ABD’de Missouri Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içeren “ketojenik diyetin” Alzheimer hastalığına yatkın bireylerde beyin sağlığını korumaya destek olabileceğini ortaya koydu.
Çalışmada, balık ve deniz ürünleri, et, nişastasız sebzeler, meyveler, kuruyemişler, tohumlar, yumurta ve tam yağlı süt ürünleri gibi besinlerin beyin fonksiyonları üzerindeki potansiyel etkileri değerlendirildi.
APOE4 GENİ
Prof. Ai-Ling Lin ve doktoraya devam eden Kira Ivanich, “Roy Blunt NextGen Precision Health” merkezi bünyesinde yaptıkları araştırmada, ketojenik diyetin Alzheimer riskini yükselten APOE4 genine sahip bireyler üzerindeki etkilerini anlamaya çalıştılar.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, APOE4 genini taşıyan dişi farelerin ketojenik diyet uyguladığında daha sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotasına sahip oldukları ve beyin enerji seviyelerinin yükseldiği gözlemlendi. Fakat bu etkinin erkek farelerde aynı şekilde gözlemlenmediği kaydedildi.
Elde edilen sonuçlar, ketojenik diyetin özellikle belirli genetik ve biyolojik gruplar için daha faydalı olabileceğini gösteriyor.
BU GENE SAHİP OLANLAR ETKİLENİYOR
Araştırmacı Ivanich, beynin enerji kullanımının genetik faktörlere göre değişiklik gösterdiğini ifade etti:
“Karbonhidrat tüketirken beynimiz glikozu enerjiye dönüştürüyor. Ancak APOE4 genine sahip bireyler, özellikle kadınlar, glikozu enerjiye çevirmekte zorluk yaşıyor. Bu durum, yaş ilerledikçe bilişsel gerilemeye yol açabiliyor. Ketojenik diyet sayesinde üretilen ketonlar, beyin için alternatif bir yakıt kaynağı görevini üstlenebilir ve bu da Alzheimer riskini azaltma potansiyeli taşır.”
“HERKES İÇİN TEK BİR ÇÖZÜM YOK”
Prof. Lin, bulguların “kişiye özel beslenme” yaklaşımının önemini vurguladığını belirtti:
“Herkes için evrensel bir çözüm aramak yerine, genetik yapı, bağırsak mikrobiyomu, cinsiyet ve yaş gibi değişkenlerin dikkate alınması daha mantıklı olabilir. Alzheimer belirtileri genellikle 65 yaş sonrası meydana geldiği için, beyin sağlığını koruma çalışmalarına daha erken yaşlardan itibaren başlanması gerekmektedir.”
Lin, Missouri Üniversitesi’ni seçme nedenlerinden birinin NextGen Precision Health bina’sındaki gelişmiş görüntüleme teknolojileri olduğunu ifade etti:
“Burada, başka kurumların dışarıdan yaptırmak zorunda olduğu birçok işlemin laboratuvarımızda gerçekleştirilebilmesi mümkün. Bu, ekip çalışmasının bir sonucu. Birlikte hareket ettikçe daha büyük etkilere imza atabiliyoruz.”
Gelişmiş cihazlar sayesinde araştırma ekibi, hayvan deneylerinden insan denemelerine geçişi hızla gerçekleştirebiliyor.
Bu çalışma, “Ketojenik diyetin APOE4 genine sahip farelerde bağırsak mikrobiyotası ve beyin metabolizması üzerindeki cinsiyet ve genotipe özgü etkileri” başlığıyla Journal of Neurochemistry dergisinde yayımlandı.
KETOJENİK DİYET NEDİR?
Ketojenik diyet, yüksek yağ, düşük protein ve çok az karbonhidrat (şeker) içeren bir diyet türüdür. Bu diyet, vücudun ketoz adı verilen bir metabolik duruma girmesini sağlayarak, enerji için yağ yakımını teşvik eder.
Ketojenik diyetin amacı, protein ve yağdan daha fazla kalori almak ve karbonhidratlardan daha az kalori tüketmektir. Vücut, ketojenik diyet ile birlikte yağları keton adı verilen moleküllere çevirir ve bu moleküller kan dolaşımında bulunarak birçok hücre için ana enerji kaynağı haline gelir.
Ketojenik diyette tüketilebilecek besinler şunlardır:
– Kuzu, dana, koyun, tavuk ve hindi gibi et ürünleri
– Somon, ton balığı, alabalık ve uskumru gibi yağlı balıklar
– Mozarella, cheddar, kaşar gibi peynirler
– Yumurta ve tereyağı
– Düşük karbonhidrat içeren yeşil yapraklı sebzeler, soğan, biber ve domates
– Yaban mersini, böğürtlen, çilek gibi bazı kırmızı meyveler
– Zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar
– Kabak çekirdeği, keten tohumu, ceviz, badem gibi kuruyemişler.
