Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Temmuz ayına dair Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı.
Raporun verilerine göre, yıllık enflasyon tüm ana gruplarda gerileme gösterdi. Aylık bazda, enerji ve hizmet grupları belirgin fiyat artışlarıyla öne çıktı. Gıda fiyatları ise işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüş ile işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışın dengelendiği bir düzlemde yatay seyir izledi.
Bu süreçte, ana gruplar arasında en yüksek fiyat artışının enerji grubunda gerçekleştiği kaydedildi. Bu artışın sebepleri arasında, doğal gaz tüketici tarifesinde yapılan artışlar ile akaryakıt ve tüp gazdaki maktu vergi güncellemeleri ve akaryakıt fiyatlarındaki yükselişin etkileri yer aldı.
Hizmet grubunda aylık enflasyon artarken, bu dönemde özellikle haberleşme, sağlık ve kira gibi zamana bağlı fiyat belirleme eğilimleri dikkati çekti.
Temel mal fiyatlarındaki artış Temmuz ayında bir miktar yavaşladı; giyim ve ayakkabı alt grubundaki zayıf seyir bu durumu etkiledi.
Üretici fiyatları Temmuz’da yüzde 1,73 artarken, yıllık üretici enflasyonu 0,26 puan azalışla yüzde 24,19’a geriledi.
Bu çerçevede, Temmuz ayına özgü unsurlar nedeniyle aylık enflasyonda geçici bir artış gözlemlenirken, üç aylık ortalamalar bazında kademeli bir yavaşlama devam etti.
Gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının enflasyona katkıları azaldı
Rapora göre, gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının enflasyona katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,66, 0,42, 0,29 ve 0,17 puan azalmıştır. Buna karşılık, alkol, tütün ve altın grubunun katkısında ise 0,01 puan artış görüldü.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar ve otomatik maktu vergi artışları etkisiyle tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya göre yükseldi. B Endeksi’nde artışlar gözlemlenirken, C Endeksi yatay seyretti. Fiyat artışlarının B Endeksi altında yer alan gruplardan temel mallarda zayıfladığı, hizmet grubunda ise sınırlı ölçüde bir yükselişin olduğu kaydedildi.
TCMB’nin izlediği göstergeler, Temmuz ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda arttığını, üç aylık ortalamalar bazında ise kademeli düşüşün sürdüğünü ortaya koymaktadır.
Hizmet fiyat artışları Temmuz ayında yüzde 3,14 ile önceki aya göre yükseldi ve grup yıllık enflasyonu 1,80 puan azalarak yüzde 48,54 seviyesine geriledi. Yıllık enflasyon haberleşme alt grubunda sınırlı bir artış gösterirken, diğer alt gruplarda düşüş gözlemlendi.
Aylık fiyat artışlarında, yüksek zamana bağlı fiyat belirleme eğilimi taşıyan haberleşme, kira ve sağlık hizmetleri öne çıkarken; diğer alt kalemlerde daha sakin bir seyir izlendi.
Yılın başında yükseliş kaydeden haberleşme hizmetleri fiyatları, Temmuz ayında telefon aramaları ve internet tarifelerine bağlı olarak bir artış (yüzde 5,67) kaydetti.
Bu dönemde, aylık kira enflasyonu, kontrat yenileme oranlarının mevsimsel yükselişi nedeniyle artarak yüzde 4,68 olarak gerçekleşti; bu grup yıllık enflasyonu 4,02 puanlık bir düşüşle yüzde 78,95 seviyesine geldi.
Diğer hizmetlerde ise sağlık hizmetleri kaleminde, ocak ayında güncellenen Türk Tabipleri Birliği fiyat tarifelerinin Temmuz ayında tekrar düzenlenmesi sonrası geçerli fiyat artışları (yüzde 3,44) görüldü. Sağlık hizmetlerindeki fiyat artışlarının önümüzdeki aylarda daha düşük seviyelerde devam etmesi beklenirken, diğer hizmetlerde sigorta ve bakım-onarım hizmetleri belirgin bir fiyat artışı ile öne çıktı.
Temel mal grubu fiyatları yatay seyretti
Temel mal grubu fiyatları Temmuz ayında yatay seyrederken, grup yıllık enflasyonu yüzde 20,70 seviyesine geriledi. Yıllık enflasyon, giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar alt gruplarında yavaşlarken, dayanıklı mal alt grubunda ise artış gözlemlendi.
Dayanıklı tüketim mallarında fiyatlar yüzde 1,57 ile önceki aya göre hafif bir artış gösterdi. Bu süreçte otomobil fiyat artışları (yüzde 2,01) dikkati çekerken, mobilya ve beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar daha ılımlı bir seyir izledi. Giyim ve ayakkabı alt grubunda geçmiş yıllara kıyasla daha belirgin hale gelen sezon indirimleri gerçekleşti (yüzde -6,02). Diğer temel mallar alt grubunda ise aylık enflasyon yüzde 2,02 ile bir önceki aya göre arttı.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 7,35 artarken, grup yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 3,51 puan azalarak yüzde 41,89 seviyesine geriledi. Bu durumu etkileyen unsurlar arasında, konutlara yönelik doğalgaz tarifesindeki artış (yüzde 26,41) ile akaryakıt ve tüp gazda yapılan maktu vergi güncellemeleri ve haziran ayındaki jeopolitik gelişmeler sonucunda ham petrol fiyatlarındaki artışlar yer aldı.
Ayrıca, elektrik fiyatlarında da Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) kaynaklı yükselişler gözlemlendi.
Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında azaldı
Alkol ve tütün fiyatları, maktu vergi güncellemesinin ardından Temmuz ayında yüzde 5,69 artarken, yıllık enflasyon 0,17 puan düşüşle yüzde 27,79 seviyesine geriledi.
Tütün ürünlerindeki fiyat artışları, maktu vergi güncellemesinin öngördüğünden daha düşük seviyelerde oldu ve firmaların Temmuz ayı sonundan itibaren fiyatlarını yeniden artırdığı gözlemlendi.
Temmuz ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyatlar, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış ile dengelendiği için belirgin bir değişim göstermedi. Bu grubun yıllık enflasyonu yüzde 27,95 seviyesine gerileyerek, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla 4,46 ve 0,47 puan azalarak yüzde 25,80 ve 29,50 oldu.
Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatları taze meyve, patates ve beyaz et ürünlerinin etkisiyle yüzde 2,39 gerilerken, işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 2,18 olarak gerçekleşti ve bu artış alt grup geneline yayıldı.
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 1,73 artarken, yıllık enflasyon 0,26 puan azalarak yüzde 24,19’a geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, enerji grubunda görülen fiyat artışı yüzde 3,43 ile ön plana çıkarken, sermaye malı, dayanıklı tüketim malı, ara malı ve dayanıksız tüketim malı gruplarındaki artışlar sırasıyla yüzde 2,53, 2,31, 1,68 ve 0,54 olarak kaydedildi.
