Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, KAAN Projesi kapsamındaki uçağın geliştirme ve ilk blok üretiminde kullanılacak olan ithal motorların temin süreci ile yerli motor geliştirme çalışmalarına dair bilgiler paylaştı.
Görgün, açık ve örtülü ambargolara karşı yerli ve milli çözümlere odaklandıklarını ifade ederek, “Uluslararası alanda yaşanabilecek tüm kısıtlamaları dikkatle izliyoruz. Ülkemizin çıkarlarını korumak amacıyla tüm imkanlarımızı seferber ediyoruz. Motor teknolojileri alanında attığımız adımlar, ülkemizin stratejik gücünü ve özgüvenini daha da artırmaktadır. Bugüne kadar ‘yapamazsınız’ denilen tüm platformları envantere ekledik. Hava, kara, helikopter, insansız sistemler ve füzelerimiz artık millî motorlarımızla ilerliyor” dedi.
ASKERİ PROJELERDE SON DURUM
Askeri motor teknolojileri konusundaki güncel durumu aktaran Görgün, “Kara araçlarımızda Vuran ve Kirpi araçlarıyla TUNA motoru askerimizin kullanımına sunulmuş durumda. Tank taşıyıcı ve lojistik araçları için AZRA Gen-2 test faaliyetleri başarıyla sürmektedir. Yeni nesil paletli araçlar için geliştirilen UTKU motoru ve ALTAY tankı için tasarlanan BATU motorunun geliştirme ile test süreçleri tamamlandı ve transmisyon test çalışmaları devam ediyor.” dedi.
İnsansız hava araçlarında TB3’e güç veren PD200 motoru envantere girmişken, ANKA ve AKSUNGUR için entegre edilen PD170 motoruyla test faaliyetleri gerçekleştirilmekte. Aynı zamanda Kargı İHA için PG50 motoruyla bağımsız yetenekler elde edildiği belirtildi.
Helikopterler alanında ise GÖKBEY’in milli TS1400 turboşaft motorunun sertifikasyon testleri devam etmekte ve seri üretim çalışmaları başarıyla ilerliyor.
Füze ve mühimmat konusundaki gelişmelere de değinen Görgün, ATMACA, SOM, ÇAKIR ve KARA ATMACA için çeşitli jet motorlarının başarıyla kullanılmakta olduğunu kaydetti. Yeni nesil füze motorları geliştirme çalışmaları da sürmekte.
Deniz platformları için ise Marlin SİDA’da LEVEND motor ve ULAQ SİDA’da Marin X7 entegrasyonları tamamlandı. MİLGEM gemileri için MAVİ BATU bağımsız çözüm testi de başarıyla gerçekleştirildi. Ayrıca, ANKA-III için tasarlanan TF6000 turbofan motoru başarıyla çalıştırıldı ve KIZILELMA için TF10000 motoru geliştirme aşamasında. KAAN savaş uçağının ana motoru TF35000 ile yardımcı güç ünitesi APU60 için geliştirme süreçleri de devam etmektedir. Böylelikle Türkiye, motor teknolojilerinde yerli imkanlarla kritik kabiliyetleri karşılamaya yönelmiş durumda.
“TEK BİR KAYNAĞA BAĞLI DEĞİLİZ”
KAAN için geliştirilen yerli motor çalışmalarıyla ilgili de görüşlerini belirten Görgün, “Milli Muharip Uçağımız KAAN’ın motor çalışmalarında ilerlemeler kaydediyoruz. KAAN’ın seri üretimi, yerli motor üzerinden planlandı. Geliştirmelerimiz başarıyla sürse de sürecin genelde bu şekilde işlediğini biliyoruz. Farklı aşamalarda farklı kabiliyetlerle güçlendirdiğimiz versiyonları kademeli olarak envantere ekliyoruz. Bu süreçte yalnızca bir kaynağa bağlı kalmıyoruz, alternatif tedarik kanallarını da değerlendiriyoruz. Bu sayede takvim sorunu yaşama ihtimalimizi azaltıyoruz.” ifadelerini kullandı.
“YERLİ MOTORDA FARKLI BİR ALTERNATİF ARAYIŞIMIZ YOK”
Görgün, KAAN’a yönelik gerekli tüm motorların tedarik edilip Türkiye’ye teslimatlarının tamamlandığını dile getirerek, “Prototip uçaklarımızın üretimi hızla devam etmektedir.” dedi.
ABD’den temin edilecek motorlarla ilgili durumu da aktaran Görgün, “Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edilecek ilk blok KAAN uçakları için motor tedarik süreci tamamlandı. KAAN’ın 6’ncı nesil yetenekler kazanması için yerli motor geliştirme faaliyetlerimiz planlanmış takvimle ilerliyor. Bu aşamada yabancı alternatif arayışımız yok. Eğer gereksinim olursa ilk blok için motor değişikliği mümkün, ancak bu durum bize büyük bir takvimsel dezavantaj yaratmayacak. Projelerimizi Çevik Sistem Mühendisliği yaklaşımıyla yönetiyoruz.” açıklamasında bulundu.
“GECİKME VARDI, 2 YILDA ÇOK ÖNEMLİ YOL KATEDİLDİ”
KAAN’ın yerli motor geliştirme projesinde yaşanan gecikmelere ilişkin soruları yanıtlayan Görgün, “Gecikme oldu, ancak sorumluluklar ve takvim netleşti. Tüm şirketler, görevlerini zamanında yerine getiriyor ve SSB Motor Daire Başkanlığı durumu yakından takip ediyor. Geçtiğimiz 2 yılda önemli ilerleme kaydedildi. ANKA-III için geliştirilen TF6000 motorunun başarılı bir şekilde çalıştırıldığını, KIZILELMA için TF10000 geliştirmelerinin sürdüğünü ve KAAN savaş uçağının motor geliştirmelerinin planlandığı gibi devam ettiğini belirtmek isterim.” dedi.
Görgün, Endonezya’ya ihraç edilmesi planlanan 48 adet beşinci nesil KAAN savaş uçağının, ABD menşeli motorlarla değil, milli motorlarla destekleneceğini de açıkladı.
