Macaristan’daki parlamento seçimleri için geri sayım başlarken, Başbakan Viktor Orbán ile eski müttefiki Péter Magyar arasında yaşanan rekabet giderek artıyor.
Seçimlere daha beş ay olmasına rağmen, ülkenin siyasi atmosferi, Orbán ile rakibi Magyar arasındaki yoğun tartışmalara sahne oluyor.
Başbakan Viktor Orbán, 1998’de ilk kez göreve gelmiş ve 2010’dan bu yana üst üste dört dönemdir liderlik yaparak toplamda 20 yıldır Macaristan’ı yönetmektedir.
Avrupa’nın en uzun süredir görevde kalan lideri olarak tanınan Orbán, destekçilerinin gözünde sevilen bir figür olmasına karşın muhalifleri tarafından yolsuzluk ve otoriter yöntemlerle eleştiriliyor.
Associated Press’in (AP) aktardığına göre, ekonomideki kötüleşme ve sürekli enflasyon nedeniyle Orbán’ın destekçileri azalıyor.
Bu bağlamda sahneye çıkan yeni rakip Péter Magyar, ülkeyi “daha demokratik ve müreffeh bir yola sokma” vaadiyle dikkat çekiyor.
Orbán’a karşı Fidesz partisinin içinden gelen 44 yaşındaki Magyar, “Viktor Orbán’ın yozlaşmış hükümeti, iktidarlarını korumak adına her şeyi yapacaktır. Bunun şüphesi yok” dedi.
Magyar, “Bu iktidar reforme edilemez, halkla yeniden bağ kurma yeteneğini yitirmiştir. Bu iktidar insanlık dışı bir hale gelmiştir” şeklinde konuştu.
KAMPANYA KIRSALDA BAŞLADI
Yapılan anketler, Magyar’ın liderliğindeki Tisza partisinin Orbán’ın Fidesz partisinin önünde bir konumda olduğunu ortaya koyuyor.
Macaristan’daki analistlerden bazıları, Magyar’ın kısa sürede tanınmazlıktan bu denli önemli bir destek kazanmasının ve etkili bir parti kurmasının nedenlerini incelemekten zorlanıyor.
Budapeşte merkezli Policy Solutions düşünce kuruluşunun direktörü András Bíró-Nagy, Magyar’ın kırsal alandaki “taban kampanyasının” ve hayat pahalılığı gibi temel meselelere odaklanmasının bu başarının ardında yatan nedenler arasında olduğunu belirtti.
Magyar, geçtiğimiz hafta ülkenin güneybatısındaki Tab kasabasını ziyaret etti. Bu ziyaret, “Zafere Giden Yol” adını verdiği ülke turunun yalnızca bir ayağını oluşturuyordu.
Etkinlikte yüzlerce kişi, sosyalist dönemin izlerini taşıyan kasaba merkezinde Magyar’ın iki saatlik konuşmasını dinledi.
76 yaşındaki emekli Erika Bognár, düşük emekli maaşlarının yetersizliğinden yakınarak, “Değişim istiyorum, çünkü bu sistem çok kötü” ifadesini kullandı.
Bognár, “Bu dükkanlarda herkes geçinmekte zorlanıyor. Sefalet içindeyiz” şeklinde devam etti.
Öte yandan, Avrupa Birliği Macaristan’a yönelik yaklaşık 14 milyar euroluk fonu hukukun üstünlüğü ve yolsuzluk endişeleri nedeniyle askıya aldı.
Bu durum, ülkedeki ekonomik durgunluğu daha da derinleştirdi. Orbán hükümeti ise çeşitli ürünler için tavan fiyat uygulayarak ekonomik sıkıntıları hafifletmeyi hedefliyor.
Seçim öncesi kamu harcamalarıyla, ilk ev sahibi olanlara düşük faizli krediler ve en az iki çocuklu annelere gelir vergisi muafiyeti gibi tedbirlerle de seçmenleri ikna etmeyi umuyor.
Ancak şimdiye kadar oy kullanmanın zorluğunu belirten Bognár, Magyar’ın seçilmesinin mevcut durumdan daha kötü bir sonuca yol açmayacağına dikkat çekti.
ORBAN’IN DIŞ POLİTİKASI
Diğer AB liderlerinin aksine, Orbán, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri müdahalesine ekonomik destek veya silah verilmesini reddetti ve destekleyen ülkeleri “savaş çığırtkanı” olarak nitelendirdi.
Ayrıca Orbán, AB’yi baskıcı bir yapı olarak tanımlayarak, birliğin Macaristan’ı Sovyetler Birliği gibi yıllarca işgal altında tutan bir güçle özdeşleştirdi.
Orbán’a göre Tisza partisi, hükümetini devirmek ve ülkenin mali kaynaklarını savaşan Ukrayna’ya gönderecek bir kukla hükümeti kurma projesidir.
Geçtiğimiz ay on binlerce destekçisine seslenen Orbán, “Hükümet değişikliğini destekleyen herkes, bilerek ya da bilmeyerek savaşı destekliyor” dedi.
Başbakan, “Brüksel ve onun kuklası olan hükümet adaylarını desteklediklerine inanan çok sayıda Macar var. Onlara hatırlatmalıyız ki Brüksel artık bir yardım kaynağı değil, bir tehlike kaynağıdır” diye ekledi.
POLITICO: AVRUPA İÇİN KRİTİK BİR SEÇİM
Bunun yanı sıra Politico dergisi, Macaristan’daki bu seçimin sadece yerel değil, Avrupa Birliği için de kritik sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Orbán’ın uzun süreli iktidarının, AB’nin karar alma süreçlerinde sıklıkla engel teşkil ettiğine vurguda bulunuluyor.
Orbán’ın Donald Trump ve Vladimir Putin ile olan yakınlığı, diğer AB liderleri tarafından “kabul edilemez” olarak değerlendiriliyor.
Macar lider, bu durumu avantajına çevirerek dikkatleri üzerine çekmeyi başarıyor ve orbán’ın yetkilerini kullanıp kullanmayacağı konusundaki tartışmalar sık sık gündeme geliyor.
Politico’ya göre, Orbán’ın kaybetmesinin üzüntü duyulacak bir durum olacağına dair çok az AB lideri bulunuyor; bu durum, on yıldan fazla bir süredir ilk kez belirmekte.
Tisza’nın, muhaliflerin arkasında birleşebileceği bir paket sunması, bu beklentiyi artırıyor.
Magyar’ın Macar siyasetinde bir değişim yaratacak kişi olarak görülmesi, bir zamanlar Orbán’ın yakın müttefiki olarak görev yapmış bir Fidesz üyesi olması nedeniyle ironik bir durum olarak değerlendiriliyor.
Ancak AB’de, Magyar ile çalışmanın mevcut liderden daha kolay olacağına dair pek az kişi şüphe ediyor.
EŞİTSİZ OYUN ALANI
Associated Press’te görüşlerine yer verilen analist Bíró-Nagy, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) daha önceki Macaristan seçimlerini “özgür ama adil olmayan” olarak değerlendirdiğine dikkat çekti.
AGİT, Fidesz ile hükümetin mesajlarının büyük ölçüde örtüştüğünü ve seçmenlerin “bilinçli seçim yapmalarını sınırlayan” taraflı haberlerin yayımlandığını tespit etti.
Bíró-Nagy, 2026 seçimleri için mevcut durumun “değişmeyeceğini” belirterek, “Eşit bir oyun alanı yok” ifadesini kullandı.
Tab’daki Tisza teşkilatının üyesi Sándor Rofrics ise, Fidesz’in kampanya masraflarının büyük bir kısmını kamu parasından karşılayacağını söyledi.
Magyar, partisinin kampanya için daha az kaynağa sahip olduğunu kabul ederken, bu durumu “Davud ile Calut” mücadelesine benzetiyor.
Magyar, “Karşı karşıya olduğumuz şey, sınırsız hükümet parası ve istihbarat kurumları gibi güçlü bir makine” diyor.
ANKETLER NE SÖYLÜYOR?
Péter Magyar ve Tisza koalisyonunun Orbán’ın Fidesz partisine karşı yükselişi, Daily News Hungary’nin son kamuoyu yoklamasında netlik kazandırmadı.
IDEA Enstitüsü tarafından yapılan araştırma, rakiplerin avantajlarının azalmasına rağmen kongre seçimleri için yeniden destek kazanıldığını ortaya koyuyor.
Yaz aylarından bu yana bağımsız anket kuruluşlarından elde edilen veriler, iki tarafın destek oranlarının birbirine paralel bir durumda olduğunu gösteriyor.
Orbán’ın Fidesz partisi, uygulamaya koyduğu çeşitli sosyal yardım tedbirleri sayesinde düşüşünü tersine çevirmiş görünüyor. Bunlar arasında 14. aylık emekli maaşı, düşük faizli konut kredileri ve kamu sektöründe çalışanlara yönelik destekler yer alıyor.
Bu tedbirlerin etkisi olarak, bu ay tüketici güven endeksinin 11 ayın en yüksek seviyesine ulaştığı belirtiliyor; bu gösterge, seçim sonuçlarına dair güvenilir bir öngörü olarak değerlendiriliyor.
IDEA anketine göre, genel nüfus arasında Tisza’nın desteği yüzde 35, hükümet partileri ise yüzde 29 civarında bulunuyor.
Öte yandan, kararlı seçmenler arasında Fidesz’in destek oranı ise yüzde 40 ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.
Seçimlere beş ay kala ve Tisza’nın liderliği sürerken, Magyar, ziyaret ettiği kasaba ve köylerde bir değişim umudu gördüğünü ifade ediyor.
Ancak partisinin başarısına rağmen, “Rakibinizi, özellikle de Viktor Orbán’ı asla küçümsememek gerektiğini” belirtiyor ve ekliyor:
“O tecrübeli bir aktör ve bu seçimde kaybedecek çok şeyi var, sahte başbakanlıktan daha fazlasını.”
