Mısır’da düzenlenecek olan uluslararası zirve, liderlerin barış planı çerçevesinde Hamas’ın silahsızlandırılması ve ‘Uluslararası İstikrar Gücü’nün (USG) kurulması gibi önemli konuları masaya yatıracağı bir etkinlik olarak dikkat çekiyor. Bugün gerçekleştirilecek zirveden neler çıkacağı merak konusuyken, Serkan Demirtaş, ntv.com.tr için değerlendirmelerde bulundu.
Bugün Mısır’da gerçekleşecek olan zirve, yalnızca Gazze’deki ateşkesin kalıcı bir barışa dönüşmesi açısından değil, Ortadoğu’nun geleceği açısından da kritik bir öneme sahip.
ABD Başkanı Donald Trump, sabah saatlerinde İsrail’e kısa bir ziyaret gerçekleştirdikten sonra öğleden sonra Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentine geçerek, Mısır Devlet Başkanı Abdel Fettah el-Sisi ile birlikte zirvenin eş başkanlığını üstlenecek.
Kahire’den yapılan açıklamada, zirvenin amacının “Gazze Şeridi’ndeki savaşı sona erdirmek, Orta Doğu’ya barış ve istikrar getirmek ve bölgesel güvenlik ile istikrarın yeni bir aşamasını başlatmak” olduğu ifade edildi.
Zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra, önde gelen Müslüman ve Avrupalı ülkelerden 20’den fazla liderin katılması bekleniyor. Ayrıca, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve AB Konsey Başkanı Antonio Costa’nın da zirveye katılması öngörülmekte. İsrail ve Hamas’ın zirveye katılmayacağı, ancak Trump dahil diğer katılımcıların barış planına imza atacakları ifade ediliyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın da zirvede yer alması bekleniyor.
Mısır’daki zirve, “ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze Çatışmasını Sonlandıracak Kapsamlı Planının” ilk aşamasının tamamlanmasının hemen ardından gerçekleştirilecek.
Trump’ın Mısır’daki zirve aracılığıyla “barışı sağlayan lider” imajına vurgu yapacağı tahmin ediliyor. Bu durum, Ortadoğu’ya barış getiren bir lider olarak kendisini konumlandırma çabası olarak değerlendiriliyor.
GÜNDEM PLANIN UYGULANMASI
Zirvenin ilk hedefi, Trump’ın ismiyle anılan planın geri kalan maddelerinin uygulanmasıdır. 20 maddelik planda Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze yönetiminden uzaklaştırılması gibi önemli zorlukların yer aldığı ifade ediliyor. Bu durumda, bölge ülkelerinin Hamas’ın artık İsrail’e yönelik eylemlerde bulunmayacağına dair garantiler vermesi bekleniyor. Trump, Ortadoğu ülkelerine de İsrail’in saldırmayacağı güvencesini vereceğini dile getirdi.
USG’nin oluşturulması ve Filistin güvenlik güçlerinin eğitimi gibi konular da zirvede masaya yatırılacak. USG’nin, Hamas’ın silahsızlandırılması ve Filistin’in polis güçlerinin eğitilmesindeki rolü önemli olacak. Bu süreçte Mısır ve Ürdün’ün katkıları büyük bir önem arz ediyor.
USG’nin yapısı ve görev tanımları gibi teknik detaylarla ilgili ilk görüşme, geçen hafta Paris’te yapılmıştı. Bugün Mısır’da bu konunun devamının gelmesi ve zirveye katılan liderlerin, özellikle USG’ye katılım gibi konularda bildirimlerde bulunmaları bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin bu “görev gücü” içinde yer alacağını açıklamış ancak detay vermemişti.
USG İÇİN BM KARARI GELİR Mİ?
Liderlerin zirvede tartışması beklenen bir diğer konu, Trump’nın planı ve USG’nin oluşturulması süreçlerinin BM güvencesine alınması. Fransa ve Mısır, BM Güvenlik Konseyi’nin Gazze’de oluşturulacak güce ilişkin bir karar alması gerektiğini savunan ülkeler arasında yer alıyor. Bu adım, planın uygulanmasını ve uluslararası gücün konuşlandırılmasını BM ve uluslararası hukuk kapsamında güvence altına alacak.
BM Genel Sekreteri Guterres’in de bu konuda temaslar yaptığı söyleniyor. Öte yandan, İsrail’in BM kararına karşı olduğu belirtiliyor. İsrail, BM’nin Gazze’de yer almasının ileride atabileceği adımları kısıtlayacağından endişe ediyor ve ABD’yi de bu yönde tutum takınmaya çağırıyor.
İSRAİL PLANI SABOTE EDER Mİ?
Trump planının taraflarca kabul edilmesine rağmen, özellikle bölge başkentlerinde en çok merak edilen konu İsrail’in süreci sabote edip etmeyeceği. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklamalarda, İsrail’in geçmişte verdiği sözleri tutmadığını hatırlatarak, süreci sabote etmesi durumunda ağır sonuçlarla karşılaşacağı uyarısında bulundu. Bunun yanı sıra, İslam ülkelerini de İsrail’in anlaşmaya uyması yönünde baskı yapmak üzere harekete geçmeye davet etti.
Mısır zirvesinde, Trump’ın, İsrail’in ateşkesi ihlal etmemesi ve yeniden askeri operasyonlara başlamaması konusunda devrede olması gerektiği yönünde mesajların verilmesi bekleniyor. Anlaşma çerçevesinde Trump ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in, Gazze’nin yönetimi ve ateşkes sürecinin gözetiminden sorumlu bir kurul kuracağı ifade ediliyor.
İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VİZYONU
Trump planının eleştirilen yönlerinden biri, İsrail-Filistin sorununu kalıcı olarak çözmek için iki devletli bir vizyona yeterince yer vermemesi. Planın 19. maddesinde, Filistinlilerin reform sürecini tamamlaması durumunda kendi geleceklerini belirleme ve devletleşme süreçlerinin gündeme gelebileceği ifade ediliyor.
BM’nde iki devletli çözüm vizyonunu benimseyen Avrupalı ve İslam ülkelerinin Zirve sırasında bu konuyu ön plana çıkarması bekleniyor. Fransa ve Suudi Arabistan’ın, Temmuz ayında BM’de düzenledikleri konferans, iki devletli çözüm içeren bir planın kabul edilmesine ışık tutmuş ve BM Genel Kurulu’nda 142 ülke tarafından desteklenmiştir.
Ateşkesin sağlanmasının ardından Gazze’nin yeniden yapılandırılması ve ekonomik hayatın yeniden canlanmasıyla birlikte, iki devletli çözüm vizyonunun daha da güçlenmesi ön görülüyor.
