İstanbul Acil Sağlık Hizmetleri Başkanlığı İlk Yardım Eğitmeni Özlem Koç, ilk yardımın kazalar ya da ani hastalıklar durumunda acil sağlık ekipleri olay yerine ulaşana kadar yapılan temel müdahaleler olduğunu vurguladı.
Doğru ve etkili bir ilk yardım uygulamasının kişinin hayatta kalma şansını artırdığını, yanlış uygulamaların ise ikinci yaralanmalara ya da kalıcı sakatlıklara yol açabileceğini ifade eden Koç, ilk yardımın yalnızca eğitim almış kişilerce yapılması gerektiğini belirtti.
Koç, toplumda ilk yardım bilincinin artırılmasının önemine değinerek, “Hepimizin ilk yardım bilgisine sahip olması gerekir. Bu, belki de en sevdiklerimizin hayatını kurtarma fırsatı sunabilir. Acil sağlık ekiplerine ulaşma süresi genellikle 5 dakikadan fazla sürüyor. Bu süre içinde yapılacak olan doğru müdahaleler, kişinin hayatta kalmasını sağlayabilir. Hayat ile ölüm arasındaki ince çizgide gerçekleştirilen müdahaleler son derece büyük bir öneme sahiptir.” şeklinde konuştu.
“Boğulma vakalarında kişinin midesine baskı yaparak suyu çıkarmak yanlıştır”
Koç, boğulma vakalarındaki “doğru bilinen yanlışlar” konusunda toplumu bilgilendirdi. Bu tür olaylarda, kişinin midesine baskı yaparak su çıkarmaya çalışmanın hata olduğunu belirtti.
Bu tür durumlarda akciğerlere genellikle fazla su kaçmadığını ifade eden Koç, etkin temel yaşam desteği ve kalp masajının yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.
“Ateşli çocuklarda çocuk üşüdü diye üzerini örtmek yanlıştır”
Yanıklara diş macunu sürmek veya yanık bölgesini buzla soğutmanın yaygın hatalardan biri olduğunu belirten Koç, “Yanık alanının yalnızca ılık su altında tutulması yeterlidir. Buz uygulamak doğru bir yöntem değildir. Ayrıca ateşli çocuklarda, çocuk üşüyor gerekçesiyle üzerini örtmek ya da kalın giysiler giydirmek yanlış bir tercihtir. Bunun yerine ılık bir duş almak ya da ıslak bir çarşafa sarmak daha uygundur.” dedi.
Sırta vurmanın tıkanıklığı artırması mümkündür
Solunum yolu tıkanıklığı durumunda yanlış müdahalelerin hayati riskler taşıdığını aktaran Koç, “Eğer kişi nefes alamadığını ifade ediyor fakat öksürebiliyorsa bu bir kısmi tıkanıklık belirtisidir. Bu durumda sırta vurmak yanlıştır, zira bu, kısmi tıkanıklığı tam tıkanıklığa dönüştürebilir. Eğer kişi yalnızca öksürüyorsa bunu teşvik etmeliyiz. Ancak kişi öksüremiyorsa, morarmışsa veya boğulma işaretlerini veriyorsa o zaman 5 kez sırta vurulmalıdır. Eğer yabancı cisim hala çıkmıyorsa, Heimlich manevrasına geçmeliyiz.” şeklinde uyarılarda bulundu.
“Yılan sokması durumunda yarayı kesip emmek yanlıştır”
Koç, yılan sokmaları ve böcek ısırmalarında hala yanlış uygulamaların sürdüğünü ifade etti. “Yılan soktuğunda yarayı kesip emmek kesinlikle yanlıştır. Bu uygulama, bulaşıcı hastalık riskine de yol açabilir.” diyerek doğru müdahaleleri şöyle açıkladı:
“Etkili olan yöntem, buz uygulamak ve kişinin yürütülmemesidir. Ayrıca zehrin dolaşıma karışımını engellemek ve hızlı bir şekilde 112’den destek istemek gerekiyor. Kanayan bölgede ise baskı uygulamak gerekir. Temiz bir bezle bölgeyi bastırmalıyız; fakat bez kirlenirse, kaldırmak yerine üzerine yeni bir bez koyarak sarmamız doğru bir yöntemdir. Gerektiğinde, bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmak da faydalı olabilir. Burun kanamalarında ise başı geriye atmak yerine öne eğmek ve burun kanatlarına baskı yapmak doğru bir yaklaşımdır.” ifadelerini kullandı.
Koç, epilepsi nöbetlerinde çeneyi açmaya çalışmanın, kaşık sokmanın veya soğan koklatmanın kesinlikle hatalı olduğunu belirterek, kişinin zaten burnundan nefes alabiliyor olması durumunda, çevre güvenliğinin sağlanıp başını düşebileceği yerlerden korumanın doğru olduğunu vurguladı.
Sinema ve televizyon yapımlarındaki yanlış uygulamalar algıyı bozdu
Geçmişteki sinema ve televizyon yapımlarında yanlış ilk yardım uygulamalarının sıkça gösterildiğine dikkat çeken Koç, “Bayılan bir kişiye tokat atmak, su serpmek, zehirlenmelerde süt içirmek, saplanan cismi çıkarmak gibi sahneler toplumda yanlış algılara neden oldu. Bayılma durumlarında kolonya ya da soğan koklatmak da doğru değil. Bunun yerine hastanın hava alabileceği bir ortam sağlamalı ve kıyafetlerini gevşetmeliyiz.” dedi.
Koç, ayrıca ilk yardım eğitiminin 2 gün sürdüğünü, 18 yaşını dolduran herkesin bu eğitimi alabileceğini ve başarılı olanlara sertifika verildiğini sözlerine ekledi.
