5 Ağustos tarihinde Rum Yönetimi, Cebelitarık bayrağına sahip bir geminin “EMC” sualtı fiberoptik kablo projesine dair deniz bilimsel araştırma faaliyetleri için Türk kıta sahanlığını kapsayan bir alanı yasadışı olarak yayımladığı NAVTEX duyurusu ile duyurdu. Ancak, bu girişim Türkiye tarafından hızla etkisiz hale getirildi.
DENİZ KUVVETLERİ HAREKETE GEÇTİ
Türk Deniz Kuvvetleri, duruma müdahale ederek Donanma unsurlarını bölgeye yönlendirdi. Ayrıca, bir deniz karakol uçağı da “Fugro Gauss” isimli Cebelitarık bayraklı gemiye gerekli uyarılarda bulundu. Gemiye, Türkiye’nin izni olmadan Türk kıta sahanlığında bilimsel etkinlik yürütemeyeceği hatırlatıldı.
Bu süreçte, Rum tarafının hukuksuz NAVTEX’inin geçersiz olduğu da ilan edildi.
Geçmişte, 2024 Temmuz ayında Yunanistan’ın benzeri bir girişimi, Türk donanma unsurları tarafından Kerpe açıklarında etkisiz hale getirilmişti.
DIŞİŞLERİ UYARDI
Diplomatik kaynaklar, söz konusu fiberoptik kablo projesinin Yunanistan ile Kıbrıs adası arasındaki “Great Sea” elektrik enterkoneksiyon projesinden farklı olduğuna dikkat çekerken, her iki projenin de hukuki prosedürlerin aynı kurallarına tabi olduğunu belirttiler. Kaynaklar, 18 Mart 2020 tarihinde Birleşmiş Milletler’e kaydedilen Türk kıta sahanlığından geçecek projelerin uluslararası deniz hukuku çerçevesinde Türkiye’nin onayını gerektirdiğini ifade ettiler.
Daha da önemlisi, proje sahibi olan Alman şirketin hem bayrak devleti olan Birleşik Krallık ile işbirliği içinde hareket ettiğine vurgu yapılırken, Rum tarafının herkesçe bilinen hukuksuz girişimlerinin ne sahada ne de hukuken bir geçerliliğinin bulunmadığı hatırlatıldı.
ULUSLARARASI HUKUK BELİRGİN
Geçmişte; 2024 yılında “Blue Raman” adlı fiberoptik projesi gerekli diplomatik prosedürlerin yürütülmesi sonrasında Türkiye’nin onayı ile başarılı bir şekilde hayata geçirilmişti.
Öte yandan; Yunanistan’ın benzeri prosedürleri takip etmemesi sebebiyle Girit ve Kıbrıs adaları arasına döşenmesi planlanan “Great Sea” enterkoneksiyon hattı ise Türkiye’nin kararlı duruşu sayesinde sonuçsuz kalmıştı.
EKONOMİK FİZİBİLİTE ÖNEM TAŞIYOR
Uzmanlar, sualtı projelerinde uluslararası hukuka uyulmasının yanı sıra ekonomik fizibilitenin de kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor. Bu noktada, sadece kağıt üzerinde mevcut olan fakat alternatiflerine kıyasla yüksek maliyetler gerektiren projelerin, işbirliği değil aksine gerginlik yarattığını vurguladılar.
