Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Merkezi Yönetim Bütçesinden Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar-2025” başlıklı bülteni yayımladı.
Yapılan hesaplamalara göre, 2024 yılında Ar-Ge faaliyetlerine yönelik harcama miktarı 178 milyar 580 milyon TL olarak belirlendi. Bu veriler ışığında, merkezi yönetim bütçesinden gerçekleştirilen Ar-Ge harcamalarının bütçe içerisindeki oranı yüzde 1,51 olarak kaydedildi. Diğer taraftan, bu harcamaların Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı ise yüzde 0,41 düzeyinde gerçekleşti. GSYH’nın toplam tutarı ise 43 trilyon 410 milyar 514 milyon TL olarak hesaplandı.
Bütçe başlangıç ödenekleri temel alınarak yapılan tahminlere göre, 2025 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetlerine toplam 236 milyar 262 milyon TL tahsis edildiği öngörülüyor.
En fazla fonlama üniversitelere yapıldı
2024 yılında merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamaları, sosyo-ekonomik hedefler açısından değerlendirildiğinde, en yüksek fonlama oranı yüzde 68,3 ile üniversitelere yönelik genel bilgi gelişimi için ayrıldı. Bu alanı, yüzde 9,3 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 5,2 ile diğer kaynaklardan finanse edilen genel bilgi gelişimi, yüzde 4,3 ile tarım ve yüzde 4,0 ile savunma takip etti.
2025 yılı için yine bütçe başlangıç tahminlerine göre, Ar-Ge harcamalarında en fazla ödeneğin yüzde 69,5 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere ayrılması bekleniyor. Endüstriyel üretim ve teknoloji bu alanda yüzde 7,9 ile ikinci sırada, ardından yüzde 5,4 ile diğer kaynaklardan finanse edilen genel bilgi gelişimi, yüzde 4,8 ile tarım ve yüzde 3,6 ile savunma alanları geliyor.
Uluslararası Ar-Ge programlarına 1,03 milyar TL ayrıldı
2024 yılı itibarıyla merkezi yönetim bütçesinden uluslararası Ar-Ge programlarına toplam 1,03 milyar TL tahsis edilmiştir. Bu programların alt kategorileri incelendiğinde, uluslararası Ar-Ge faaliyeti yürüten kuruluşlara gönderilen kamu fonunun 461 milyon TL ile en yüksek miktarda olduğu görülüyor. Bunu 367 milyon TL ile ikili veya çok taraflı kamu Ar-Ge programları için ayrılan fonlar, 202 milyon TL ile ise Avrupa çapında yürütülen Ar-Ge programları takip etmekte.
Bütçe başlangıç ödeneğine göre, 2025 yılında uluslararası Ar-Ge programlarına 1,17 milyar TL ayrılması bekleniyor. Bu tahsisatın içindeki en büyük pay, 500 milyon TL ile ikili veya çok taraflı uluslararası Ar-Ge programlarına, ardından 475 milyon TL ile uluslararası Ar-Ge faaliyeti yürüten kuruluşlara ve 198 milyon TL ile Avrupa çapında yürütülen Ar-Ge programlarına verilmek üzere belirlenmiştir.
