ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, 1 Kasım tarihinden itibaren Çin’e uygulanan mevcut tarifelere ek olarak yüzde 100 gümrük vergisi getireceklerini ve kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulanacağını bildirdi.
Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi’ndeki görüşmesini iptal etmediğini belirtirken, ilerleyen dönemlerde Çin konusunda endişe edilmemesi gerektiğini ifade etti. Her şeyin yoluna gireceğini vurgulayan Trump, “Saygıdeğer Başkan Şi sadece zor bir dönem geçiriyor. Kimse ülkesinin zor durumda kalmasını istemiyor. ABD, Çin’e zarar vermekten ziyade ona yardım etmeye çalışıyor.” dedi.
Buna karşın, Çin, Trump’ın ek tarife tehdidine yanıt olarak, nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik aldığı kontrol tedbirlerini meşru ve uluslararası yükümlülüklerin bir gereği olarak değerlendirdi. Çin geçtiğimiz hafta, dünyanın büyük bir bölümüne nadir toprak elementleri ve üretim teknolojileri ihraç ettiğini belirtmişti.
ABD ile Çin arasındaki ticari gerginlikler, piyasalarda risk algısını artırmaya devam ediyor. Trump’ın son açıklamaları sonrası kripto para birimlerinde sert düşüşler yaşandı.
Fed yetkilileri dikkatle izleniyor
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’nın haftalık toplantılarında gelecek haberler, yatırımcıların gözdesi olacak. ABD hükümetinin başlamış olan kapanma süreci belirsizlik ortamını derinleştiriyor.
Ayrıca, ABD’deki federal çalışanların işten çıkarılması haberleri de gündemi meşgul etti. ABD Merkez Bankası (Fed), sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranına dair verilerin, federal hükümetin kapanması nedeniyle yayımlanamayacağını ifade etti.
Bununla birlikte, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), hükümetin kapanmasına rağmen eylül ayına dair Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 24 Ekim’de açıklanacağını bildirdi.
Ekonomik verilerin yanı sıra, Fed yetkililerinin yorumları da yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor. Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, faiz oranlarının indirilmesi gerektiğini savunsa da, çelişkili ekonomik sinyaler sebebiyle temkinli olmanın altını çizdi.
“Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi” nde neler olacak?
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem, iş gücü piyasasında zayıflama yaşanması halinde ek faiz indirimlerine açık olduğunu ancak her durumda dikkatli olunması gerektiğini belirtti. Para piyasaları, Fed’in ekim ayında faiz indirme ihtimalini yüksek görüyor.
Jeopolitik gelişmeler ise dikkatle takip ediliyor. Hamas ile İsrail arasında sağlanan ateşkesin ardından Gazze Şeridi’ne yardım tırları giriş yapmaya başladı. Bugün yapılacak “Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi”nden gelecek haberler de önemli gelişmeler arasında yer alıyor.
Makroekonomik veriler arasında, Michigan Üniversitesi Consumer Confidence Endeksi ekimde 55 puana gerileyerek beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Kısa vadeli enflasyon beklentisi ekimde yüzde 4,7’den yüzde 4,6’ya gerilemiş olsa da yüksek kalmayı sürdürüyor. Uzun vadeli enflasyon beklentisi yüzde 3,7 seviyesinde sabit kaldı.
Küresel piyasalardaki risk algısının artmasıyla birlikte, altının ons fiyatı sabah saatlerinde 4.078 dolara ulaşarak rekor kırdı. ABD’de enflasyon beklentilerinin düşmesiyle 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,03 seviyesine geriledi, dolar endeksi ise yüzde 0,1 azalarak 98,9 değerine düştü.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 2 artışla 63,3 dolara yükseldi.
New York borsası düşüşte
Geçtiğimiz cuma günü Dow Jones endeksi yüzde 1,90, S&P 500 endeksi yüzde 2,71 ve Nasdaq endeksi yüzde 3,56 değer kaybetti. Ancak ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir başlangıç yaptı.
Kurumsal tarafta, yarı iletken üreticisi Qualcomm’un Çin’deki tekelleşme karşıtı düzenlemeleri ihlal ettiği şüphesiyle başlatılan soruşturmanın ardından hisseleri yüzde 7,3 düştü.
Avrupa borsaları da olumsuz bir seyir izledi
Avrupa borsalarında cuma günü düşüşler kaydedildi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, başbakanlık görevinden istifa eden Sebastien Lecornu’yu tekrar atayarak yeni hükümeti kurdu.
Cuma günü İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,74, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,86, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,53 ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,5 oranında değer kaybetti. Avrupa borsaları yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Avrupa’daki siyasi gelişmelerin piyasalar üzerindeki etkisi dikkatle izleniyor.
Asya borsaları sert düşüş yaşadı
Trump’ın açıklamaları sonrası New York borsasındaki satış dalgası Asya piyasalarına da yansıdı. Analistler, Asya borsalarındaki düşüşün, ABD ve Çin arasındaki ticari gerginliklerin devam edeceğine dair endişeleri artırdığını belirtti.
Makroekonomik verilere göre, Çin’de eylül ayında ihracatın yüzde 8,4 artarak beklentilerin üzerinde gerçekleştiği bildirildi. Ağustos ayında ise ihracat artışı yüzde 4,8 olarak kaydedilmişti.
Bu gelişmeler ışığında, borsa kapanışına yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,3, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,5, Güney Kore’de Kospi endeksi ise yüzde 1,6 oranında düştü. Japonya borsası ise tatil nedeniyle işlem görmüyor.
Yurt içinde gözler ödemeler dengesi verilerinde
Cuma gününü satış ağırlıklı tamamlayan Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, yüzde 0,06 değer kaybederek 10.720,36 puandan kapanış yaptı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’ndaki (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 2,9 düşüş gösterdi.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 artışla 41,8390’dan kapandı. Bugün bankalararası piyasa açılışında önceki kapanışın yüzde 0,1 altında 41,8230’dan işlem gördü.
Analistler, bugün yurt içinde ödemeler dengesi verilerinin takip edileceğini, yurt dışında ise veri gündeminin sakin olduğunu bildirirken, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.600 ve 10.500 seviyelerinin destek, 10.900 ve 11.000 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu ifade etti. Ekonomistler, cari işlemler hesabının ağustos ayında 5 milyar 472 milyon dolar fazla izleyeceğini tahmin ederken, cari işlemler açığının 2025 yılında 21 milyar 125 milyon dolar seviyesinde olacağını öngördü.
