Fillerin ses ve koku aracılığıyla iletişim kurma yetenekleri uzun zamandır araştırmacıların dikkatini çekmektedir. Ancak, bu dev hayvanların jestlerle yani beden diliyle iletişimlerini incelemek, daha az bir ilgi görmüştür.
Viyana Üniversitesi’nin liderliğinde, St Andrews, Portsmouth ve New York City Üniversiteleri’nin katkılarıyla gerçekleştirilen yeni bir araştırma, fillerin jestleri bilinçli bir şekilde kullandığını ortaya koymuştur.
Bu çalışmaya göre, yarı-yabani ortamda yaşayan filler, insanlardan elma istemek gibi spesifik hedeflerine ulaşmak için 38 farklı jest türü sergilemektedirler. Bu jestlerin tesadüfi olmadığı, fillerin durumlarına göre jestlerini değiştirmeleri veya tekrarlamalarıyla da gösterilmektedir.
“TUZLUĞU UZATIR MISIN?” DİYEN FİLLER
Araştırmanın yazarlarından Vesta Eleuteri, The Conversation’a yaptığı açıklamada, fillerin jestlerini bilinçli olarak kullanabilmelerini anlamak için insan bebekleri üzerine uygulanan davranışsal kriterleri de incelediklerini ifade etmektedir. Bu bağlamda, bir jestin bilinçli sayılabilmesi için üç ana özellik taşımaktadır:
1. Hedefe yöneliklik: Jestin bir alıcıya yönelik olması ve karşıdaki kişinin jesti görüp göremediğinin dikkate alınması.
2. Israr: Eğer jest işe yaramazsa, aynı jestin sürdürülmesi.
3. Açıklık: Eğer ilk jest işe yaramazsa, başka bir jestle mesajın netleştirilmesi.
Araştırmacılar, fillerin insanlardan elma istemek için hortumlarını uzattıklarını ve bu jestin yanıtsız kalması durumunda başka jestler denediklerini gözlemlemişlerdir. Bu tür bir davranış, bir insanın tuzluk talep etmek için elini uzatıp ardından işaret etmesi gibi bilinçli ve karmaşık bir iletişim şekli olarak değerlendirilmektedir.
Uzmanlar, doğada filler arasında benzer jestlerin gözlemlendiğini; ancak bu jestlerin sistematik analizinden yoksun olduğunu vurgulamaktadır. Ekip, Güney Afrika’daki iki farklı fil popülasyonundan binlerce saatlik video kaydı toplayarak, bu görüntülerdeki jest türleri ve anlamlarını incelemeye devam etmektedir.
Farklı fil topluluklarının çok çeşitli jest repertuarlarına sahip olup olmadığını araştıran bilim insanları, bu çalışmalarının sonucunda, filler arasında “jest dilleri” olabileceği fikrine ulaşmışlardır.
SADECE İNSANA ÖZGÜ OLMAYABİLİR
Uzmanlar bu çalışma ile yalnızca filler hakkında değil, aynı zamanda insan dili ve zihinsel gelişimi üzerine de önemli bulgular elde ettiklerini belirtmektedir. Zira, bilinçli jest iletişimi daha önce yalnızca kuyruksuz maymunlara özgü bir yetenek olarak düşünülüyordu.
Bu becerinin filler gibi insanlar ile uzak bir akrabalığa sahip türlerde de görülmesi, iletişim ve zeka evrimi hakkında yeni sorular ortaya çıkarmaktadır.
Araştırma ayrıca hayvanlarla empati kurma imkanlarını artırmakta ve onları daha iyi anlayarak etkili koruma politikalarının geliştirilmesine de zemin hazırlamaktadır.
