Nijer, topraklarında bulunan dünyanın en büyük Mars göktaşı olarak bilinen meteorun satışıyla ilgili bir soruşturma başlattı. Bu nadir göktaşının ülkeden nasıl çıkarıldığını anlamak için yapılan araştırmalar devam ediyor.
Nijer hükümeti, 2023 yılında keşfedilen ve Agadez bölgesinde bulunan bu özel meteorun, geçen ay New York’ta Sotheby’s müzayede evinde 4,3 milyon dolara satılmasını incelemeye aldı.
24,7 kilogram ağırlığındaki “NWA 16788” isimli bu göktaşı, Dünya’da bugüne kadar keşfedilen en büyük Mars kökenli örnek olarak kayda geçti.
Söz konusu müzayedede alıcı ve satıcının kimlikleri gizli tutuldu. Ancak, elde edilen satış gelirinin Nijer’e ulaşıp ulaşmadığı ile ilgili herhangi bir bilgi mevcut değil.
Nijer hükümeti, meteorun ihracatının yasal olup olmadığı hakkında ciddi endişeler taşımakta ve yasadışı uluslararası ticaret olasılığını gündeme getirmektedir.
Sotheby’s ise, göktaşının yurt dışına gönderilmesi ve satışı sırasında uluslararası tüm prosedürlere uyulduğunu savunarak savunmalarını dile getirdi.
KEŞİFTEN MÜZAYEDEYE UZANAN YOL
Bazı İtalyan akademik kaynaklara göre, meteor 16 Kasım 2023’te Agadez bölgesinde bir “meteor avcısı” tarafından keşfedildi.
Yerel halka ait göktaşı, uluslararası bir alıcıya aktarılmadan önce, İtalya’nın Arezzo kentinde bulunan özel bir galeriye ulaştı.
Bilimsel analizlere tabi tutulan NWA 16788, kısa bir süre İtalya’da sergilendikten sonra New York’taki müzayedede satışa sunuldu.
HUKUKİ BOŞLUK TARTIŞMASI
Chicago Üniversitesi’nden Prof. Paul Sereno, Nijer’in kültürel ve doğal mirasını geri kazanma konusundaki kampanyasını uzun yıllardır sürdürmekte.
Sereno, “Uluslararası hukuk, bir ülkenin mirasının, ister kültürel, ister doğal veya uzay kökenli, izinsiz çıkarılmasına müsaade etmez. Kolonyal dönemden bu yana bu anlayış değişim göstermiştir” ifadelerini kullandı.
Nijer’in 1997 yılında yürürlüğe giren miras yasasında mineral örnekleri korunmakta olsa da, meteorların yasal statüsü net bir şekilde tanımlanmamıştır. Bu durum, göktaşının nasıl fark edilmeden ülke dışına çıkarıldığı sorularını beraberinde getiriyor.
Prof. Sereno, NWA 16788’in satışıyla başlayan sürecin, Nijer hükümetini yasal boşluğu kapatmaya ve meteorun uluslararası girişimlerle geri kazanılması için harekete geçirmeye yönlendirmesini umuyor.
