Rusya’nın Kamçatka Yarımadası, 8,8 büyüklüğündeki depremle sarsıldığında ana karadan 2 metre uzaklaştı. Bilim insanları bu ilginç durumu gözlemledi.
Geçtiğimiz hafta meydana gelen deprem, Rusya’nın Kamçatka Yarımadası’nda tarihî bir sarsıntıya yol açtı. Bu, kaydedilen en büyük altıncı deprem olarak kayıtlara geçti. Büyük miktarda yıkıcı enerji açığa çıkması, Şili ve ABD’nin batı kıyılarında tsunami uyarılarını da beraberinde getirdi.
ANA KARADAN UZAKLAŞMA SÜRECİ Sismik aktivitelerin sona ermesinin ardından Rusya Bilimler Akademisi’nden bilim insanları yarımadanın ana karadan uzaklaştığını fark etti. Özellikle güney ucundaki bölgelerde kara parçasının 2 metreye kadar güneydoğu yönüne kaydığı gözlemlendi.
Bu durum, 2011 yılında Japonya’da yaşanan 9 büyüklüğündeki Tohoku depreminin neden olduğu kaymalarla benzerlik gösteriyor. Tohoku, tarihteki en büyük beşinci deprem olarak kaydedilmişti.
“BELİRGİN ŞEKİLDE GÜNEYDOĞU’YA KAYDIK” Ruble Bilimler Akademisi, “Jeodinamik gözlemler ve ön hesaplamalar sonucunda, hepimizin belirgin bir şekilde güneydoğuya kaydığını tespit ettik. 30 Temmuz’daki depremin ardından en büyük yer değişimlerinin yarımadanın güney kesiminde gerçekleştiği anlaşıldı” açıklamasını yaptı. Normal şartlar altında tektonik plakalar yılda yalnızca yaklaşık 1,5 cm hareket eder, ancak bu hareket düzenli bir seyir izlemez.
Kamçatka Yarımadası gibi yerlerde, plakalar sıkışır ve kilitlenir. Bu durum, fay hattı boyunca kayalarda büyük basıncın birikmesine neden olur ve bu birikim nihayetinde depremle açığa çıkar. Bilim insanları bu olayı “elastik geri sekme” olarak tanımlamaktadır. Bu süreç, yoğun sismik aktivite dönemlerinde kara parçalarının ani ve büyük yer değiştirmesine dair bir açıklama sunar.
“ELASTİK GERİ SEKME” NASIL GERÇEKLEŞİYOR? Plakalar arasındaki basıncın bir depremle serbest kalması, plakaların birbirinden kaymasına ve bazen birkaç metre hareket etmesine yol açar. Bu süreç, depremin ardından günler hatta haftalar boyunca devam edebilir.
ZİNCİRLEME OLAYLAR DİZİSİ Kamçatka’daki 30 Temmuz depreminde önemli miktardaki birikmiş basıncın serbest kalması, yarımadanın 2 metreye kadar güneydoğuya kaymasına sebep oldu. Bu durum, büyük depremlerin sıklıkla tekil olaylar değil, ardışık olaylar olarak gerçekleştiğini de açıklamaktadır. Bilim insanları, ilk büyük depremin ardından yaşanan sismik hareketlerin iki volkanik patlamayı da tetiklediğine inanıyor.
PASİFİK ATEŞ ÇEMBERİ VE VOLKANLAR Kamçatka Yarımadası, dünya üzerindeki 425’ten fazla aktif volkana ev sahipliği yapan ve yaklaşık 40 bin kilometre uzunluğunda uzanan Pasifik Okyanusu çevresindeki “Ateş Çemberi”nin tam ortasında bulunmaktadır. Bu volkanların 22’si ise Kamçatka Yarımadası’nda yer almaktadır.
