Türkiye, doğal gaz alanında yaptığı ithalatı ihracata dönüştürme çabaları çerçevesinde sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikine yönelik yeni anlaşmalar imzalıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin artan LNG tedarik kapasitesinin enerji arz güvenliğini artıracak ve ülkenin enerji merkezi olma hedefini güçlendireceğini belirtiyor.
Doğal gaz arz güvenliği, bölgesel gerilimler ve kış aylarında artan tüketim dönemleri gibi zorluklara rağmen, Türkiye’nin gelişmiş boru hatları, LNG terminalleri ve yeraltı depolarıyla sorunları etkilenmeden aşabileceği vurgulanıyor. Ülke, doğal gazda ithalatçı kimliğinden ihracatçı konumuna geçiş yapmak için adımlarını sıklaştırıyor.
Doğal gaz ihracatındaki bu yeni hamle, Avrupa’nın yanı sıra Suriye’yi de kapsayacak şekilde genişliyor ve LNG tedarik portföyündeki çeşitlilik yeni anlaşmalarla artırılıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, İtalya’nın Milano şehrinde gerçekleştirilen “Gastech 2025 Forumu”nda çeşitli firmalarla, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) arasında Türkiye’ye yaklaşık 15 milyar metreküp LNG tedarikini hedefleyen anlaşmalar imzalandı.
Kış aylarında kritik ihtiyaçların artmasıyla devreye girecek olan bu anlaşmalar çerçevesinde, BOTAŞ; BP’den 4,8 milyar, ENI’dan 1,5 milyar, Shell’den 2,4 milyar, SEFE’den 1,8 milyar ve Equinor’dan 1,5 milyar metreküp LNG alımı gerçekleştirecek.
Hartree ile yapılan anlaşmaya göre, BOTAŞ ayrıca 2 yıllık süreçte 600 milyon metreküplük LNG temin edecek. Bunun yanı sıra ABD’li LNG üreticisi Cheniere’den 1,2 milyar ve Japon enerji şirketi JERA’dan 600 milyon metreküp LNG temin etmek üzere de anlaşmalar yapıldı.
“ANLAŞMALAR TÜRKİYE’NİN ENERJİ MERKEZİ HEDEFİNİ İLERİ TAŞIYOR”
OAPEC Küresel Gaz Piyasaları Uzmanı Wael Hamed Abdel Moati, Türkiye’nin 2024’te yerli ve ithal gaz arzının 54 milyar metreküp olacağını belirterek, 15 milyar metreküplük LNG tedarikinin bu talebin yüzde 30’unu aşacağını söyledi. Moati, bu büyüklükteki tedarikin Türkiye’nin bölgesel ihracat yapabilme kapasitesini artırdığına dikkat çekti.
Moati, Türkiye’nin son yıllarda belirgin şekilde artan spot ABD LNG alımlarının toplam LNG ithalatının yaklaşık yüzde 43’ünü oluşturduğunu vurgulayarak, bu eğilimin piyasa dalgalanmalarını aşmada Amerikan LNG’sinin önemini ortaya koyduğunu ifade etti.
Ayrıca, Türkiye’nin LNG tedarik portföyünde bu enerji türünün toplam gaz ihtiyacının yaklaşık dörtte birini karşıladığını belirten Moati, spot alımlardan orta vadeli sözleşmelere geçişin, Türkiye’ye LNG’yi daha öngörülebilir şartlarla temin etme imkanı sağladığını aktardı.
Moati, sözleşmelerin Türkiye’ye üç stratejik avantaj sunduğunu ifade ederek, bunlardan ilki ABD LNG’sini tedarik karışımının istikrarlı bir parçası haline getirecek olmasıdır. İkincisi, kış aylarında hacimleri güvence altına alarak arz güvenliğini artırırken, üçüncüsü de Türkiye’nin bölgede enerji merkezi olma hedefini güçlendirmesi için gerekli altyapıyı sağlıyor.
“TÜRKİYE’NİN AB’YE SATACAK DAHA FAZLA GAZI OLACAK”
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser, ABD’nin LNG üretim kapasitesinin hızla artmaya devam ettiğini belirterek, bu durumun 2026’da da süreceğini aktardı. Mevcut projelerin hızla ilerlediğini ve LNG fiyatlarının cazip olduğunu ifade etti.
Pletser, ABD LNG’sinin Türkiye için hem iç piyasa hem de yeniden ihracat açısından uygun bir seçenek sunduğuna dikkat çekerek, Türkiye’nin AB’ye satacağı gaz miktarının artacağına inandığını belirtti. Bu dönemde Bulgaristan ve Romanya gibi ülkelerle mevcut hatlarda yedek kapasitenin bulunduğuna da vurguda bulundu.
Türkiye’nin Karadeniz’deki Sakarya Gaz Sahası’ndan yerli gaz üretiminin artmakta olduğunu, ayrıca diğer LNG kaynaklarının yanı sıra Rusya, İran ve Türkmenistan gazının da Türkiye üzerinden alıcılara ulaştırılabileceğini ifade etti.
“SON 3 YILDA 100 MİLYAR METREKÜPLÜK LNG ANLAŞMASI”
Farklı kaynaklardan doğal gaz tedarikini artırmak için Türkiye, son yıllarda toplamda 100 milyar metreküpe ulaşan LNG anlaşmaları imzaladı. Bu anlaşmalarla, arz güvenliğini artırmak ve ihracat odaklı çalışmaları hızlandırmak hedefleniyor.
BOTAŞ, 2025-2035 döneminde doğal gaz temin etmek amacıyla Umman ile Ocak 2023’te bir LNG Tedarik Anlaşması imzaladı. Buna göre, Umman’dan yıllık 1 milyon ton (yaklaşık 1,40 milyar metreküp) LNG alınacak.
Son olarak, 2024’te yeni anlaşmalar da eklenerek, BOTAŞ’ın Mayıs 2024’te ExxonMobil ile yaptığı Mutabakat Muhtırası çerçevesinde yıllık 2,5 milyon ton (yaklaşık 3,45 milyar metreküp) LNG temini de sağlanacak. BOTAŞ, geçen yıl Shell ve TotalEnergies ile toplamda 10 yıllık LNG anlaşmaları imzalamıştı.
Bu anlaşmalara göre, Shell ile yapılan sözleşmede yıllık 4 milyar, TotalEnergies sözleşmesinde ise yıllık 1,6 milyar metreküp enerji alımının önemli bir kısmı ABD’deki üretim terminallerinden sağlanacak ve bazıları Türkiye veya Avrupa terminallerine yönlendirilecektir.
