Yerli çip tasarım ve üretim merkezi olan Yongatek Mikroelektronik’in Genel Müdürü Ali Baran, 2014 yılından bu yana sürdürdükleri çalışmalar hakkında Anadolu Ajansı (AA) Teknoloji Masası’na bilgi verdi.
Çip sektörünün şu anda büyük bir dönüşüm sürecinde olduğunu dile getiren Baran, bu süreçte bazı zorluklarla yüzleşildiğini, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının çip teknolojileri alanındaki çatışmaların merkezinde yer aldığını ifade etti.
ABD’nin, Çin’i sadece üretim yapan bir ülke olarak değil, aynı zamanda teknolojilere sahip bir rakip olarak gördüğünü ve bu durumu tehdit olarak algıladığını belirten Baran, şunları ekledi:
“Geçmişte, çipler Silikon Vadisi’nde tasarlanır, Uzak Doğu’da üretilirdi. Tasarım her zaman kritik bir unsurdu ve hala da öyle. Ancak son 20-30 yılda üretimin önemi de gözler önüne serildi. Pandemi döneminde büyük bir çip krizi yaşadık. Bu kriz, artan talebi karşılamakta yetersiz kalmamızdan kaynaklandı. Günümüzde çip üretim altyapısının neredeyse tamamı dolu ve ani taleplere yanıt verme kapasitemiz kısıtlı.”
ABD, Nvidia, Qualcomm, Broadcom ve Apple gibi dev teknoloji firmalarının çip üretim ihtiyaçlarını kendi sınırları içinde karşılamaya yönelik stratejiler geliştirdiğini ifade eden Baran, bu durumun “çip savaşlarının” yeni bir aşamaya geçebileceğini vurguladı.
Petrolün Rolü Çipe Geçiyor
“Çiplerin 21. yüzyılın belirleyici kaynağı olacağı” değerlendirmelerine katıldığını belirten Baran, yapay zekanın bu alandaki önemine vurgu yaptı:
“Yapay zeka alanında donanım ve çip yetersizliği sorunları yaşanacak. İyi yazılımlarınız olabilir ama eğer çip yoksa bu yazılımları uygulamak imkansız hale gelebilir. Donald Trump’ın başkanlığında yapay zeka çipleri üç kategoriye ayrıldı. Biz ikinci kategoride yer alıyoruz. İlk kategoride ABD ve gelişmiş ülkeler bulunurken, üçüncü kademe ise önemli zorluklar yaşayacak ülkeleri kapsıyor. Bu durumu aşabilecek potansiyele sahip olanlar ise Çin ve Orta Doğu’da yer alan şirketlerdir. Yüksek yapay zeka çiplerine daha hızlı ulaşan ülkeler, diğerlerini geride bırakacak.”
“Çip Yatırımları Değerlendiriliyor”
Türkiye’deki projelere değinen Baran, beyaz eşyada kullanılacak çiplerle ilgili Beko ile yürüttükleri çalışmanın HIT-30 Programı kapsamına alındığını hatırlattı.
Yurt dışındaki teknoloji şirketlerinin Türkiye’de çip üretim altyapısı kurmasına yönelik olarak yaklaşık 5 milyar dolarlık bir destek paketi bulunduğunu vurgulayan Baran, “Bu önemli bir miktar. Devletimiz, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Ticaret Bakanlığı ile bu konuda sürekli görüşmeler yapıyoruz.” dedi.
Ülkemizin Avrupa’nın en yüksek televizyon üretim kapasitesine sahip olduğuna dikkat çeken Baran, beyaz eşya sektöründeki Beko’nun da önemli bir oyuncu olduğunu belirtti. Bu potansiyelin doğru yönetilmesi durumunda yakın zamanda olumlu gelişmeler yaşanabileceğine inandığını ifade etti.
Bunların yanı sıra doğrudan yatırımların da gündemde olduğunu belirten Baran, “Bu alanda önemli fırsatlar var ve yakın bir gelecekte gelişmeler görülebilir.” dedi.
“Beyaz Eşya ve Otomotivden Başlamak Anlamlı”
Türkiye’nin çip üretiminde büyük ölçüde dışa bağımlı olduğuna değinen Baran, bazı sensörlerin üretildiğini ancak bunların ticari olarak yeterli olmadığını söyledi.
Tedarik zincirindeki güvenlik sorunlarına da dikkat çeken Baran, Beko ile yapılan anlaşmanın bu sorunlardan biriyle ilgili motivasyon kaynağı olduğunu belirtti. Baran, projeyle ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Evet, biz bir çip fabrikası kuracağız ama bu, tüm ihtiyaçları karşılayacak bir fabrika olmayacak. Sadece çok kullanılan çipleri üretmeyi hedefliyoruz. Böylece, yaşanabilecek sektör dinamiklerine göre büyüyebilir ya da belirli bir seviyede kalabiliriz.”
Yerli üretimin önemine vurgu yapan Baran, savunma sanayindeki sıkıntılara dikkat çekti ve şunları ekledi: “Dışardan ambargo geldiğinde bazı ihtiyaçlara ulaşmakta zorlandık. Bu durum bize, yerli çiplerimizin önemini hatırlattı.”
Yapay zeka ile ilgili hedefleri arasında 28 ve 22 nanometre çiplerin üretimi olduğunu belirten Baran, beyaz eşya sektöründe halihazırda kullanılan çiplerin ihtiyaçları karşılayabilir durumda olduğunu belirtti.
“Kimseye Muhtaç Olmak İstemiyoruz”
Ali Baran, çip üretim bandının kurulmasının ve ticari ürün üretilmesinin 2-3 yıl sürebileceğini ve yetişmiş insan kaynağına ihtiyaç olduğunu ifade etti. TÜBİTAK ve ASELSAN’ın katkılarının da önemli olduğunu vurguladı.
Türkiye’de haberleşme pazarının büyüklüğüne dikkat çeken Baran, bu alandaki rekabeti artırmak için yerli ürünlerin geliştirilmesi gerektiğini savundu. Yabancı firmalarla işbirliği yapılabileceğini, ancak yerli know-how’a sahip olmanın önemini vurguladı.
Salınımlı bir pazara sahip olmanın avantajlarına dikkat çeken Baran, bu alanda rekabetçi bir strateji izlenerek sektörün büyütülmesi gerektiğini belirtti.
Milli Mikro Denetleyiciler için Geri Sayım
Beko ile yürütülen projenin AR-GE aşamasının büyük ölçüde tamamlandığını belirten Baran, prototiplerin bu yıl sonunda üretileceğini ve seri üretime geçişle ilgili planların yapıldığını aktardı.
Tayvan’da rekabetçi bir üretim süreci geliştireceklerini ifade eden Baran, sadece Beko’ya değil, IoT, robotik ve savunma alanlarına da çip temin edeceklerini vurguladı.
Yılda yaklaşık 30 milyon çip ihtiyacı olduğunu ifade eden Baran, bu rakamın diğer sektörlerin dahil edilmesiyle 40-50 milyon seviyesine yükselebileceğini belirtti.
Ayrıca, yapay zeka çipi geliştirdiklerini de ifade eden Baran, bu çiplerin akıllı kameralar ve otomotiv uygulamaları için kullanılacağını belirtti.
Sırada Uydu Haberleşmesi Var
Uydu haberleşmesi projeleri üzerinde de çalışmaların olduğunu aktaran Baran, bu alandaki gelişmelerin yakın bir zamanda piyasaya sürüleceğini ifade etti. “IoT ve 5G teknolojisi üzerine yeni ürünler geliştirmeyi planlıyoruz.” dedi.
Çip Üretim Modeli
Türkiye’nin çip sektöründeki dışa bağımlılığının sonlandırılabilmesi için “tasarım evi” konumundaki yapılarının artırılmasının ve projelerle desteklenmesinin gerektiğini belirten Baran, yurtdışında çip alanında çalışan Türklerin geri dönmesiyle bu sürecin hızlanabileceğini söyledi.
Baran, çip sektörünün özel sektör tarafından yönetilmesi gerektiğini, devletin desteği olmadan bu alandaki gelişmelerin sağlıklı ilerlemeyeceğini savundu. Özgüvenin önemli olduğuna ve Türkiye’nin pazar potansiyelinin büyük olduğuna dikkat çeken Baran, Türk gençlerinin çip teknolojilerine yönelik ilgi duymalarını teşvik etti ve bu alanda eğitim çalışmalarına destek verdiklerini belirtti.
