Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel, iki asistanıyla birlikte üniversite bünyesinde Bilimsel Araştırma Projesi kapsamındaki İshak Paşa Sarayı’nın yönetim planı taslağına yönelik önemli bir projeye imza atıyor.
Projenin tamamlanmasının ardından ilgili kurumlarla paylaşılacağı belirtiliyor.
Doç. Dr. Alıcıgüzel, geçici listede yer alan İshak Paşa Sarayı’nın, UNESCO’nun kalıcı listesine girebilmesi için gerekli çalışmaların yapılması gerektiğine dikkat çekti.
Alıcıgüzel, UNESCO’nun belirlediği çeşitli kriterlerin bulunduğunu vurgulayarak, “Bu kriterlerin bir veya birkaçını karşılamalı ve ‘özgünlük ve bütünlük değerleri ile alan yönetimi ve yönetim planına sahip olmalı’ şartları aranmaktadır. Bu nedenle, bu kriterleri karşılayan kültürel miras alanları değerlendirilmektedir.” şeklinde konuştu.
Alıcıgüzel, bir alanın sürdürülebilir bir biçimde korunmasının ve ilgili kurum ve kuruluşların ortak kararlarıyla yönetilmesinin “alan yönetimi” açısından kritik bir öneme sahip olduğunu ve “yönetim planı”nın bunun önemli bir parçası olduğunu ifade etti.
İshak Paşa Sarayı’nın 2000 yılında geçici listeye alınmasına rağmen henüz bir alan yönetimi ve yönetim planının bulunmadığını belirten Alıcıgüzel, “UNESCO, 2005 yılından itibaren kültürel miras alanları, özellikle dünya miras alanları için alan yönetimi ve yönetim planı şartı aramaktadır. Eğer bir alanın böyle bir yönetim yapısı yoksa, UNESCO bu alanı Dünya Miras Listesi’ne kabul etmemektedir.” dedi.
Alıcıgüzel, üniversitede gerçekleştirilen Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında İshak Paşa Sarayı’nın yönetim planı taslağı üzerine çalıştıklarını ve bu projenin resmi hâle gelmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile yerel yönetimlere protokol imzalaması gerektiğini belirtti.
Projenin başlangıç aşamasında olduklarını kaydeden Alıcıgüzel, şunları dile getirdi:
“İki arkadaşım ile birlikte projeyi sürdürüyoruz. Şu anda saha gözlemleri yapıyoruz ve ilgili kurumlarla görüşmeler gerçekleştireceğiz. Alanın korunmasına ve sürdürülebilir turizmine yönelik bir ‘swot analizi’ gerçekleştireceğiz. Bu analizlerin sonrasında yönetim planının ana hatları ortaya çıkmaya başlayacak. Bu yönetim planı, bir proje kapsamındadır.”
Alıcıgüzel, bir alanın dünya miras listesine katılabilmesi için UNESCO tarafından nasıl korunması gerektiğine yönelik bir yönetim planı mekanizması talep ettiğini vurguladı. İshak Paşa Sarayı’nın restorasyon süreciyle ilgili eleştirilerin bulunduğuna dikkat çekti ve yapının kısmen özgünlüğünü koruduğunu ifade etti.
– “OSMANLI İLE SELÇUKLU’NUN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİ BİR ARADA GÖSTEREN BİR SARAY”
Alıcıgüzel, sarayla ilgili mutlaka bir alan yönetim ve yönetim planının oluşturulması gerektiğini söyleyerek, mevcut mevzuatın buna izin verdiğini belirtti.
İshak Paşa Sarayı’nın, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeyi hak eden bir kültürel miras alanı olduğunu ifade eden Alıcıgüzel, “Bu saray, Osmanlı ve Selçuklu’nun mimari ve teknik özelliklerini bir arada yansıtan bir yapı. Aynı zamanda barok ve rokoko etkilerini barındıran bezeme kompozisyonları ile dikkat çekiyor. Ayrıca İran sanatına ait unsurlar da içermekte. Dolayısıyla bu, eklektik bir yapıdır ve bu da UNESCO’nun aradığı niteliklerdendir.” diye konuştu.
Alan yönetimi ve yönetim planının eksikliğinin, sürdürülebilir korunma üzerinde olumsuz bir etki yarattığını belirten Alıcıgüzel, “Bu durumun önüne geçebilmek adına bakanlık, valilik veya üniversite ve belediyemiz arasında bir protokolle bu süreçlerin bir an evvel başlatılması gerekiyor. Bu süreç harekete geçirildikten sonra, asıl listeye aday olma şansının artacağına inanıyorum.” şeklinde sözlerine son verdi.
YAPIMI 99 YIL SÜRDÜ
İshak Paşa Sarayı’nın inşası 99 yıl sürerek, eşsiz mimarisiyle 235 yıldır ayakta kalmış ve hem turistleri çekmekte hem de tarihe ışık tutmaktadır.
