“Milli Eğitim Bakanlığı Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği”, 23 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak, MEB’e bağlı resmi ve özel eğitim kurumlarındaki kütüphanelerin kuruluş, işleyiş ve personeli ile ilgili esasları kapsayan bir düzenleme haline geldi.
Bakanlık, bu doğrultuda okullardaki kütüphanelerin etkinliğini artırmaya yönelik yeni bir çalışmayı hayata geçirdi.
MEB Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, yönetmeliğin uygulamasını desteklemek amacıyla “Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği Uygulama Kılavuzu”nu hazırladı. Kılavuz, kütüphaneden sorumlu öğretmenlere rehberlik ederken, uygulamanın başarıyla gerçekleştirilmesine katkı sağlamayı hedefliyor.
Kılavuz, öğrencilere, öğretmenlere ve ailelere yönelik hazırlandı
Öğrencilerin kütüphanelerden daha etkin faydalanabilmesi ve kitap okuma alışkanlığının hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline gelmesi amacıyla hazırlanan uygulama kılavuzu, sadece öğrencileri değil, aynı zamanda öğretmenler ve aileler için de rehber niteliği taşıyor.
Kılavuz, “Genel esaslar”, “Kitap kazandırma süreç ve yöntemleri”, “Kitap kazandırmaya yönelik etkinlik önerileri”, “Okul türü ve alanlara yönelik seçki oluşturma”, “Tüm branşların kütüphane etkinliklerine dahil edilmesi”, “Kütüphane etkinliklerine yönelik öneriler” ve “Kitap okumanın okul başarısına olan etkisine yönelik raporlama süreçleri” gibi başlıklardan oluşmaktadır.
Ayrıca, öğrencilerin kitaplardan en verimli şekilde yararlanmasını sağlamak amacıyla çeşitli etkinlikler ve örneklerin yer aldığı kılavuz, öğretmenler için de bir “başucu kılavuzu” olarak işlev görüyor.
10 okuryazarlık teması dikkate alındı
Bu kılavuz sayesinde kütüphane okuryazarlığını yaygınlaştırmak, öğrencilere etkili bir okur kimliği kazandırmak ve yaşam boyu sürecek bir okuryazarlık kültürü oluşturmak amaçlanmaktadır.
Öğrencilerin milli ve manevi değerleri korunarak ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde hazırlanan kılavuz, “genel esaslar” kısmında kütüphane okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, görsel okuryazarlık, veri okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, sürdürülebilirlik okuryazarlığı, vatandaşlık okuryazarlığı, kültür okuryazarlığı ile sanat okuryazarlığı gibi çeşitli becerileri kazandıracak veya geliştirecek kitapların kütüphane müfredatında bulundurulması gerekliliğini vurguluyor.
Kılavuzda yer alan kitapların, öğrencilerin yaş ve gelişim düzeylerine uygun olması sağlanacak ve öğrenci, öğretmen, yönetim ve velilerin sürecin bir parçası olmasına özen gösterilecektir.
Kütüphanelerdeki kitaplar, bilimsel ve pedagojik açıdan nitelikli kaynaklarla sürekli güncellenecek. Kılavuz ile okul kütüphanelerinin etkinliklerle sürekli desteklenmesi teşvik edilecektir.
Okullarda seçim ve ayıklama komisyonu kurulacak
Kılavuzun “Kitap kazandırma süreç ve yöntemleri” başlığı altında, kütüphanelere kazandırılacak kitapların tespit ve seçim süreçleri yer almaktadır.
Bu bağlamda, okullarda “Seçim ve ayıklama komisyonu” kurulması gerekecek. Bu komisyon, ilçe milli eğitim şube müdürü, okul müdürü, kütüphaneden sorumlu müdür yardımcısı, kütüphaneci veya kütüphaneden sorumlu öğretmen, zümre başkanları ve kütüphanecilik kulübü danışman öğretmeninden oluşacaktır.
Kütüphanelere kazandırılacak kaynaklar, Bakanlık tarafından sağlanan materyaller, satın alma, bağış veya değişim yoluyla edinilebilecek.
Ayrıca, “Okul kütüphanelerine kitap kazandırmaya yönelik etkinlik önerileri” bölümünde kütüphanelerdeki kitapların zenginleştirilmesine yönelik öneriler sunulmaktadır.
Kütüphanelerdeki kitaplar okul türüne göre şekillenecek
MEB’in uygulama kılavuzunda “Okul türü ve alanlara yönelik seçki oluşturma” başlığı altında, ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerindeki kütüphanelerde bulunması gereken temel kaynakların yanı sıra okul türlerine göre diğer kaynaklara nazaran daha fazla bulunması tavsiye edilen kaynak türleri açıklanmaktadır.
İlkokullarda, görselliği güçlü, sade anlatımlı masal ve hikaye kitapları, temel değerler eğitimi içeren kitapların yer alması önerilirken; ortaokullarda gençlik romanları, eğlenceli bilim kitapları ve okul başarısını artırıcı kaynakların bulunması önemlidir. Liselerde ise klasikler, güncel akademik ve kültürel kaynaklar, biyografiler ve araştırma kitapları tercih edilmektedir.
Meslek liselerinde, mesleki alana yönelik teknik kitaplar ve rehberlik kaynakları, imam hatip liselerinde ilgili derslere yönelik kitaplar, güzel sanatlar liselerinde sanat tarihi ve sanatçı biyografileri gibi kaynakların yer alması önerilmektedir.
“Tüm branşların kütüphane etkinliklerine dahil edilmesi” başlığında, branş öğretmenlerinin öğrencilere kütüphane kullanımını teşvik etmesine yönelik örneklere yer verilmektedir.
“Kütüphane etkinliklerine yönelik öneriler” kısmında ise “yazar/okur buluşmaları”, “tematik okuma günleri”, “dijital okuma ve e-kitap kullanımı eğitimleri”, “sesli kitap okuma ve canlandırma”, “kütüphane gecesi” ve “aile okuma buluşmaları” gibi etkinlik önerileri sunulmaktadır.
Ders başarıları ile davranış süreçlerine katkılara yönelik rapor oluşturulabilecek
“Kitap okumanın okul başarısına olan etkisine yönelik raporlama süreçleri” bölümünde, öğrencilerin kütüphane kullanımına ilişkin verilerin nasıl değerlendirileceğine dair uygulamalar yer alır.
Yıl sonunda, okul yönetimi, seçim ve ayıklama komisyonu ile rehber ve branş öğretmenleri bir araya gelerek, kütüphane kullanım ve etkinliklerine katılım verileri üzerinden ders başarıları ve davranış süreçlerine etkilerine dair bir rapor oluşturabilir.
Ayrıca, otomasyon sistemindeki veriler aracılığıyla kütüphaneyi etkin kullanan öğrencilerin başarıları da takip edilebilir, böylelikle en çok kitap okuyan öğrenciler ödüllendirilerek bir teşvik sistemi kurulabilir.
Sorumlu öğretmenlere kılavuza ilişkin bilgiler verilecek
MEB, uygulama kılavuzunun etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla okul kütüphanelerinden sorumlu öğretmenler için çevrim içi toplantılar düzenlemeyi planlamaktadır.
Bu toplantılar, 81 ildeki tüm okullara yönelik gerçekleştirilecektir.
