritmini bozuyor ve pıhtılaşmayı tetikliyor.
Bu süreç, kalp krizi ve inme gibi olayların zeminini hazırlamaktadır. Ayrıca, finansal kayıplar stres altında olan bireylerde umutsuzluk hissini artırarak intihar riskini de yükseltebiliyor.
Ancak Scienceblog’a göre araştırmacılar, “Borsa kazançlarının da zararsız olmadığını” vurguluyor. Fırsatı kaçırma korkusu veya hatalı işlem yapma endişesi, yoğun stres tepkilerine yol açabiliyor.
SADECE YATIRIMCILAR ETKİLENMİYOR
Çalışmada analiz edilen ölümlerin tümü aktif yatırımcılara ait değil; bununla birlikte dolaylı etkilere de dikkat çekilmektedir.
Örneğin, emeklilik fonları, bireysel tasarruflar ve piyasa ile ilgili haberler, toplumda yaygın bir stres yaratabilmektedir.
Çalışma yazarları, bu riskleri azaltmak adına bazı önerilerde bulunarak, ekonomik durgunluk dönemlerinde ruh sağlığı hizmetlerinin artırılması, finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılması, topluluk destek ağlarının güçlendirilmesi, stres yönetimi hakkında kamu bilgilendirme kampanyaları düzenlenmesi ve ekonomi haberlerinin psikolojik etkilerinin dikkate alınarak daha şeffaf bir piyasa yönetimi sağlanması gerektiğini ifade ediyor.
