Teknoloji devi Google, kuantum bilgisayarların pratik kullanımı açısından önemli bir aşamanın geçildiğini duyurdu.
Şirket, klasik süper bilgisayarlardan binlerce kat daha hızlı çalışabileceği iddia edilen yeni bir algoritmayı tanıttı.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Google’ın Quantum AI birimi, “Quantum Echoes” adını verdiği bu algoritmanın doğadaki kuantum davranışlarını, örneğin moleküllerdeki atom etkileşimlerini, daha önce eşi benzeri görülmemiş bir hız ve doğrulukla modellediğini açıkladı.
Google, bu algoritmanın en son kuantum işlemcisi ile test edildiğinde, önde gelen bir klasik süper bilgisayarı 13 bin kat geride bıraktığını bildirdi.
Financial Times tarafından aktarılan bilgilere göre, şirket, elde edilen verilerin doğrulanabilir ve tekrarlanabilir olduğunu vurgulayarak, bu durumu “doğrulanabilir kuantum avantajına sahip ilk algoritmanın gösterimi” olarak tanımladı.
Google Quantum AI Araştırma Laboratuvarı Başkanı Hartmut Neven, bu gelişmeyi “bir dönüm noktası” olarak değerlendirdi.
Neven, Google ve diğer araştırma ekiplerinin malzeme bilimi ile ilaç keşfi gibi alanlarda pratik kuantum algoritmaları geliştirmeye odaklandıklarını ifade etti.
KUANTUM AVANTAJINA GİDEN YOL
Google, bu buluşun ticari olarak hemen uygulanabilir olmadığını kabul ediyor.
Quantum AI operasyon direktörü Charina Chou, Quantum Echoes yönteminin “birçok kuantum simülasyon sistemi için uygulanabilir olduğunu” belirterek, bunun “daha iyi ve gerçekten yararlı kuantum bilgisayarlar için bir yol haritası” sunduğunu ifade etti.
Nature’da yayımlanan bir diğer Google çalışmasında, aynı yöntemle nükleer manyetik rezonans (NMR) deneylerinde kullanılabileceği gösterildi.
Bu deney, klasik bilgisayarların henüz gerisinde kalan küçük bir kuantum sistemiyle sınırlı olsa da, araştırmacılar ilerideki potansiyel uygulamalara dikkat çekti.
Son günlerde teknoloji şirketleri ve araştırma merkezleri arasında “kuantum avantajı” yarışının hızı artıyor. Bu kavram, kuantum bilgisayarların belirli görevlerde klasik bilgisayarların önünde olduğu noktayı tanımlıyor.
Bunun yanı sıra yılın başlarında ABD merkezli D-Wave, Teksas Üniversitesi ve Quantinuum ortaklığı da benzer başarılar duyurmuştu.
Google, 2019 yılında 200 saniyede çözdüğü bir problemin klasik bir süper bilgisayar tarafından 10 bin yılda çözülebileceği iddiasıyla “kuantum üstünlüğü” ilan etmişti.
Ancak sonrasında yapılan araştırmalar, klasik yöntemlerle bu işlemin çok daha kısa sürede gerçekleştirilebileceğini ortaya koymuştu.
Neven, günümüzde en gelişmiş grafik işlemcileri ile aynı hesaplamanın altı saniyede yapılabildiğini, fakat Google’ın kuantum çiplerinin “çok daha hızlı ilerlediğini” vurguladı:
“Bu, klasik makinelerin kazanamayacağı bir yarış.”
BAĞIMSIZ DOĞRULAMA SÜRECİ TAMAMLANMADI
Google, elde edilen bulguların Nature dergisinin kapsamlı hakem sürecinden geçtiğini ve “red-teaming” adı verilen iç doğrulama süreci ile kendi araştırmacılarının sonuçları çürütmeye çalıştığını açıkladı.
Uzmanlar ise söz konusu sonuçların bağımsız olarak doğrulanmasının zaman alacağını belirtiyor. IBM bünyesindeki araştırmacılar, 2026 yılına kadar birkaç güvenilir “kuantum avantajı” iddiasının daha ortaya çıkabileceğini fakat bu tür açıklamaların “alanın kritik bir eşiğe yaklaştığı” bir süreçte yoğun bilimsel incelemeye tabi tutulacağını ifade ediyor.
